سلامت نیوز: مثل یک هفته اخیر، روز گذشته خبرگزاری‌ها مملو از اخبار مربوط به آلودگی هوای خوزستان به‌دلیل پدیده گردوغبار بود.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه آرمان نوشت: علاوه بر اینکه منابع خبری اعلام کردند کارگروهی برای بررسی مقابله فوری با گرد و خاک در خوزستان به دستور رئیس‌جمهور تشکیل شده است، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیزدر گفت‌وگو با سیمای خوزستان توضیحاتی درباره منشا ریزگردهای اهواز ارائه داد. این به جز اظهارنظرهای مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست بود که عنوان کرد شدت ریزگردها در اهواز از ماکزیمم قدرت سنجش آنالیزرهای ما بیشتر است. همزمان مدیرکل دفتر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: «علت بروز پدیده ریزگردها در اهواز از سوی وزارت بهداشت در دست بررسی است». بدون شک بروز پدیده آلودگی در خوزستان علت‌های متعددی دارد که همه آنها در روزهای اخیر مورد بحث قرار گرفته است. در این میان نقش توسعه نامتوازن در ایجاد این آلودگی بیشتر از دلایل دیگر حائز اهمیت است. چرا خوزستانی‌ها خاک می‌خورند؟ برخی گمانه زنی‌ها حاکی از آن است که اکتشاف نفت بدون توجه به مسائل زیست‌محیطی وهمچنین گسترش صنایع یکی از دلایل بروز بحران درخوزستان است.
روز گذشته در جلسه هیات دولت به دستور رئیس‌جمهور مقرر شد تعدادی از اعضای کابینه در کارگروهی آلودگی خوزستان را با فوریت بررسی و گزارشی از اقدامات و نتایج در دولت ارائه شود. بر اساس گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت با توجه به خشکسالی و بادهای شدید، نقاطی در داخل و در کشورهای همسایه به عنوان منشأ گرد و غبار شناسایی شده و برنامه مقابله با این موضوع در سطح ملی و استانی تدوین گردیده است. به گزارش خبرآنلاین، پس از بررسی ابعاد موضوع، به دستور رئیس‌جمهور مقرر شد وزرای نفت و جهاد کشاورزی و رؤسای سازمان‌های حفاظت محیط زیست و مدیریت و برنامه‌ریزی و استاندار خوزستان موضوع را با فوریت بررسی و گزارشی از اقدامات و نتایج در دولت ارائه شود.
کدام ارگان مسئول کنترل آلودگی هواست؟
درحالی که تعداد زیادی از شهروندان خوزستانی حتی آنها که سابقه مشکلات تنفسی هم نداشته‌اند در روزهای گذشته به‌دلیل آلودگی هوای شهرهای این استان در بیمارستان بستری شده‌اند، سازمان‌های مختلفی از محیط زیست گرفته تا وزارت بهداشت درمورد منشا و عوامل این آلودگی اظهارنظر کرده‌اند و مطابق معمول همیشه که درمورد آلودگی هوا فقط عوامل آلودگی و میزان آن توصیف می‌شود و اقدام عملی انجام نمی‌شود درمورد آلودگی بحرانی این استان جنوبی کشور هم به نظر می‌رسد این روال ادامه دارد. رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست ایران به تشریح منشاء ریزگردهای اهوازپرداخت. معصومه ابتکار اعلام کرد: بر اساس تصاویر ماهواره ای به دست آمده به نظر می‌رسد که منشا بخشی از این گردوخاک از خارج از کشور و بخشی نیز به واسطه منابعی از داخل ایجاد شده است. به‌دلیل باد شدیدی که ناگهان ایجاد شد و در این چند روز در منطقه وزید و همچنین به‌دلیل خشکی بسیار زیاد که متاسفانه به علت بارندگی بسیار کم ماه‌های اخیر به وجود آمده، مقدار زیادی گرد و خاک به هوا برخاست و این وضعیت را به وجود آورد که شرایط بسیار دشواری برای هموطنان بود. ایسنا نوشت؛ ابتکار گفت: هورالعظیم به دلیل طرح‌های اکتشاف نفت در سال‌های گذشته با وجود مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست خشک شده بود و ما با پیگیری‌هایی که در چند ماه اخیر داشتیم، موفق شدیم که راه آب‌های منتهی به هورالعظیم را باز کنیم و اکنون آب به هورالعظیم برگشته و تاثیرات این نقطه که منشا گرد و غبار است، کم‌کم به حداقل می‌رسد. از سوی دیگر مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست بابیان اینکه شدت ریزگردها در اهواز از ماکزیمم قدرت سنجش آنالیزرهای ما بیشتر است، گفت: میزان ذرات معلق دراین شهراز ۱۰ هزار ppm گذشت اما توان سنجش آن را نداشتیم. مهر نوشت؛ شینا انصاری افزود: بخش‌های جنوبی تالاب هورالعظیم و محور اهواز و ماهشهر کانون‌های اصلی تولید ریزگرد در داخل کشور و جنوب شرقی کشور عراق کانون برون مرزی ریزگردها بودند. در عین حال علت بروز پدیده ریزگردها در اهواز روی میز وزارت بهداشت قرار گرفته و به گزارش ایسنا، صادق خسرونیت، مدیرکل دفتر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: علت بروز پدیده ریزگردها در اهواز از سوی وزارت بهداشت در دست بررسی است.
