دكتر ابوالقاسمی در گفت‌وگو با ایسنا، سازمان انتقال خون را یكی از سازمان‌های مهم كشور در مبارزه و كنترل عفونت HIV عنوان كرد و گفت: بر این اساس كلیه غربالگری‌های كشور در این زمینه و همچنین تشخیص‌های مورد استفاده در بخش سلامت وزارت بهداشت، توسط آزمایشگاه‌های سازمان انتقال خون در كلیه پایگاه‌های 30 استان كشور انجام می‌شود. همچنین كارهای مولكولی پیشرفته بر روی HIV عمدتا در سازمان انتقال خون انجام می‌شود.
سالانه اهدای یك میلیون و 800 هزار واحد خون توسط یك میلیون و 200 هزار اهدا كننده ایرانی
وی گفت: طی سه دهه گذشته با اقدامات انجام شده در زمینه جذب و انتخاب اهدا كننده، سازمان انتقال خون در آموزش عموم كشور برای پیشگیری از انتشار ایدز در خط مقدم قرار داشته است؛ چرا كه سالانه یك میلیون و 200 هزار نفر برای اهدای یك میلیون و 800 هزار واحد خون به پایگاه‌های انتقال خون مراجعه می‌كنند و این امر فرصت مناسبی را برای سازمان فراهم كرده تا علاوه بر تلاش در جهت انتخاب اهدا كنندگان مناسب، به منظور آموزش عمومی و آشنایی با خطرات ناشی از ایدز نیز در پایگاه‌های خود اقداماتی را انجام دهد.
دكتر ابوالقاسمی قاسمی در این باره ادامه داد: حدود دو دهه گذشته، زمانی كه صحبت از راه‌های انتقال ایدز به میان می‌آمد، خون و فرآوردههای خونی به عنوان یكی از عوامل اصلی انتقال ایدز مطرح می‌شد. به دنبال اقدامات انجام شده دراین زمینه، امروزه سهم انتقال ایدز از طریق خون و فرآوردههای خونی در كشورهای مدیترانه شرقی به شدت كاهش یافته و برعكس انتقال از طریق رفتارهای پرخطر جنسی و استفاده از سرنگ مشترك در تزریق مواد مخدر افزایش یافته است. در حال حاضر انتقال ایدز از طریق خون و فرآوردههای خونی كمتر از یك درصد است. این امر نشان می‌دهد كه در سطح دنیا برای ارتقا سلامت خون و فرآوردههای آن تلاش زیادی شده است.
وی در ادامه افزود: گرچه قبل از سال‌های 1990 گرفتاری‌های ناشی از خون و فرآوردههای خونی در كشورهای توسعه یافته و فقیر زیاد بود؛ اما این كشورها هم با انجام غربالگری در خون‌ها و انتخاب اهداكنندگان مناسب سعی در كنترل ایدز دارند. در آمریكا نیز بیش از 14 هزار نفر هموفیل و بیماران دیگر در اثر استفاده از خون و فرآوردههای خونی به HIV مبتلا شدند. این در حالی است كه در آن سال‌ها شیوع ایدز در كشور ما زیاد نبود. به دنبال شناسایی ویروس ایدز، با انجام اقداماتی مانند تست‌های دقیق و سیستم انتخاب اهداكنندگان مناسب، در حال حاضر از نظر بروز ایدز از طریق خون و فرآوردههای خونی در وضعیت خوب و مناسبی قرار داریم.
دكتر ابوالقاسمی ادامه داد: یكی از نكاتی كه همیشه جای ابهام داشت، راه انتقال ایدز در حدود 200 بیمار هموفیل بود؛ آلودگی این بیماران از طریق فرآوردههای خونی مطرح شد. عدم وجود HIV در تالاسمی‌ها نشان می‌داد كه منشاء این آلودگی نمی‌تواند از داخل كشور باشد؛ چرا كه تالاسمی‌ها بیشتر از هموفیلی‌ها از خون و فرآوردههای خونی استفاده كرده بودند. با مطالعات مولكولی بر روی HIV توسط انستیتوپاستور با همكاری برخی دانشمندان هندی نشان داد كه نوع زیرگروه HIV شایع در بیماران هموفیلی از نوع B است. این در حالی بود كه زیرگروه HIV شایع در دیگر گروه‌های جامعه از نوع A گزارش شد. بنابراین مشخص شد كه ورود مقدار زیادی فرآوردههای پلاسمایی به كشور در سال‌های 1363 و 1364 می‌تواند منشاء آلودگی هموفیلی‌ها به ایدز باشد.
