سلامت نیوز: آمار بیماریهای قلبوعروق در کشور روبهافزایش است و متخصصان امر در مورد کاهش سن ابتلا به سکتههای قلبی در کشور هشدار میدهند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، علاوهبراین، باوجود افزایش بیماریهای قلبوعروق، رغبتی از سوی پزشکان جوان برای ورود به این رشته وجود ندارد و به گفته دکتر «محمدعلی یوسفنیا»، رییس انجمن جراحان قلبوعروق ایران، همین امر در آینده کشور را با بحران کمبود پزشک جراح قلبوعروق ماهر و باتجربه روبهرو خواهد کرد. دکتر «یوسفنیا»، البته معتقد است نهتنها آمار ابتلابه بیماریهای قلبوعروق که بهطور کلی، آمار ابتلابه بیماری در کشور زیاد است و مهمترین علت آن بیتوجهی به بحث سلامت روان است. برپایی «سومین کنگره مشترک قلبوعروق ایران» فرصتی را فراهم کرد تا با او در این زمینه گفتوگو کنیم. با ما همراه باشید.
اخیرا مطرح شده که سن سکتههای قلبی در ایران کاهش یافته است. دلایل این کاهش را در چه میدانید؟
هرچند آمار دقیقی در این زمینه نداریم، اما همانطور که اشاره کردید، سن سکته در ایران کاهش یافته است. این مساله تنها به بیماریهای قلبی محدود نمیشود. آمار سرطانها، دیابت و... نیز در کشور بالاست. دلایل ابتلابه چنین بیماریهایی متعدد است. درواقع با اینکه تعداد مراکز درمانی ما نسبتبه جمعیتمان کم نیست، اما همچنان بیمارستانها و مراکز درمانی ما انباشته از بیمار است. در تهران ششبیمارستان تخصصی دولتی و بیش از ٢٠بیمارستان خصوصی قلب داریم. خیابانها پر از تابلوی پزشکان است. واقعا در کشورهای دیگر با جمعیت مشابه ما، وضع این چنین نیست، یعنی این تعداد بیمار و مراکز درمانی وجود ندارد. باید بررسی شود، دلیل این بیماریها چیست؟ این امر نیاز به بررسی و مطالعه دقیق و بیطرفانهای دارد.
همانطور که اشاره کردید، دلایل این امر نیازمند بررسی علمی است، اما از منظر یکپزشک بهویژه یکجراح قلب بفرمایید چرا مردم ایران بیشتر به بیماری و بهطور خاص بیماریهای قلبوعروق مبتلا میشوند؟
همه ما با انرژیهای روانی سر و کار داریم. در گذشته که زندگیها سادهتر، آرامش بیشتر و تنش کمتر بود، بهدلیل آنکه افراد در محیطهایی که از نظر روانی مثبت بود، زندگی میکردند، مثل امروز شاهد ابتلابه انواع بیماریها نبودیم. انرژیهای محیطی ما امروز انرژیهای مثبتی نیستند؛ ترس، نگرانی عمیق، انباشت اطلاعاتی که از بیرون دریافت میکنیم، همهوهمه بار روانی منفیای به ما وارد میکنند. براساس شواهد ثابتشده پزشکی، اول روان انسان بیمار میشود. نگاهی به جامعه ما نشان میدهد که همه عصبانی هستیم. عصبانیت روی ارگانهای حیاتی بدن تاثیر منفی بهجا گذاشته و عملکردشان را با اختلال روبهرو میکند. در مواقع عصبانیشدن، قرمز میشویم، ضربان قلب و ترشح آدرنالین از سوی غدد فوقکلیوی و ترشح هورمونهای دیگری در مغز افزایشیافته و درعوض سطح هوشیاری و شعور کاهش مییابد. عصبانیت مزمن سبب عملکرد منفی سیستم عروقی میشود. درعوض وقتی شاد هستیم، «آندروفین» که مورفین درونی بدن است، ترشح و باعث بازشدن عروق میشود. دراینحالت قلب با فشار کمتری میزند بدن ریلکس است و فشار کمتری به اندامها وارد میشود. ترافیک نیز بر سیستم بدن آثار مخربی بهجا میگذارد. آلودگیهای هوا هم مانند سم برای بدن بهویژه سیستم قلبی-عروقی عمل میکند. برای بحث پیشگیری سلامت باید اول این زنجیره معیوب را قطع کرد. ما باید در علتیابی بیماریها، نخست فیزیوپاتولوژی بیماریها را ببینیم، نه صرفا خود بیماری را. باید دیدِ
رازمدتی به برنامههای سلامت داشته باشیم، اشکال ما این است که به قوانین هستی و طبیعت احترام نمیگذاریم. این جهان قوانین خاص خودش را دارد.
در خبرها به نقل از شما آمده بود که روزبهروز از تعداد متقاضیان رشته جراحی قلب کاسته میشود. مهمترین دلیل این امر را چه میدانید؟
بهدلیل دوره طولانی رشته جراحی قلب ازیکسو و ازسویدیگر عواملی چون کار و زحمت زیاد فیزیکی و روانی که همراه با استرس زیاد نیز هست و درمقابل تعرفههای خدماتی ناچیز این رشته، روزبهروز از تعداد متقاضیان رشته جراحی قلب در کشور کاسته میشود. در گذشته سالانه بین ٢٠ تا ٣٠نفر متقاضی ورود به رشته جراحی قلب بودند، که درحالحاضر این تعداد به سه تا ششنفر کاهش یافته است.
مهمترین پیامدهای این امر از نظر شما چیست؟
باتوجه به تغییر سبک زندگی طی سالهای اخیر و پایینآمدن سن سکته در کشور و از طرف دیگر پیشرفت رشته جراحی قلبوعروق و افزایش مهارت جراحان قلب (که سبب شده امکان بقای بیماران دچار عوارض قلبی و نوزادانی که با مشکلات قلبی مادرزادی متولد میشوند، بیشتر شود)، نیاز به رشته جراحی قلب نیز افزایش یافته است. ازسویدیگر از آنجایی که بسیاری از بیمارانی که مورد عمل جراحی قلب قرار میگیرند، طی سالهای بعد نیاز به درمانهای مجدد پیدا میکنند و هرروز بر تعداد بیماران قلبی افزوده میشود، در آینده نیازمند تعداد بیشتری جراح قلب در کشور هستیم. با رویکرد فعلی و اینکه پزشکان جوان بهدلیل درآمد ناکافی ناشی از تعرفهگذاریها، رغبتی به این رشته نشان نمیدهند، در صورت ادامه این روند، طی چند سال آینده با کمبود جراح قلب با توانایی و تجربه بالا در کشور روبهرو خواهیم شد.
میدانیم تا ٢٠تا٣٠دهه قبل بیماران دچار مشکلات قلبی بهدلیل نبود امکانات درمانی در داخل کشور باید، برای عملهای جراحی قلب به خارج از کشور اعزام میشدند، درحالیکه با توسعه این رشته در داخل کشور دیگر نیازی به اعزام این بیماران به خارج از کشور نیست. به نظر شما چه شد که این پیشرفت و توسعهای که در رشته قلب اتفاق افتاد ما را به جایی رساند که پیشبینی میکنید در آینده دوباره با کمبود جراح قلب در کشور روبهرو خواهیم شد؟
دقیقا همینطور است. حدود ٣٠سال پیش در کشور، بیماران زیادی که با درد قلب مراجعه میکردند، بهدلیل نبود امکانات جان خود را از دست میدادند، حتی کودکانی که با مشکل بیماری مادرزادی قلب دستوپنجه نرم میکردند، بهدلیل نبود امکانات بهجای اتاق عمل راهی سردخانهها میشدند. در آن دوران برخی از کسانی که امکانات داشتند، برای انجام جراحی قلب به خارج از کشور میرفتند که غیر از مشکلات و مخارج سنگین، این امر سبب خروج ارز از کشور میشد. این در حالی است که بهمدد جراحان قلب، هماینک تمامی عملهای جراحی قلب در داخل کشور انجام میشود و نیازی به اعزام بیماران به خارج کشور نیست، اما ازسویدیگر باید به این نکته نیز توجه داشت یکجراح قلب باید برای موفقیت در این رشته، زندگی خود را فدا کند و دست آخر شاهدیم بهجای تقدیر از تلاش این قشر، اسامی برخی را در لیست مافیا قرار میدهند. مجموعه این عوامل سبب شده رشته جراحی قلب برای قشر جوانی که میخواهند وارد این رشته شوند، جذابیتی نداشته باشد.
پزشکان جوانی که به رشته جراحی قلب بیمیلی نشان میدهند، به نظر شما بیشتر به چه رشتههایی گرایش دارند؟
در حالی سالیانه ١٥٠تا١٦٠نفر از پزشکان جوان در امتحانات ورودی فوقتخصصی جراحی پلاستیک شرکت میکنند، که تعداد متقاضیان برای شرکت در رشته جراحی قلب کمتر از هفتنفر است، حتی تعداد اندکی که در رشته جراحی قلب شرکت میکنند، پس از مدتی انصراف داده و وارد دیگر رشتههای درآمدزا میشوند و حتی عدهای هم کشور را ترک میکنند. تعرفه تعیینشده برای دستمزد یکجراح قلب برای چهار تا پنجساعت عمل جراحی، درحالی یکمیلیون تومان تعیین شده، که شاهدیم هزینه، یکدقیقه تزریق بوتاکس ٨٠٠هزارتومان است و مراقبت بعد از عمل هم ندارد، اما جراح قلب تا مدتها پس از عمل جراحی وقتوبیوقت درگیر بیمار است. در فرم استخدام جراحان جدید آمده است که باید «تماموقت جغرافیایی» باشند؛ یعنی حق تاسیس مطب ندارند، مگر آنکه در بیمارستان نیمهوقت مشغولبه فعالیت باشند.
از نظر امکانات و تجهیزات درمانی، رشته جراحی قلب در چه جایگاهی قرار دارد؟
وضعیت نسبتا مناسب است. وسایل مربوطبه مانیتورینگ، آنژیوگرافی، عملهای جراحی قلب اولیه مانند تعویض دریچه و بایپس عروق کرونری در کشور موجود است، اما زمان آن رسیده که به کیفیت اعمال جراحی بپردازیم تا بتوانیم همگام با طب دیگر نقاط دنیا پیشرفت کنیم.
لطفا در مورد افزایش کیفیت رشته جراحی قلب بیشتر توضیح دهید.
رشته جراحی قلب مانند بسیاری از رشتههای دیگر، هرروز تخصصیتر میشود. فناوری، ابزارها و تجهیزات جدیدی وارد این رشته شده است که بهکارگیری آن نیازمند شناخت دانش استفاده از این تجهیزات با هدف بهرهگیری هرچهبیشتر از این دستگاهها و رسیدن به نتیجه درمانی بهتر است. برای مثال در جراحیهای کمتهاجمی، جراحان قلب علاوهبر ابزارهای جدید، برای افزایش کیفیت درمان، نیازمند حمایتهای همهجانبه وزارت بهداشت نیز هستند.
به حمایت وزارت بهداشت از جراحیهای کمتهاجمی اشاره داشتید. چرا این دست جراحیها نیازمند حمایتهای بیشتری است؟
جراحی به شیوه کمتهاجمی نیازمند یادگیری و آموزش و صرف وقت بیشتری هنگام عمل است. در حقیقت اعمال جراحی کمتهاجمی نیازمند زمانی دو تا سهبرابری نسبتبه اعمال جراحی قلب به روشهای سنتی است. بنابراین برای جراحی که با این روش کار میکند، نمیتوان تعرفه یکجراح معمولی را تعیین کرد. برای توسعه و پیشرفت این دست جراحیها باید توجه ویژهای به آن داشت که این امر درنهایت بر کیفیت درمان آثار مثبتی بجا خواهد گذاشت.
جدا از موضوع روشهای جراحی کمتهاجمی، اشاره داشتید که وضعیت تعرفهگذاری موجود متناسب با زمان صرفشده در رشته جراحی قلب نیست. به نظر شما نظام تعرفهگذاری این رشته در طرح تحول نظام سلامت چه مشکلاتی دارد؟
کدبندی تعرفهها اصلا کارشناسی نبوده و جوابگوی بهای کار جراحان قلب نیست که این مساله سبب اختلال در این رشته شده است. درواقع در این سیستم تعرفهگذاری، هزینهای نابرابر ارایه دادهاند که واقعا ارزش نسبی نیست. ازسویدیگر در میان رشتههای جراحی نیز به جراحی قلب بیشتر کملطفی و جفا شده است.
آیا وزارت بهداشت، زمان تدوین تعرفهها نظر مشورتی انجمن جراحان قلب را جویا نشد؟
چرا. اتفاقا چندنشست با مسوولان وزارتخانه داشتیم و نظرهای مشورتی ارایه شد، اما در خروجی کار، خواستههای جراحان قلب لحاظ نشد. استدلال مسوولان وزارت بهداشت، کتاب تعرفههاست که باید براساس همان تعاریف اجرا میشد؛ اما وقتی قرار است بخشهایی از این کتاب مورد بازنگری قرار گیرد، باید کدگذاری ازسوی یکگروه بیطرف کارشناسی که شامل مجموعه رشتهها باشد، انجام گیرد در غیراینصورت شاهد وضعیت امروز هستیم که تعرفهها باعث انتقاد و دلخوری پزشکان زیادی شده است. درصورتیکه انجمنها بیشتر از دیگر گروهها در جریان مسایل و مشکلات هررشته قرار دارند و بهشرطی که از نظریات آنها بهطور جدی استفاده شود، میتوان تعرفهها را برمبنای واقعی تدوین کرد.
نظر شما