حسن امامی رضوی در گفت‌و‌گو با فارس‌ افزود: متأسفانه دستور رئیس‌جمهوری مبنی بر این كه وزارت رفاه بر همكاری وزارت رفاه و بهداشت برای اجرای طرح پزشك خانواده هنوز به طور كامل اجرایی نشده است و هنوز نحوه همكای و تعامل این وزارتخانه در این مورد مشخص نیست.
وی گفت: اجرای این طرح ملی اكنون در مرحله‌ای به علت همكاری نكردن وزارت رفاه متوقف شده ولی ما امیدمان را از دست نمی‌دهیم و با موضوع را تا رسیدن به نتیجه نهایی پیگیری می‌كنیم و سعی می‌كنیم با پیگیری نامه‌ها اجرایی شدن این طرح ملی را در شهرهای زیر 50 هزار نفر طی‌ 3 ماه ‌آخر سال عملی كنیم.
امامی رضوی حدود یك ماه قبل در یك نشست خبری در جمع خبرنگاران و در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس اعلام كرده بود كه وزارت بهداشت تمام پروتكل‌ها و روش‌های اجرای طرح پزشك خانواده در شهرها را تدوین كرده و برای اجرای این طرح از اول آذر در شهرهای زیر 50 هزار نفر آمادگی كامل دارد اما این كار نیازمند همكاری مسئولان وزارت رفاه است كه اعتبارات اجرایی این طرح را در اختیار دارند.
وی گفته بود: وزارت بهداشت برنامه خود را برای اجرای طرح پزشك خانواده در شهرهای زیر 50 هزار نفر و زیر 100 هزار نفر به دولت ارائه كرده است و اكنون برای اجرای این طرح در شهرهای زیر 50 هزار نفر از اول آذر آمادگی كامل داریم.
وی گفت: 200 میلیارد تومان نیز اعتبار ‌برای اجرای این طرح در شهرهای زیر 50 هزار نفر دیده شده است كه می‌توان با این اعتبار اجرای این طرح را آغاز كرد كه امیدواریم با همكاری وزارت رفاه و بیمه‌ها شاهد اجرای این طرح از اول آذر در این شهرها باشیم.
معاون وزیر بهداشت افزود: البته میزان دقیق اعتبار مورد نیاز برای اجرای این طرح در شهرهای زیر 50 هزار نفر بستگی به قراردادی دارد كه با وزارت رفاه منعقد خواهد شد و باید در این تفاهمنامه سطح خدماتی كه ارائه می‌شوند از نظر پوشش افراد، نوع دارو و بسته‌های خدماتی كه ارائه می‌شود، مشخص شود.

* كارگروه پزشك خانواده در دولت جواب نداد

چندی پیش رئیس‌جمهوری دستور تشكیل كارگروهی را در دولت داد تا با هماهنگی وزارت بهداشت و وزارت رفاه موانع اجرای طرح پزشك خانواده را در شهرها از بین ببرد‌ اما به گفته حسن امین‌لو، معاون پارلمانی وزارت بهداشت به خبرنگار فارس این كارگروه نیز نتوانست اختلال‌های را بر طرف كند.
وی گفت: 3 سال است به طور مرتب جلسه كارشناسی و مدیریتی درباره پزشك خانواده بین 2 وزارتخانه می‌گذارند، هیچ فایده‌ای نداشته است، بعد از چند ساعت كه جلسه تمام می‌شود، هر كس می‌رود و كار خودش را انجام می‌دهد.
امین‌لو افزود: البته امیدواریم با تصویب قانون جامع نظام سلامت در مجلس و مشخص شدن متولی واحد امور سلامت در كشور این مشكلات حل شود، بالاخره اگر قانونی باشد كه مشخص كند چه كسی تصمیم گیرنده است، همه باید مطیع قانون باشند.
وی در پاسخ به این پرسش كه آیا این تصور درست است كه گروهی از پزشكان متخصص از بیم این كه با اجرای طرح پزشك خانواده بیماران و مشتریان آن‌ها كم می‌شود، جلوی اجرای این طرح را در شهرها گرفته‌اند، گفت: ان‌شاء‌الله كه این طور نباشد، ما كه جزء آن دسته نیستیم.