تشخیص منشاء اپیدمیولوژی ایدز و علت مقاومت‌های دارویی این ویروس با مطالعه مولكولی HIV
وی با بیان این كه بررسی مولكولی HIV از نظرعلمی می‌تواند بسیار مفید باشد، گفت: مطالعات مولكولی HIV سرمنشاء اپیدمیولوژی بیماری و راه‌های ورود آن را مشخص می‌كند و به این ترتیب می‌توان با آنها مقابله كرد. همچنین با مطالعات مولكولی ایدز می‌توان علت مقاومت‌های دارویی این ویروس و نوع مقاومت‌ها را مشخص كرد و سپس راهكار و درمان‌های پیشنهادی را ارایه داد.
دكتر ابوالقاسمی با بیان این كه كنترل HIV در سطح جامعه برای سازمان انتقال خون بسیار اهمیت دارد، گفت: اهداكنندگان خون متاثر از كل جامعه هستند. از آنجا كه سازمان انتقال خون برای برخورداری از اهداكنندگان سالم هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شود، در صورت كنترل عفونت ایدز در كشور و كاهش میزان بروز رفتارهای پرخطرجنسی و اعتیاد به موادمخدر به ویژه مواد تزریقی، سازمان انتقال خون نیز بهای كمتری را برای سلامت خون خواهد پرداخت. به این ترتیب این هزینه‌ها می‌تواند در دیگر بخش‌های سلامتی مردم به كار گرفته شود.
مشاركت سازمان انتقال خون با مراكز تحقیقاتی و مركز مدیریت بیماری‌های وزارتخانه برای كنترل ایدز
وی گفت: بر این اساس به منظور كنترل HIV در كشور، سازمان انتقال خون با مراكز تحقیقاتی و همچنین مركز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت مشاركت فعال دارد. در این زمینه هر چند از نظر اقتصادی برای سازمان به صرفه نیست، اما به منظور مدیریت این بیماری و ارتقا سلامت خون و فرآوردههای خونی، تست‌های ارزان قیمتی از سوی سازمان انجام می‌شود.
راه‌اندازی مركز اصلی جمع‌آوری خون بند ناف دولتی در سازمان انتقال خون
پیوستن این مركز به شبكه جهانی بند ناف به محض آغاز به كار
دكتر ابوالقاسمی در ادامه با اشاره به اقدامات سازمان انتقال خون در زمینه سلول‌های بنیادی و استفاده از خون بند ناف گفت: سازمان انتقال خون در گذشته در زمینه سلول‌های بنیادی و استفاده از خون بند ناف حركت جدی نداشته است. طی یكی - دو سال اخیر این حركت در سازمان جدی شده و قصد داریم در این زمینه سرمایه‌گذاری‌هایی را به انجام برسانیم. مجوزهای لازم در این باره نیز كسب شده است. بر این اساس مركز خون بندناف مورد نیاز جامعه، متعلق به عموم جامعه و به صورت دولتی راه‌اندازی می‌شود.
وی در این باره افزود: زیرساخت‌های این امر در سازمان انتقال بهتر از هر جای دیگر فراهم است. چرا كه سازمان از تجربه خوبی در نگهداری خون‌ها برخوردار است و خون بندناف نیز یكی از انواع این خون‌هاست. همچنین سیستم لازم برای آزمایش این خون‌ها، HLA و بررسی بافت‌ها در سازمان انتقال خون فراهم است. بنابراین با برخورداری از زیرساخت‌های لازم، منطقی است كه مركز اصلی جمع‌آوری خون بند ناف دولتی در سازمان انتقال خون مستقر شود.
دكتر ابوالقاسمی در این باره ادامه داد: به منظور نشان دادن توانایی‌های سازمان در این امر، برنامه خون بند ناف ابتدا به صورت پایلوت در سطح سازمان آغاز شده و امیدواریم به زودی به بهره‌برداری برسد. به منظور تطابق این مركز با استانداردهای جهانی، در نظر داریم به محض آغاز به كار آن، به شبكه جهانی بند ناف پیوسته و به صورت مشترك با شبكه جهانی اقدامات و كارها پیش رود.
