سلامت نیوز:سال گذشته پیرو بیش از ٣سال پایش سایت‌های اینترنتی و جمع‌آوری اسناد، اعلام كردیم كه سیستم سنتی قاچاق حیوانات و حیات‌وحش در ایران در حال جایگزین شدن با قاچاق بر بستر اینترنت است. تابستان امسال گزارشی ٢٧٠ صفحه‌ای از فروش حیات‌وحش بومی و وارداتی بر بستر یك سایت با دامنه ایرانی، به همراه مشخصات كامل مالك سایت به مسئولان ارایه شد كه تاكنون نه‌تنها از فعالیت آن جلوگیری نشده كه هیچ برخوردی نیز با آن انجام نشده است.
به گزارش سلامت نیوز، شهرام امیری‌شریفی، فعال حقوق حیوانات در روزنامه شهروند نوشت: قاچاق حیات‌وحش یا آن‌طور كه در جوامع بین‌المللی مصطلح است ترافیك حیات‌وحش یكی از گسترده‌ترین انواع قاچاق در جهان است. شاید حتی تصورش هم برای خیلی از ما سخت باشد كه قاچاق حیوانات پس از قاچاق اسلحه و موادمخدر در رده سوم گردش مالی قاچاق قرار داشته باشد و از نظر حجم حتی یك رده بالاتر و در جایگاه دوم قرار بگیرد. در سال‌های اخیر و به موازات رشد تكنولوژی و ارتباطات، قاچاق حیات‌وحش هم با شتابی چشمگیر افزایش یافته است. ارگان‌های تراز اول جهانی تلاش می‌كنند با نام‌گذاری روزهای جهانی و ارایه اطلاعات، مردم را از این جنایت آگاه كنند. كنوانسیون‌های بین‌المللی نیز دولت‌ها را موظف به نظارت بر حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی حیوانات می‌كنند و ناظران سعی بر كاهش این شكل از قاچاق دارند.
چالشی برای حیات‌وحش،
محیط‌زیست، بشریت و اخلاق
آن‌طور كه اشاره شد، واضح است ترافیك حیات‌وحش به‌طور مستقیم برای حیات‌وحش، تنوع‌زیستی و محیط‌زیست و به صورت غیرمستقیم بر زندگی انسان اثر تخریبی خواهد داشت. به علاوه نگرش منفعت‌طلبانه نوع بشر به زیست‌مندانی كه هریك نقشی در چرخه طبیعت به‌عهده دارند به اسارت گرفتن آنها و استفاده از اجزا و قطعات بدن آنها یا محصولاتی كه از آنها تولید می‌شود، اخلاقیات را به قهقرا می‌برد.
ما هم قاچاقچی هستیم!
قاچاق حیات‌وحش برخلاف تصویر رایج فیلم‌ها و داستان‌ها توسط چهره‌های آنچنانی انجام نمی‌شود. كافی است تصویری از میدان صنعت شهرك غرب، حاشیه اتوبان‌های تهران، دستفروش‌های خیابان مولوی، حاشیه و داخل بازار خلیج‌فارس، حیوان‌فروشی‌ها، آكواریوم‌فروشی‌های نواب، باغ‌وحش‌ها، باغ‌های پرندگان و سیرك‌های حیوان آزار را به یاد بیاورید. تصویر شایع‌تر این روزها فروشندگان ماهی‌قرمزی هستند كه همه‌جا دیده می‌شوند... و بازهم نزدیك‌تر: قفسی بزرگ و شیك در كنار هتل و رستوران و حتی اتاق‌نشیمن خانه برخی از ما! اگزاتیك پت‌هایی كه با نام حیوان‌خانگی خاص فروخته می‌شوند، پرندگان و خزندگان و پستاندارانی كه با نام جعلی حیوان خانگی به مردم ارایه می‌شوند، سمندر، مار و لاك‌پشتی‌هایی كه در بساط ماهی‌فروش‌ها دیده می‌شوند و در چند‌سال اخیر از حشرات و بندپایانی چون آخوندك تایلندی، رتیل، تارانتولا تا گوریل و فیل و ببر، همه‌وهمه محصول قاچاق هستند. در بسیاری از موارد، قفس‌هایی كه در زندگی روزمره می‌بینیم، حیوانی را كه محصول قاچاق است در اسارت خود دارند: كاسكو، طوطی، مینا، سهره، چكاوك و بلبل هزاردستان. حتی خیلی از هموطنان قاچاقچیمان، سنجاب زاگرس را با نام كانادایی به هموطنان ناآگاه می‌فروشند.
باور كنیم یا نه چندسالی است كه خیلی از ما با پهن‌كردن سفره هفت‌سین هم قاچاقچی می‌شویم: سمندر لرستانی در خطر انقراض و سین هشتم هفت‌سین باستانی شده.
این روزها خیلی از افراد شیك و خوش‌پوش نیز قاچاقچی‌های پردرآمدی هستند: قاچاقچی حیات‌وحش با پوشش حیوان دوستان جعلی و فروشندگان حیوان خانگی خاص و متفاوت و اگزاتیك و اسامی مشابه.
دسته‌بندی قاچاق حیات‌وحش و حیوانات
قاچاق حیات‌وحش شامل هر شكل حذف‌گونه از طبیعت برای ارایه به قصد استفاده از زنده، جسد، اجزا و قطعات حیوان می‌شود. در نگرش كلی براساس مقصد و مقصود قاچاق و بدون دسته‌بندی گونه‌ای حیات‌وحش، می‌توان این قاچاق را به چند دسته كلی تقسیم كرد: قاچاق داخلی، ورودی، خروجی و ترانزیت.
در قاچاق داخلی كه هرگونه صید و شكار را با هدف خریدوفروش گونه‌های بومی برای مقصد داخلی شامل می‌شود، می‌توان موارد بسیار آشنا و گاها روزمره‌ای مشاهده كرد. قاچاق زنده سمندر غاری لرستانی كه ضمیمه شماره یك لیست سرخ كنوانسیون منع قاچاق‌گونه‌های جانوری است از مبدأ لرستان و غرب كشور به شهرهای داخلی برای فروش در بازار نوروزی و قراردادن بر سفره هفت‌سین، صید سنجاب از دامنه‌های زاگرس و فروش به‌عنوان حیوان خانگی و دست‌آموز در اقصی نقاط كشور، صید انواع پرندگان در شمال كشور به‌خصوص منطقه فریدونكنار و فروش به باغ‌های پرندگان و باغ‌وحش‌ها، صید ماهیان آب‌شور و حتی كوسه‌های بزرگ از خلیج‌فارس و فروش در شهرهای بزرگ برای نگهداری در آكواریوم‌ها و صید انواع و اقسام پرندگان شكاری و آوازه‌خوان برای نگهداری در منازل در این دسته قرار دارد. برخی اقسام سوغاتی مانند پرنده‌های تاكسیدرمی شده در شمال كشور و ماهیان و سخت‌پوستان و كوسه‌ها و حتی صدف‌های جنوبی نیز بخشی از این قاچاق را تشكیل می‌دهند.
در قاچاق ورودی كه شامل صید غیرمجاز گونه‌های وحشی در خارج از كشور و ورود به كشور با هدف استفاده داخلی می‌شود، نه‌تنها تنوع‌زیستی مبدأ با خطر مواجه می‌شود و حیات‌وحش را در مقیاس جهانی متاثر می‌سازد، بلكه در مواردی كه حیوان زنده به دلیل رهاشدن یا فرار به طبیعت كشور راه پیدا كند، در صورت همساز بودن با شرایط اقلیمی كشور می‌توان به‌عنوان گونه مهاجم تكثیر شده و در رقابت بر سر منابع زیستگاه با گونه‌های بومی، تنوع‌زیستی مقصد را نیز با چالش مواجه كند. لاك‌پشت گوش‌قرمز كه در لیست صدگونه مهاجم خطرناك جهان قرار دارد، برخی از انواع خزندگان شامل سوسمارها و مارها، بسیاری از پستانداران مثل سمور، سنجاب‌ها، جوندگان ریز و درشت، میمون، راكون و بندپایانی چون آخوندك (مانتیس) و سوسك‌ها، رتیل، عقرب‌ها و حتی كرم‌های خوراكی برای تغذیه اگزاتیك پت‌ها كه به وفور در سایت‌های اینترنتی به فروش می‌رسند در زمره این شكل قاچاق دسته‌بندی می‌شوند.
قاچاق خروجی و صیدگونه ایرانی به قصد فروش در خارج از كشور، شاید آشناترین نوع ترافیك حیوانات باشد كه به باور عامه با نام قاچاق شناخته می‌شود. صید انواع پرندگان شكاری با هدف فروش به اعراب حاشیه جنوبی خلیج‌فارس، هوبره با مبدأ و مقصد مشابه، سمندر لرستانی با قیمت بالا به مقصد مجموعه‌داران و مراكز تحقیقاتی اروپا و آمریكا، پستانداران بزرگ‌جثه چون خرس و پلنگ برای استفاده از پوست و تاكسیدرمی و گاه استفاده در سیرك‌ها و معركه‌گیری‌ها، انواع شاخ و جمجمه علف‌خواران به‌عنوان كالای زینتی و اخیرا هم انواع خزندگان و بندپایان شامل مارهای سمی و غیرسمی، سوسمارها، عقرب و رتیل و ... به صورت زنده، اتاله شده یا در الكل به مقصد سایر كشورها با هدف استفاده تزیینی، تحقیقاتی و تكثیر در این دسته جای می‌گیرند.
قاچاق ترانزیت یا عبوری كه بیشتر از مبدأ آسیای شرقی به مقصد اروپای غربی انجام می‌شود و انواع گونه‌های جانوری از پرندگان زینتی و شكاری و ماهی‌ها تا حیوانات بزرگ‌جثه تكثیر شده در اسارتگاه‌ها (باغ‌وحش‌ها و سیرك‌ها) و نخستی‌هایی چون میمون و گوریل و در مواردی ببر و فیل را شامل می‌شود. برخی گونه‌های خاص استرالیا و اقیانوسیه چون كوالا نیز در این دسته قرار دارند.
سایت‌های قاچاقچیان
سال گذشته پیرو بیش از ٣سال پایش سایت‌های اینترنتی و جمع‌آوری اسناد، اعلام كردیم كه سیستم سنتی قاچاق حیوانات و حیات‌وحش در ایران در حال جایگزین شدن با قاچاق بر بستر اینترنت است. تابستان امسال گزارشی ٢٧٠ صفحه‌ای از فروش حیات‌وحش بومی و وارداتی بر بستر یك سایت با دامنه ایرانی، به همراه مشخصات كامل مالك سایت به مسئولان ارایه شد كه تاكنون نه‌تنها از فعالیت آن جلوگیری نشده كه هیچ برخوردی نیز با آن انجام نشده است.
برخی كلینیك‌های دامپزشكی، بسیاری از سایت‌های خریدوفروش، فروشگاه‌های حیوانات خانگی و حتی صفحات ویژه شبكه‌های اجتماعی این روزها یكی از حلقه‌های نهایی قاچاق حیات‌وحش محسوب می‌شوند.
فعالیت‌های دیده‌بان حقوق حیوانات
همان‌طور كه در سال رو به اتمام، موفقیت‌هایی در محدودیت و ممنوعیت فعالیت سیرك‌های حیوان آزار و همچنین تلاش‌ها و مشورت برای افزایش جرایم مربوط به حیات‌وحش از اولویت‌های كانون دیده‌بان حقوق حیوانات بود، در برنامه سال ١٣٩٤ تلاش برای روشن كردن وضعیت قاچاق حیات‌وحش در دستور كار دیده‌بان قرار دارد. پیرو گزارش‌های مكرر خریدوفروش حیات‌وحش به مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست و جمع‌آوری اسناد مهمی از باندهای خریدوفروش گسترده حیوانات و عدم‌اقناع از میزان كشفیات و برخورد با آن توسط مسئولان، جلب توجه مردم و مسئولان به مقوله قاچاق حیات‌وحش، تلاش برای در اولویت قرار گرفتن برخورد با این جرایم گسترده در حیطه تنوع‌زیستی و محیط‌زیست جهانی و ارایه مستندات و پیگیری برای برخورد جدی با تخلفات این حیطه به‌عنوان راهكار در قالب یك اقدام ترویجی برای سال پیش‌رو برنامه‌ریزی شده است.
این برنامه‌ها از روز جهانی حیات‌وحش، دوازدهم اسفندماه به صورت علنی درآمده و امیدواریم در بازه زمانی یك‌ساله بیش از نیمی از اهداف این اقدام ترویجی حاصل شوند.
نظر شما