با این حال سعید داودی، كارشناس اجرای طرح پزشك خانواده در وزارت بهداشت و مشاور مركز توسعه شبكه و ارتقای سلامت این وزارتخانه كه مسئولایت پیگیری این طرح را دارد معتقد است: با وجود اینكه همه مسئولان در لفظ و زبان از طرح پزشك خانواده دفاع می‌كنند و آن را تنها راه نجات مشكلات نظام سلامت می‌دانند و با وجود اصرار وزارت بهداشت، متأسفانه اراده‌ای در وزارت رفاه برای اجرای این طرح در شهرها وجود ندارد.
به گفته وی ‌‌آخرین تصمیم وزارت بهداشت برای اجرای طرح پزشك خانواده این بود كه این طرح امسال در شهرهای زیر 50 هزار نفر و بعد در شهرهای زیر 100 هزار نفر اجرا شود. این تصمیم در ستاد پزشك خانواده وزارت بهداشت هم تصویب شده است اما اجرای این طرح نیازمند همكاری و مشاركت وزارت رفاه هم هست كه باید منابع مالی آن را تأمین كند اما متأسفانه هیچ اراده و تصمیمی در وزارت رفاه برای اجرای این طرح وجود ندارد.
وی گفت: حتی كارگروهی كه از سوی دولت برای پیگیری اجرای طرح پزشك خانواده در شهرها تشكیل شده بود تا وزارت بهداشت و وزارت رفاه را كه 2 ركن اصلی اجرای این طرح هستند هماهنگ كند، بعد از چند جلسه هیچ نتیجه‌ای نداشته است و متأسفانه مسئولان وزارت رفاه و سازمان‌های بیمه‌گر گرچه در لفظ و زبان از این طرح دفاع می‌كند اما در عمل هیچ اراده‌ای برای اجرای این طرح در شهرها ندارند به همین علت بر خلاف قانون، اجرای طرح پزشك خانواده در شهرها معطل مانده است.
وی افزود: اجرای طرح پزشك خانواده در شهرها نیازمند اقدام عملی است. با حرف و شعار نمی‌شود كاری كرد همه مسئولان و كارشناسان هم می‌دانند كه نجات نظام سلامت كشور و حل گرفتاری‌های مردم و جلوگیری از هدر رفتن منابع مالی سلامت هیچ راه دیگری جز اجرای گام به گام طرح پزشك خانواده ندارد، اگر كسی راه حل بهتری دارد ارائه كند.
داوودی ادامه داد: مسئولان وزارت رفاه و سازمان‌های بیمه گاهی برای فرافكنی و فرار از مسئولیت، كمبود اعتبارات مالی را بهانه اجرا نشدن آن اعلام می‌كنند، در حالی كه مشكل اصلی ناهماهنگی بین كارشناسان و مدیران وزارت بهداشت و وزارت رفاه است، مسائل اعتباری در مرحله بعدی است كه نه تنها قابل حل است بلكه همین الان هم بخش عمده اعتبارات آن وجود دارد.

*برنامه وزارت بهداشت برای اجرای پزشك خانواده در شهرها

وی گفت: جمعیتی كه در شهرهای زیر 50 هزار نفر كشور زندگی می‌كنند، حدود 5 میلیون نفر هستند كه در حدود 170 شهر زندگی می‌كنند، در گام اول برای شروع به كار طرح پزشك خانواده در شهرها می‌توان از امكانات مراكز بهداشتی و درمانی وزارت بهداشت استفاده كرد به این نحو كه 4 تیم پزشك خانواده را كه هر كدام از آن‌ها 2500 نفر را تحت پوشش می‌گیرند در یك جا متمركز كرد و در هر مجموعه حدود 10 هزار نفر جمعیت خدمت بگیرند به این ترتیب می‌توان در مثلاً 4 مركز پزشك خانواده بیش از 40 هزار نفر جمعیت این شهرها را تحت پوشش خدمات سطح اول پزشك خانواده درآورد به این ترتیب حدود 65 درصد امكانات فیزیكی برای استقرار طرح پزشك خانواده در شهرهای زیر 50 هزار نفر آماده است.