برقراری نظام مراقبت از خون در كشور
اجرای علمی و پیشرفته این برنامه ابتدا به صورت پایلوت در پنج بیمارستان بزرگ تهران
رییس سازمان انتقال خون در ادامه از اجرای نظام مراقبت از خون به صورت علمی و پیشرفته خبر داد و گفت: نظام مراقبت از خون ترمینالوژی جدیدی است كه در سازمان‌های انتقال خون پیشرفته كه معمولا به خون كافی و سالم دست یافته‌اند، در حال اجراست.
وی در این باره گفت: به منظور كنترل عوارض ناشی از تزریق خون اشتباه به بیمار، نظام مراقبت از خون راه‌اندازی می‌شود. علیرغم این كه كشورهای دنیا برای سلامت خون و فرآوردههای خون هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شوند، اما، باز هم به علت اشتباه در نمونه‌گیری‌ها، برچسب زدن خون‌ها و یا خطاهایی كه در شناسایی بیماران اتفاق می‌افتد، ممكن است در بیمارستان‌ها خون به اشتباه به بیماران تزریق شود. این امر یك موضوع جهانی است و قاعدتا ایران نیز از آن مستثنی نیست. این در حالی است كه هیچ گاه آمار صحیحی از این امر در كشور ارایه نشده است.
دكتر ابوالقاسمی گفت: سیستم مراقبت از خون این فرصت را فراهم می‌كند كه افراد ویژه‌ای را در سطح بیمارستان‌ها به منظور گزارش رعایت یا عدم رعایت استانداردهای لازم تزریق خون، تربیت كرد. به عنوان نمونه هر بیماری كه خون دریافت می‌كند باید مچ بند داشته و بر روی آن نام وی درج شده باشد. همچنین باید مشخص باشد كه از چه فردی خون گرفته می‌شود. بیمار قبل از تزریق باید شناسایی شده و بررسی‌های خون در آزمایشگاه باید با دقت كامل انجام شود. به این ترتیب مراقبت از خون میسر می‌شود.
رییس سازمان انتقال خون ایران در این باره افزود: كمیته‌های بانك خون بیمارستان‌ها تلاش‌های زیادی دراین زمینه انجام داده‌اند، اما اقدامات انجام شده راضی كننده نیست؛ چرا كه عدم گزارش خطاهای تزریق خون دلیلی بر نبود هیچ گونه خطایی در این زمینه نیست. بنابراین احتمالا خطاها گزارش نمی‌شود. بر این اساس به منظور گزارش خطاهای تزریق خون، رسیدگی به این خطاها از مجرای صحیح و همچنین برنامه‌ریزی به منظور عدم تكرار آنها مقرر شد نظام مراقبت از خون به شكلی كاملا علمی و پیشرفته در تهران آغاز شود.
دكتر ابوالقاسمی گفت: بر این اساس ابتدا نظام مراقبت ازخون به صورت پایلوت در پنج بیمارستان بزرگ تهران آغاز شده و پس از بررسی نتایج آن به كل كشور تعمیم می‌یابد.
رییس سازمان انتقال خون در ادامه با اشاره به برگزاری دومین سمینار مشترك تازه‌های انتقال خون ایران و فرانسه گفت: طی توافقی میان سازمان انتقال خون ایران و دانشگاه بوردو فرانسه هر ساله اقدامات پژوهشی و آموزشی مشترك میان ایران و فرانسه انجام می‌گیرد. كار مولكولی روی زیرگروه‌های مربوط به ویروس HIV و همچنین مطالعات اپیدمیولوژیك HIV از جمله اقدامات پژوهشی مشترك ایران و فرانسه است. بر این اساس این سمینار چهار روزه به منظور بحث و بررسی موضوعات مختلف و انتقال تجربیات در نظر گرفته شد. دو روز اول این سمینار به HIV و مسایل مربوط به آن اختصاص داده شده است. طی برگزاری این سمینار مسایل مختلف مربوط به تكنولوژی‌های جدید مورد استفاده انتقال خون‌ها نیز مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
رییس سازمان انتقال خون ایران از راه‌اندازی مركز اصلی جمع‌آوری خون بند ناف دولتی در سازمان انتقال خون و پیوستن این مركز به شبكه جهانی بند ناف به محض آغاز به كار خبر داد و گفت: به منظور گزارش خطاهای تزریق خون و رسیدگی به این خطاها، نظام مراقبت از خون به شكلی كاملا علمی و پیشرفته به صورت پایلوت در پنج بیمارستان بزرگ تهران آغاز می‌شود.
نظر شما