تالابی که خشک شد
درحالی که 13 بهمن روز جهانی تالاب‌ها اعلام شده است عنوان می‌شودمنشا اصلی گرد و خاک هوای خوزستان وزش باد شدید و بلندکردن گرد و خاک مناطقی است که روزگاری تالاب و رود پر آب بوده است و امروزه به‌دلیل زدن سد یا افتتاح پالایشگاه نفت خشک شده است و امیدی برای برگشت دوباره آن وجود ندارد. خوزستان دارای تالاب‌های مهمی مانند تالاب بین‌المللی شادگان و تالاب هورالعظیم است. تالاب هورالعظیم که قسمتی از آن در کشور عراق قرار دارد نقش اساسی در مقابله با ورود گرد وخاک از کشورهای دیگر به ایران را داشت که به‌واسطه اقدام شرکت نفت در سال‌ها ی گذشته این تالاب خشکانده شده وبه پالایشگاه نفت تبدیل شد. از سوی دیگر رودخانه کرخه که یکی از پرآب ترین رودهای کشور بود در اثر احداث سد کرخه از سوی وزارت نیرو جلوی حرکتش گرفته شد و دیگر درمسیر جریان خود به تالاب‌ها نمی‌ریزد. در واقع باید گفت اینکه امروز جان افراد درخطر است به خاطر تصمیمات غلطی است که سال‌ها قبل گرفته شده و امروز دیگر سازمان محیط زیست نه می‌تواند تالابی که روزگاری 400 کیلومتر مربع وسعت داشته و امروز چیزی از آن باقی نمانده را برگرداند و نه سدی که ساخته شده را تخریب کند. بنابراین چاره‌ای ندارد جز اینکه به روش‌هایی مانند مالش‌پاشی رو بیاورد. اقداماتی که به نظر نمی‌رسد علت اصلی آلودگی را برطرف کند و کماکان درگیر معلول‌هاست.
تالابی که نابود شد
یک کارشناس محیط زیست در این باره، می‌گوید: تالاب هورالعظیم 400 کیلومترمربع مساحت داشت اما رژیم بعثی و دولت صدام در زمان جنگ به منظور مقابله با ایرانیان قسمتی از آن را خشک کرده و به بیابان تبدیل کرده بود. محمدرضا فاطمی می‌افزاید: از این مساحت زیاد در سمت ایران فقط 70 هزار هکتار باقی مانده بود که 30، 40 هزار هکتار آن را هم شرکت نفت برای افتتاح پالایشگاه خشک کرد درحالی که می‌توانست در زمین معمولی هم این اقدام انجام شود و نیازی به خشک کردن تالاب نبود. او ادامه می‌دهد: افتتاح سد کرخه از سوی وزارت نیرو هم باعث شد دیگر رود کرخه وارد تالاب هورالعظیم نشود و مزید بر علت شد. فاطمی معتقد است سازمان محیط زیست بهتر است به‌جای کارهایی نظیر مالش‌پاشی که اقدامی مقطعی است فکری برای پرآب کردن تالاب‌های این منطقه کند تا رطوبت این تالاب‌ها مانند گذشته مانع ایجاد و نفوذ گرد و خاک در شهرهای جنوبی شود.
همکاری بین‌المللی با کشورهای همسایه
یک جامعه‌شناس در این مورد، می‌گوید: عدم رعایت اصول آبخیزداری برای حفاظت منابع آبی خشکسالی را ایجاد کرد که امروز این مشکلات را گریبانگیر مردم کرده است. سعید معیدفر می‌افزاید: در حالی که به دلیل تحریم‌ها سوخت غیر استاندارد گریبان کلانشهرها و پایتخت را گرفت و آلودگی را مهمان این شهرها کرد در جنوب کشور در کنار این نوع آلودگی نوع دیگری از آلودگی که ناشی از پدیده خشکسالی و ایجاد گرد و خاک در هواست، ایجاد شد. او می‌افزاید: درحالی که سرنوشت ایران با کشورهای همسایه اش در این ماجرا مشترک است و بدون همکاری با کشورهایی نظیرترکیه و عراق که نقش کلیدی در ایجاد این آلودگی دارند و همکاری‌های زیست‌محیطی این موضوع حل نمی‌شود ما متاسفانه شاهد همکاری‌های ضعیف منطقه‌ای و عدم رعایت استانداردهای زیست‌محیطی هستیم. معیدفر می‌گوید: کشور ترکیه با افتتاح سد دجله و فرات باعث خشکسالی تالاب‌هایی شد که جلوی گرد و خاک را می‌گرفت و کشور عراق هم در خشکی تالاب هورالعظیم به ایران کمک کرد.
نظر شما