وی ادامه داد: پرداخت حقوق پزشك خانواده، ماما، كارشناس بهداشت محیط و دیگر اعضای تیم سلامت پزشك خانواده نیز سالانه به اعتباری در حدود 70 میلیاد تومان اعتبار نیاز دارد كه همین پول اكنون در صندوق بیمه‌ها برای ساكنان شهرهای زیر 50 هزار نفر هزینه می‌شود اما به علت بی نظمی و پراكنده بودن آن بخش عمده آن هدر می‌رود بدون این كه رضایتمندی مردم حاصل شود، مردم با دفترچه‌های بیمه خود نزد پزشكان مختلف عمومی،‌ متخصص و گاه فوق‌تخصص می‌روند و در نهایت هم رضایت آن‌ها جلب نمی‌شود.
وی گفت: در شهرهای بین 50 هزار نفر تا 100 هزار نفر نیز حدود 6 میلیون نفر در حدود 70 شهر زندگی می‌كنند كه امكانات فیزیكی بیش‌تری در اختیار دارند، پرداخت حقوق پرسنل تیم سلامت پزشك خانواده نیز برای سطح اول به اعتباری در حدود همان 70 میلیارد تومان نیاز دارند بنابراین با اعتباری در حدود 150 میلیارد تومان برای حقوق می‌توان طرح پزشك خانواده را در شهرهای زیر 100هزار نفر برای یك سال اجرا كرد در حالی كه همین الآن بیش از این اعتبار برای این جمعیت 11 میلیونی در سال از سوی بیمه‌ها هزینه می‌شود بنابراین مشكل اعتبار نداریم مشكل ناهماهنگی مدیریتی بین مسئولان وزارت بهداشت و وزارت رفاه است.
وی افزود: این كه می‌گویند مردم روستاها از اجرای طرح پزشك خانواده رضایت ندارد نیز حرف درستی نیست؛ همین الان بیش از 60 درصد مردم روستاها از اجرای این طرح رضایت دارند اما البته رضایتمندی بالای 90 درصدی نیازمند زمان و كامل شدن سطوح دیگر این طرح دارد، در هیچ كشوری نیز رضایتمندی از نظام سلامت 100 درصد نیست، چون سلامت انسان‌ها بی‌نهایت است و هر كاری ‌كنید همیشه وضع بهتری متصور است.
وی گفت: باید واقعیت‌ها را ببینیم و گام به گام با هماهنگ كردن مدیران و مسئولان وزارت رفاه و وزارت بهداشت كه 2 ركن اصلی اجرای طرح پزشك خانواده هستند جلو برویم تا بعد از گذشت چند سال رضایتمندی مردم از اجرای طرح پزشك خانواده بالا برود در غیر این صورت اگر تكه‌های دیگر پازل پزشك خانواده در سطوح تخصصصی و فوق تخصصی و در شهرها و همه كشور اجرا نشود بعد از چند سال همین حد از اجرای طرح پزشك خانواده نیز از بین می‌رود و دیگر هیچ راه نجاتی برای بیماری مزمن بی سر و سامانی نظام سلامت كشور نخواهیم داشت.
وی افزود: اجرای نظام پزشك خانواده و سیستم شبكه سراسری بهداشتی ـ درمانی فقط حرف كارشناسان سلامت در ایران نیست حرفی كارشناسی است كه گزارش سال 2008 سازمان بهداشت جهانی كه معتبرترین نهاد دنیا در حوزه امور سلامت است هم به اختصاص یافته است.

*وزارت بهداشت نمی‌تواند تعیین تكلیف كند

با این حال اختلاف بین وزارت بهداشت و وزارت رفاه در اجرای این طرح ‌آن قدر آشكار بود كه صادق رجایی، رئیس سابق بیمه خدمات درمانی درباره آن به خبرنگار فارس‌ گفت:‌ فعالیت كارگروه هماهنگی وزارت بهداشت و رفاه برای اجرای طرح پزشك خانواده كه به دستور رئیس‌جمهوری تشكیل شده بود، عملاً متوقف شده است و وزارت بهداشت نمی‌تواند درباره این طرح برای وزارت رفاه تعیین تكلیف كند.
