سلامت نیوز: کارشناسان معتقدند، یکی از علل پایینآمدن سطح آبهای زیرزمینی، حفر غیرمجاز و متعدد چاه و برداشت بیرویه از سفرههای زیرزمینی است. بنابراین درحالیکه در دهه ٤٠ با حفر ٨ تا ١٥ متر چاه به آب میرسیدیم، در سال ١٣٩٠ این رقم به ١٥٠ تا ٢٠٠ متر رسید که برای کشاورز هم بهصرفه نیست. یکی دیگر از تبعات چاههای عمیق، خشکشدن قناتهاست. بهطوریکه اگر این روند ادامه یابد، تا ٢٠سال آتی قناتی در ایران باقی نخواهد ماند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، کشور گرم و خشکی است که باید به منابع آبی خود در هر شکلی بها دهد. بهطوركلی آب به ٢دسته سطحی و زیرزمینی تقسیم میشود كه آبهای زیرزمینی درواقع بهعنوان پسانداز آب بهشمار میرود. در سالهای اخیر بهدلیل کاهش بارندگی، حفر تعداد زیاد چاههای عمیق و برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی در دشتها و عدم توجه به مقوله آبخوانداری و انجام تغذیه مصنوعی، کمآبی به یک بحران جدی تبدیل شده است. به همین دلیل توجه بیشتر به آبهای زیرزمینی امری اجتنابناپذیر است و بررسی وضعیت کمی و کیفی سفرههای آب زیرزمینی نیز در همین راستا اهمیت دارد. منابع آب زیرزمینی در ایران از دهه ٤٠ به شكل قنات كه اختراع ایرانیان بود، مورد استفاده قرار میگرفت،
البته چشمهها نیز از دسته آبهای زیرزمینی بهشمار میرود كه به هزاره دوم و سوم قبل از میلاد برمیگردد.از آغاز اصلاحات ارضی، حفر چاههای عمیق و نیمهعمیق در روستاها رواج پیدا كرد و چون این منابع آب زیرزمینی ظرف مدت یكماه به آب میرسید، نسبت به ساخت قناتها كه زمان زیادی نیاز داشت تا به آب برسد، بهصرفهتر بود. در دهه ٤٠ تا سال ١٣٥٥ حدود ٥٠هزار حلقه چاه دركشور حفر شد كه این تعداد ٥سال بعد یعنی (ازسال ٥٥ تا ٦٠) به ١٠٥ هزار حلقه رسید. این درحالی بود كه حفر بسیاری از این چاهها در مقاطعی با مخالفت جدی وزارت نیرو مواجه بود. درحالحاضر نیز مجموع چاههای مجاز حفر شده در ایران به بیش از یکمیلیون حلقه میرسد، حال آنکه آمارهای غیررسمی از حدود ١٣٠ هزار تا ٣٠٠ هزار چاه غیرمجاز خبر میدهد. حالا با تشدید خشکسالی و افزایش جمعیت و مصرف حفر چاه آب بهصورت تصاعدی افزایش داشته، بهطوریکه امروزه حفر چاههای مجاز، به تهدید جدی سفرههای زیرزمینی و كشاورزی ایران بدل شده است.
کارشناسان معتقدند، یکی از علل پایینآمدن سطح آبهای زیرزمینی، حفر غیرمجاز و متعدد چاه و برداشت بیرویه از سفرههای زیرزمینی است. بنابراین درحالیکه در دهه ٤٠ با حفر ٨ تا ١٥ متر چاه به آب میرسیدیم، در سال ١٣٩٠ این رقم به ١٥٠ تا ٢٠٠ متر رسید که برای کشاورز هم بهصرفه نیست. یکی دیگر از تبعات چاههای عمیق، خشکشدن قناتهاست. بهطوریکه اگر این روند ادامه یابد، تا ٢٠سال آتی قناتی در ایران باقی نخواهد ماند. در کنار این موارد، پایینبودن سطح آب و پیشروی آبشور از پیامدهای حفر چاههای متعدد است. همراه با پایینآمدن سطح آبهای زیرزمینی و حفر چاههای متعدد، بهتدریج بهجای آبشیرین، آبشور درچاهها بالا میآید. به این ترتیب، کیفیت آب آشامیدنی و کشاورزی نیز کاسته میشود.از سوی دیگر، بالا بودن بیش از حد برداشت آب از سفرههای زیرزمینی باعث شده است تا زمین نشست کند چراکه زیر آن خالی شده است. با فرونشست زمین، سفرههای زیرزمینی دیگر قابلیت آبگیری ندارند، زیرا منافذ آن گرفته شده و اگر در این مناطق بارندگی زیاد هم صورت گیرد،
سفرهها دیگر نمیتوانند آب را در خود ذخیره كنند. این پدیده هماكنون در شهرها و روستاها رو به افزایش است، بهطوریكه نشست زمین در شهرها موجب شكستهشدن لولههای آب و گاز شده است. ضمن اینكه در ادامه این روند، دیواره صافی غیرقابلنفوذ چاه را میشكند و آب از سفرههای زیرزمینی خارجشده و چاه خشك میشود. درهمین راستا نگاهی داریم به آمار چاههای عمیق، نیمهعمیق، قنات و چشمههای کشور. البته این آمار مربوط به چاههای مجاز است و باید در هر استان چند صد حلقه چاه غیرمجاز را نیز به این آمار اضافه کرد. همانطور که خواهید دید، تعداد چاههای عمیق در هر استان از چند هزار حلقه میگذرد و همراه آن خطر از بین رفتن منابع آبی نیز بیشتر میشود.
نظر شما