سلامت نیوز:متأسفانه محافل دانشگاهی با دور بودن از میدان‌های تجربی به عرصه‌های کلاسیک مندرج در کتب غربی برمی‌گردند که در خصوص بحران‌های گرد و خاک هم نتوانستند راهنماهای مناسبی برای اقدام دولت باشند چون این محافل هستند که در درجه نخست مورد مشورت دولت قرار می‌گیرند.
به گزارش سلامت نیوز، محمد طالب حیدری، کارشناس هواشناسی در روزنامه ایران نوشت:در یکی از یادداشت‌های روزنامه ایران در روز سه‌شنبه 21 بهمن مطلبی تحت عنوان ریزگردها از کجا می‌آیند از جناب آقای حسین آخانی درج شده بود که تعجب اینجانب را به‌عنوان یک کارشناس هواشناسی با تجربه سی سال کار برانگیخت و مرا وادار به نوشتن این چند سطر برای روشنگری بر بحث بحران‌های گرد و خاک نمود .
1- نخستین بروز بحران‌های گرد و خاک که شاخص‌های کیفیت هوای محیط زیست را به بالاتر از 500 رساند و در دیده بانی‌های شبکه ایستگاه‌های هواشناسی دید افقی را به کمتر از 2000 متر رساند در حالی که آسمان هم دیده نمی‌شد تقریباً از شروع دهه 80 شمسی بود. این پدیده در دیده‌بانی‌های هواشناسی با دو عامل کاهش دید افقی و دید عمودی و تحت کد جهانی 06 گزارش می‌شود.
2- به مرور فراوانی این پدیده در دهه 80 و بویژه در دو ماه پایانی بهار بیشتر و بیشتر شد و مشخص شد که به تناوب از خوزستان تا حد شمالی کردستان عرصه جولان این پدیده منحوس است.
3- تصاویر ماهواره‌ای مخصوص هواشناسی که به مرور در دهه 80 از طریق اینترنت در دسترس قرار گرفتند خاستگاه اصلی این پدیده را که مرکز و نیمه غربی عراق بود بخوبی آشکار نمود.
4- در تطبیق نقشه‌های هواشناسی و تصاویر ماهواره‌ای و گزارش‌های شبکه هواشناسی بسیاری از ابعاد معما فاش و رسانه‌ای شد.
5- متأسفانه محافل دانشگاهی با دور بودن از میدان‌های تجربی به عرصه‌های کلاسیک مندرج در کتب غربی برمی‌گردند که در خصوص بحران‌های گرد و خاک هم نتوانستند راهنماهای مناسبی برای اقدام دولت باشند چون این محافل هستند که در درجه نخست مورد مشورت دولت قرار می‌گیرند.
6- در یادداشت جناب آقای آخانی بعد از 15 سال از مشاهده نخستین طوفان‌های گرد و خاک تازه بحث سدهای ایران طرح شده است که با توجه به تصاویر ماهواره‌ای موجود بویژه تصاویر EUMETSAT که در اختیار همه قرار دارد منشأ اکثریت قریب به اتفاق طوفان‌های گرد و خاک از خاک همسایه غربی ما یعنی عراق است و مشخصاً از بستر تالاب‌ها و آبگیرهای خشک شده‌ای بر‌می‌خیزند که به‌وسیله سیلاب‌های فرات در گستره وسیعی از عراق مرکزی ایجاد می‌شد. کسی منکر اضافه شدن گرد و خاک مسیر و از جمله داخل کشور ما به این فوران‌های طوفانی غبار عراقی نیست اما مسأله عمده همان حجم اولیه شکل گرفته در عرصه سرزمینی مرکز و غرب عراق است.
7- می دانیم که فرات از جنوب شرق ترکیه از طریق سوریه به عراق می‌ریزد و در عراق هیچ رودخانه‌ای به داخل فرات نمی‌ریزد و حجم اصلی آن از ترکیه می‌آمد و درصد ناچیزی هم از حجم آن در خاک سوریه تأمین می‌شد، اما از شروع دهه هفتاد شمسی و نود میلادی، فرات عملاً مهار شده و بر اساس گزارش‌های موجود در فضای مجازی ده‌ها میلیارد از آب آن عمدتاً به‌وسیله ترکیه مهار شده است و این البته بخش ناگوار قضیه نیست بلکه مهار سیلاب‌های بهاره فرات عملاً مانع تغذیه تالاب‌های مشهور بین النهرین شده است که اقیانوسی از خاک نرم رسوبی به عمق صدها متر خوراک لازم برای طوفان‌های غبارهایی هستند که تنفس را برما مردمان ساکن در غرب و جنوب غرب کشور دشوار کرده است. اوج بحران‌های خیزش گرد و خاک در نیمه دوم اردیبهشت و خرداد و تیر ماه خواهد بود.
8- عمده کردن نقش سدهای ایران نشان دادن راه حل انحرافی است. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای هورالعظیم هم نقش مهمی در ایجاد غبار ندارد و سدهای بسته شده بر سرشاخه‌های دجله در کردستان نیز تأثیر عمده‌ای بر دجله ندارد. سهم حوضه آبریز ایران از آب دجله کمتر از 10 درصد است. اقلیم کردستان با 50درصد و حوضه واقع در خاک ترکیه با 40 درصد، سهم‌های اصلی را در مدیریت دجله ایفا می‌نمایند.
9- به نظر می‌رسد در خصوص منشأ داخلی غبار خوزستان در گستره اهواز به سمت بندر امام و بندر هندیجان باید بررسی جدی صورت پذیرد اما در صورت صحت هم خاک برخاسته از این ناحیه فقط بخش غیرقابل ملاحظه طوفان را تشکیل می‌دهد که البته با توجه به اینکه بالاخره در دسترس بوده و قابل علاج هم هست خبر امیدوار‌کننده‌ای هم می‌تواند باشد .
10- هواشناس‌ها بخوبی می‌دانند هر زمان که سامانه‌ای ناپایدار از روی عراق به سمت کشور ما حرکت کند در یکی از صفحات لبه مرزی غرب کشور باید منتظر ورود غبار باشند که این هم دلیل محکمی بر عراقی بودن منشأ این غبارهاست.
11- راه حل‌های انحرافی زیادی تا به حال پیشنهاد شده است شاید دلیل گله و نارضایتی مردمان نیمه غربی کشور بیشتر از این ناحیه است. متأسفانه خیلی‌ها در تهران به گونه‌ای به دولت مشورت می‌دهند که منافعی برای خود آنها در پی داشته باشد. هنوز افتتاح دستگاه‌هایی با عنوان پخش یونی برای مهار گرد و خاک با روش پخش امواج الکترومغناطیس برای پراکنده کردن غبار در سال آخر دولت قبل توسط سازمان حفاظت محیط زیست کشور در یادها باقی است چرا کسی توضیح نمی‌دهد که نتیجه آن هزینه‌ها و نصب آن دستگاه‌ها که در همان زمان هم با تعجب و شگفتی و سؤال مواجه بود به کجا انجامید؟
نظر شما