سلامت نیوز:در رده بندی اختلال خواب حدود 80نوع بیماری شناخته شده و درصد زیادی از افراد شب‌کار به درجاتی از این اختلال دچار هستند بنابراین باید تغییرات لازم در برنامه کاری شان اعمال شود.
به گزارش سلامت نیوز، دکتر محمد ترابی نامی متخصص علوم اعصاب، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در روزنامه ایران نوشت: کارمندان و کارگران شیفت شب، شب‌ها بیدارند و روزها خواب. بعضی روزها را هم کار می‌کنند تا چرخ زندگی‌شان بچرخد. اینجا نقطه‌ای است که سلامتی، قربانی اولویت‌های دیگر زندگی می‌شود. بیدار ماندن در شب سیستم پیام‌رسان عصبی مغز را دگرگون کرده و با ایجاد استرس و اضطراب زمینه ابتلا به بیماری‌های جسمی را فراهم می‌کند. البته ابتلا به بیماری در افراد شب کار فقط مربوط به عادت غذایی نامناسب نیست. کمبود خواب، افزایش استرس در اثر تغییر شیفت از روز به شب و بهم خوردن ریتم شبانه روزی، کم اشتهایی، حالت انزوا و گوشه‌گیری ثمره‌ای جز به خطر انداختن سلامتی ندارند.
دکتر محمد ترابی نامی، متخصص علوم اعصاب و فلوشیپ اختلالات خواب می‌گوید: شب کاری اختلال خواب ایجاد می‌کند. در برخی شغل‌ها مانند کادر درمانی بیمارستان‌ها، مأموران آتش‌نشانی، اپراتورهای تلفن‌های مرکز، راننده‌های برون شهری و بین جاده‌ای، تکنسین‌های اورژانس‌ها، نگهبان‌ها، کارکنان برخی واحدهای تولیدی که شب کاری در آن ضروری است، به‌خاطر تغییر الگوی خواب و استرس زیاد در معرض ابتلا به بیماری‌های جسمی و روحی قرار دارند. خستگی، کسالت، انزوا، بیماری‌های دستگاه گوارشی، افزایش چربی خون و بسیاری از بیماری‌های شایع دیگر در این افراد مشاهده می‌شود.
دکتر ترابی نامی با اشاره به این امراض روحی و روانی و بیماری‌های جسمی می‌گوید: شب کاری که اغلب با بیدار ماندن‌های طولانی در شب همراه است، الگویی است که پیام‌رسان‌های عصبی مغز را دگرگون می‌کند و به‌خاطر ایجاد حالت اضطراب و افسردگی این افراد را در معرض ابتلا به بیماری‌های جسمی قرار می‌دهد. او نخستین مشکل شیفت کاری شب را خواب آلودگی می‌داند و معتقد است، خواب آلودگی هنگام کار موجب بی‌توجهی به علائم هشدار دهنده و بروز واکنش نامناسب در برخی موقعیت‌های حساس می‌شود . کاهش عملکرد شغلی افراد شب کار دومین عاملی است که در این باره مطرح می‌شود. او می‌گوید: ثابت شده است، افراد شب کار نه تنها در شیفت کاری بلکه در موقعیت خارج از فضای کاری از خواب‌آلودگی شکایت می‌کنند و در تداوم خواب‌شان مشکل دارند. این گروه افراد حتی در زمانی که شیفت نیستند، خواب آلود، بیقرار و تحریک پذیر هستند. مطالعات نشان می‌دهد، افراد شب کار معمولاً درجاتی از اختلال شناختی دارند و مشکلاتی را در زمینه یادگیری، توجه، تصمیم‌گیری، کنترل تکانه عصبی تجربه می‌کنند. این گروه افراد تحریک پذیر هستند، زود عصبی می‌شوند و سرعت عکس‌العمل‌شان تحت تأثیر قرار می‌گیرد. البته سابقه شب‌کاری در بروز این علائم و اختلالات مهم است. به عنوان مثال مطالعات نشان داده‌اند، کسانی که بیش از 5 سال در شیفت شب و چرخشی کار می‌کنند، اختلال‌های شناختی و رفتاری را خیلی جدی بروز می‌دهند. همچنین تحقیقات ثابت کرده است، افرادی که به مدت بیش از 5سال شب کار هستند، مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی هستند. از این رو او به کسانی که بیش از 5 سال تجربه حضور در شیفت کاری شب دارند، توصیه می‌کند به فکر تغییر شغل یا ساعت کاری‌شان باشند. درمان بموقع یعنی قبل از 5 سال بخشی از مشکلات شناختی و رفتاری را رفع کرده و ریتم کار را به حالت طبیعی برمی‌گرداند. همچنین بیماری‌های متابولیک، افزایش قند و فشار خون، چاقی و عدم کنترل چربی خون از عوارض شایع بیدار ماندن‌های شبانه است.
دکتر ترابی نامی می‌گوید: «ریتم شبانه روزی بدن (ﺑﺪن اﻧﺴﺎن دارای ﻳﻚ رﻳﺘﻢ و آﻫﻨﮓ داﺧﻠﻲاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ رﻳﺘﻢ شبانه روزی ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ دارای یک چرخش 24 ساعته است و بر عملکرد دستگاه‌های بدن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲ گذارد) و ساعت بیولوژیک به شکل غیر منصفانه در شیفت شب تحت تأثیر قرار می‌گیرد». هورمون‌های ترشح شده از مغز و غدد دارای ریتم شبانه روزی خاصی هستند که در ساعت‌هایی از روز سطح‌شان کم و زیاد می‌شود، بنابراین خواب شبانه با این تغییرات هورمونی باید هماهنگی داشته باشد. وقتی خواب شبانه را دستکاری می‌کنیم اگرچه بدهی مغز به مقدار خوابی که نیاز دارد، پرداخت شده است ولی به هر حال تعادل هورمون‌های بدن مختل می‌شود، بنابراین باید با برنامه‌ریزی دقیق به همه افراد شیفت کار فرصت خواب شبانه داده شود در غیر اینصورت در معرض بیماری جدی شغلی قرار می‌گیرند.
آن‌طور که این فلوشیپ خواب می‌گوید: در رده بندی اختلال خواب حدود 80نوع بیماری شناخته شده و درصد زیادی از افراد شب‌کار به درجاتی از این اختلال دچار هستند بنابراین باید تغییرات لازم در برنامه کاری شان اعمال شود. او در پاسخ به این سؤال که آیا تغییر ریتم شبانه روزی بدن برگشت پذیر است یا خیر، می‌گوید: درمان دارویی برای تنظیم ریتم شبانه روزی کمک می‌کند. البته استفاده خودسرانه از این دارو‌ها توصیه نمی‌شود ضمن آنکه داروهای تنظیم هورمون ملاتونین در ریتم شبانه روزی تأثیری ندارند. به افراد شیفت کار توصیه می‌شود، اگر احساس خواب آلودگی دارند حتماً با پزشک متخصص خواب مشورت کنند، بعد از اینکه شیفت کاری‌شان تمام می‌شود نباید با نور زیاد مواجه شوند و حداقل مواجهه را با نور شدید داشته باشند زیرا نور شدید در تنظیم مجدد ریتم شبانه روزی مداخله می‌کند. استراحت کافی در فضای آرام و تاریک نیز در بهداشت خواب مؤثر است اما بهترین توصیه مشاوره با پزشک است.
نظر شما