وی گفت: هیچ خبری در این‌باره نداریم و بهتر است موضوع را از وزیر بهداشت و معاون سلامت وزارت بهداشت پیگیری كنید.
وی در پاسخ به این پرسش كه آیا این درست است كه وزارت رفاه از سیاست‌های وزارت بهداشت در اجرای طرح پزشك خانواده تبعیت نمی‌كند، گفت: مگر یك وزارتخانه هم عرض مثل وزارت بهداشت می‌تواند برای وزارت رفاه تعیین تكلیف كند، درست است كه وزارت رفاه در زمینه اجرای طرح پزشك خانواده سیاستگذار نیست و مجری است اما سیاست‌های اجرایی این طرح نه از طریق وزارت بهداشت بلكه از یك مرجع بالاتر مثل هیئت دولت یا كارگروهی كه دولت تشكیل می‌دهد باید به وزارت رفاه ابلاغ شود در این صورت ما مجری آن هستیم.
رئیس سازمان بیمه خدمات درمانی افزود: وزارت رفاه سیاستگذار امور سلامت نیست و ما وارد سیاستگذاری درباره طرح پزشك خانواده نشدیم‌، سیاستگذاری برنامه‌های سلامت به عهده وزارت بهداشت است اما درباره یك طرح بزرگ ملی مانند پزشك خانواده كه باید در شهرها اجرا شود باید یك مرجع بالاتر به ما ابلاغ كند تا اجرا كنیم.
وی ادامه داد: وزارت بهداشت می‌تواند درباره برنامه‌های جاری سلامت، سیاست‌های كشوری را به سازمان‌های بیمه ابلاغ كند، مثلاً این‌كه تعریف سن كودك چیست، یا كدام دارو باید برای چه بیماری تجویز شود یا اگر فلان بیماری آمد چه اقداماتی باید انجام داد اما درباره یك طرح ملی بزرگ كشوری مانند پزشك خانواده سیاست‌ها و برنامه‌ها باید در مرجع بالاتری تعیین و تصویب شود.
رجایی گفت: برای این كار البته دولت یك كارگروهی را تشكیل داد كه رئیس آن وزیر بهداشت است و دبیر آن آقای جیلانچی از طرف رئیس‌جمهوری است، نماینده وزیر رفاه و معاونت نظارت راهبردی و برنامه‌ریزی ریاست جمهوری نیز عضو این كارگروه هستند اما جلسات این كارگروه ادامه پیدا نكرد فقط یك بار شاید 2 ماه قبل ما دعوت شدیم و بعد از آن دیگر جلسه این كارگروه تشكیل نشده است.
وی افزود: باید جلسات كارگروه را بگذارند تا 2 وزارتخانه هماهنگ شوند و نتیجه را ابلاغ كنند تا اجرای طرح پزشك خانواده در شهرهای زیر 50 هزار نفر یا زیر 100 هزار نفر شروع شود.
رئیس سازمان بیمه خدمات درمانی درباره اعتبارات مورد نیاز اجرای این طرح نیز به خبرنگار فارس گفت: باید ببینیم این طرح درچه وسعتی قرار است اجرا شود و چقدر از افراد تحت پوشش طرح پزشك خانواده، بیمه شده سازمان بیمه خدمات درمانی هستند و چه تعداد بیمه شده سازمان‌های دیگر مانند سازمان تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح و سایر بیمه‌های توانگر مانند بیمه بانك‌ها، صدا و سیما و مؤسسات دیگر هستند و چه تعداد تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند، در این صورت بار مالی طرح مشخص می‌شود.
وی افزود:‌ هنوز بار مالی این طرح برای سازمان بیمه خدمات درمانی برآورد نشده است اما می‌دانیم كه جمعیتی در حدود 5 میلیون نفر در 169 شهر زیر 50 هزار نفر ساكن هستند اما این جمعیت ممكن است حركت داشته باشند، مهاجرت كنند یا به مسافرت بروند بنابراین برای این كه معلوم شود اجرای این طرح در شهرهای زیر 50 هزار نفر و بعد از آن زیر 100 هزار نفر چقدر برای سازمان بیمه خدمات درمانی بار مالی اضافه دارد باید نحوه اجرای این طرح و پروتكل اجرایی آن مشخص شود.