به گزارش سلامت نیوز به نقل از روابط عمومی دانشگاه تربیت مدرس، سیستم Multiplex NASBA كه توسط مهدی پریان نوغانی، كارشناس ارشد رشته بیوتكنولوژی پزشكی، در قالب طرح پایان‌نامه وی ابداع و ارائه شد، قادر به شناسایی تمام ژنوتیپ‌ها و ساب تیپ‌های دو ویروس HIV-1 و HCV است كه مطابق بررسی‌های انجام شده در حال حاضر مشابه چنین كیتی در هیچ یك از شركت‌های معروف دنیا گزارش نشده است.
مهدی پریان نوغانی با اشاره به این كه چنین كیت‌هایی می‌تواند منشا خدمات بزرگی در زمینه تشخیص عوامل عفونی كه بالاترین میزان شیوع در دنیا را دارند، قرار گیرد، گفت: عفونت با ویروسهای HIV-1 و HCV (هپاتیت C) از مشكلات بالینی قابل توجه در بیماران مصرف كننده فرآورده‌های خونی می‌باشد؛ بنابراین اطمینان از سلامت فرآورده‌های خونی به منظور پیشگیری از شیوع آنها از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. همچنین با توجه به مهاجرتهایی كه از كشورهای مختلف به ایران صورت می‌گیرد، امكان ورود ژنوتیپ‌های خاصی از این دو ویروس به كشورمان وجود دارد كه با استفاده از این كیت به دلیل شناسایی تمام ژنوتیپ‌ها، آشكار سازی امكان پذیر است.
وی در ادامه به پیشینه روش‌های تشخیص بیماری‌ها و مطالعات مولكولی در جهان اشاره كرد و افزود: امروزه روشهای تشخیص مولكولی در جهان پیشرفت بسیاری یافته‌اند. در بین این روش‌ها، روش تكثیر اسیدهای نوكلئیك از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
پریان نوغانی تصریح كرد: استفاده از تست‌های تكثیر اسیدهای نوكلئیك (NAT) به دلیل هزینه زیاد و وقت گیر بودن در مقیاس وسیع امكان پذیر نشد؛ از این رو برای كاهش هزینه‌های انجام NAT تاكنون دو راه حل پیشنهاد‌ شده است.
راه نخست استفاده از مخلوطی از پلاسمای چند فرد دهنده است كه در حال حاضر در كشورهای غربی و ژاپن استفاده می‌شود و راه دوم توسعه یك روش چندگانه یا Multiplex برای تشخیص همزمان چند ویروس می باشد كه از مزایای این روش می‌توان به كاهش هزینه‌های انجام شده و كاهش زمان مورد نیاز برای تشخیص اشاره كرد.
محقق دانشگاه تربیت مدرس در تشریح نوآوری ارائه شده در این تحقیق (تكنیك Real-Time NASBA) گفت: NASBA یك روش تكثیر RNA در شرایط هم دما است. از جمله مزایای این تكنیك حساسیت بالا به دلیل استفاده از كاوشگرهای اختصاصی، امكان بررسی چند توالی خاص به صورت جداگانه با استفاده از رنگ‌های فلوروسنت متفاوت، عدم نیاز به دستگاه ترموسایكلر و دستگاه گران قیمت Real-Time به دلیل این كه نیازی به سیكل‌های حرارتی ندارد و با یك دستگاه ترموستات ساده نیز سیگنال‌ها آشكارسازی می‌شود،‌ كاهش زمان انكوباسیون، كاهش خطاهای رایج در تكثیر و افزایش سرعت به دلیل كاهش زمان تكثیر می‌باشد. در كنار حساسیت و اختصاصیت بالا، سادگی و آنالیز سریع طی تقریبا یك ساعت از مزایای عمده این تكنیك است.
وی در پایان با اشاره به این كه روش Multiplex NASBA Real-Time تاكنون هیچ مقاله علمی در جهان گزارش نشده است، تاكید كرد: با توجه به كاربردهای ذكر شده، این سیستم می‌تواند در سازمان‌های انتقال خون، مراكز بهداشتی و آزمایشگاه‌های تشخیص طبی در سراسر كشور مورد استفاده قرار گیرد و از لحاظ هزینه در مقایسه با كیتهایی كه تنها یكی از این دو ویروس و ژنوتیپهای خاصی را شناسایی می‌كند بسیار ارزانتر می‌باشد.
این طرح با راهنمایی مهدی فروزنده مقدم و با مشاوره فرزانه صباحی در دانشكده پزشكی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد.