یکشنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۳ - ۱۵:۱۵

خشونت پدیده یی همزاد جوامع بشری است و همواره در آن بروز داشته ولی آنچه در شرایط کنونی نگرانی ها را بر می انگیزد رشد چشمگیر نمودهای خشونت در قشرها و طبقه های گوناگون جامعه است. براستی چه باید کرد؟

گسلِ خشونت در جامعه ایرانی

سلامت نیوز: خشونت پدیده یی همزاد جوامع بشری است و همواره در آن بروز داشته ولی آنچه در شرایط کنونی نگرانی ها را بر می انگیزد رشد چشمگیر نمودهای خشونت در قشرها و طبقه های گوناگون جامعه است. براستی چه باید کرد؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا، هشدار مسوولان در زمینه ی گسترش خشونت نشانه یی از نگاه واقعگرایانه ی آنان به این آسیب اجتماعی است. در گذشته برخی مسوولان در واکنش به آمارهای ارایه شده از سوی شماری از سازمان های مردم نهاد، آن را نوعی «سیاه نمایی» دانسته و بی توجه به پیامد ها، به راحتی از کنار این آمارها می گذشتند.

رویکردهای دیروز مسوولان به معضلی در جامعه انجامیده که دامنه و فراوانی آن روز به روز افزایش می یابد. به گفته ی «محمودرضا گلزاری» معاون جوانانِ وزارت ورزش و جوانان در روزهای میانی اسفندماه 1393، امروزه هر 9 ثانیه شاهد یک رفتار خشونت آمیز در جامعه هستیم.

در زمینه ی آسیب شناسی و ارایه ی راهکارهای مربوط به معضل خشونت لازم است به موارد زیر توجه کنیم:

1- کنش های فردی و جمعی در مثلثی با ضلع های فرد، خانواده و جامعه شکل می گیرد که به باور «کارکردگرایان» (معتقدان به نظاممند بودن جامعه)، کژکارکردی در هر کدام موجب اختلال در دیگر ضلع ها خواهد شد. در این پیوند، شماری خانواده را قاعده ی مثلث یاد شده می دانند و بر اهمیت آن تاکید می کنند.

در فرایند تولید خشونت، یکی از مهمترین آسیب های خانواده های ناسالم، گردش خشونت در نسل های مختلف است. انتظار تربیت فرزندانی مهربان و صلح جو در خانواده هایی که پدر و مادر در آن مدام با هم نزاع و درگیری دارند کاری بس دشوار است زیرا براساس نظریه های یادگیری اجتماعی، خمیرمایه ی شخصیت فرد در دوره ی کودکی و در خانواده شکل می گیرد. همانطور که گفته شد خشونت در خانواده منتهی به گردش خشونت از نسلی به نسل دیگر می شود زیرا فرزندانِ امروز، شهروندان و سرپرستان فردای جامعه و خانواده هستند.

فقرِ فرهنگی برخی از افراد و گروه های مرجع (گروه هایی که فرد خود را در معرض همسنجی و ارزشگذاری با آن قرار می دهد) از دیگر عامل های خشونت زا در جامعه است. در این ارتباط، ناآگاهی افراد به حقوق و وظایف خود در کنار تربیت ناصحیح خانوادگی موجب شده برخی از خرده فرهنگ های جرم آفرین در جامعه رشد و زمینه را برای بروز خشونت هموار کند.

در سال های اخیر فرهنگ سازی و بهنجار سازی افکار و رفتار شهروندان یکی از کارویژه های نهادهای آموزشی چون دانشگاه ها و نیز رسانه ها تعریف شده است. با وجود این، در برخی مواقع دیده شده در محیط های فرهنگی همچون دانشگاه خشونت هایی رخ می دهد که دور از انتظار است. حال این پرسش پیش می آید که چرا باید شاهد خشونت در قشر تحصیلکرده باشیم؟ برخی از کارشناسان ایراد را متوجه نظام آموزشی می دانند که در آن فرد تنها در زمینه ی علم و فن آموزش می یابد و آموزشی فراتر از آن در زمینه هایی چون کنشگری اجتماعی دریافت نمی دارد.

2- بسیاری از اندیشمندان اجتماعی، جامعه و شرایط آن از جمله وضعیت نامطلوب اقتصادی را محرک خشونت می دانند. یکی از مهمترین معضلاتی که بسیاری از جامعه ها با آن دست به گریبانند بحث گذر از فرهنگ سنتی به مدرن است. این همان بحثی است که «امیل دورکیم» جامعه شناس فرانسوی سده ی نوزدهم از آن زیر عنوان خشونت علیه خود در قالب خودکشی نابهنجار(آنومیک) یاد کرده است. شکاف اجتماعی و بحث محرومیت در جامعه های در حال گذار یکی از مهمترین دلیل هایی است که می تواند به راحتی فرد را وادار به انجام اقدام های خشونتبار همچون زورگیری، قتل و مزاحمت کند. در این زمینه لازم است بحث کم کردن شکاف طبقاتی در دستور کار مسوولان و سیاستگذاران ما قرار گیرد تا با کاهش این شکاف ها بتوان از گسترش هر چه بیشتر خشونت در جامعه جلوگیری کرد. هر چند در سال های گذشته برخی از دولتمردان شعارهایی در زمینه ی کاهش « ضریب جینی» در جامعه مطرح کردند ولی شرایط کنونی نشان از تحقق نیافتن این شعارها دارد.

3-قانونگرایی عاملی است که می تواند به شکلی بازدارنده مانع از گسترش خشونت شود. در برابر، ضعیف شدن جایگاه و ضمانت اجرای قانون و فراهم آمدن بسترهای گریز از آن پیامدهایی جبران ناپذیر در افزایش ضریب و فراوانی موارد خشونت به دنبال خواهد داشت.

در شرایطی که یک شخصیت برجسته همچون نماینده ی مجلس که خود وظیفه ی قانونگذاری برعهده دارد از سوی قانونشکنان مورد هجوم قرار می گیرد، سهل انگاری در پیگرد قانونی و مجازات مهاجمان که حتی اقتدار قانونی نیروی انتظامی را برنمی تابند منجر به پیامدهایی فاجعه بار در جامعه خواهد شد به این ترتیب که هرکسی به خود جرات خواهد داد که به راحتی در مسیر خشونت ورزیِ عریان گام بردارد.

با توجه به آنچه گفته شد، قانون مداری درکنار توجه به نیازهای زیستی و اجتماعی افرادِ جامعه یکی از مهمترین راهکارها برای کنترل و جلوگیری از گسترش خشونت است.

4-یکی از بارزترین خشونت ها در جامعه ی امروزی، خشونت علیه زنان است. یافته های مطالعاتی حاکی از آن است که در ایران نیز مانند دیگر جوامع جهان خشونت علیه زنان مشکل آفرین شده است. زدودن تفکر برتری و نیز سوگیری های جنسیتی یکی از مهمترین راهکارهایی است که به وسیله آن می توان از گسترش خشونت علیه زنان جلوگیری کرد زیرا یکی از الگوواره های موجود در ذهن جامعه، برتری مرد بر زن است که ریشه در فرهنگ مردسالار جامعه دارد.

5- جوان هراسی و کم توجهی به نیازهای جوانان یکی دیگر از مشکلاتی است که می توان ریشه ی خشونت را در آن جستجو کرد. تا زمانی که اجرای کنسرت های مجاز موسیقی، حضور زنان در ورزشگاه ها و گردهمایی های تشکل های مختلف به بهانه ی اختلال در نظم و برچسب سیاسی لغو می شود نمی توان انتظار داشت افراد هیجان های خفته ی خود را به راحتی تخلیه کنند.

گسترش سمن های اجتماعی (سازمان های مردم نهاد) به عنوان نهادهای مدنی یکی از مهمترین نسخه هایی است که می توان برای بیماری خشونت در جامعه تجویز کرد زیرا این سازمان ها ضمن فرهنگ سازی و به کارگیری توان و ظرفیت های نهفته می تواند افراد را از حق و حقوقشان آگاه و آنان را به قوانین مختلف پایبند کند.

در پایان باید گفت، خشونت و گسترش آن امروزه معضلی خطرناک برای جامعه است که هر روز بر دامنه ی آن افزوده می شود و نمودهای آن را می توان بین قشرها و طبقه های مختلف جامعه دید. حال با این شرایط اگر ما برنامه یی برای کنترل این روند نداشته باشیم ممکن است در آینده جامعه با معضلات بیشتری در این زمینه درگیر شود.

در این زمینه، نقش گروه های مرجع، همچنین رسانه ها و نهادهای آموزشی به عنوان کنشگران و ابزارهای زدودن فرهنگ اجتماع از خشونت اهمیتی فراوان دارد که باید مورد توجه بیشتر مسوولان قرار گیرد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • علی ۱۴:۴۵ - ۱۳۹۳/۱۲/۲۵
    0 0
    اختلاف طبقاتی ناشی از اجرای طرح تحول موجب ایجاد خشونت در خانواده ها، سازمان ها و نیز در سطح جامعه می گردد که 3مورد برخورد فیزیکی بی سابقه بین پزشک و پرستار ،طی ماه های گذشته، طلیعه آغاز آن می باشد.ایجاد فقر،اعتیاد ،فساد و فحشا، دزدی ، آدم ربایی ،خودکشی وقتل، ارمغان شوم طرح تحول در آینده نه چندان دور برای جامعه خواهد بود که به نفع هیچکس نیست . من این موضوع را طی نامه ای به وزیر بهداشت هشدار دادم .