سلامت نیوز: ارزیابی های انجام شده توسط مراکز علمی جهان و دانشمندان اقلیم شناسی نشان می دهد که با گرم شدن هوای کره زمین که نتیجه انتشار گازهای گلخانهای است، برخی مناطق جهان با کاهش شدید بارش، و خشکسالیهای بیسابقه مواجه خواهند شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه قانون ،کشور ما از جمله این مناطق است که پیش بینی میشود با کاهش قابلتوجه بارندگی مواجه شود. در همین زمینه سازمان ناسا در گزارشی که از پژوهشهای خود منتشر کرده است ایران را از جمله ۴۵ کشوری اعلام کرده که دچار خشکسالی شدید و بحران آب خواهند شد، پدیده ای که بنا به برآوردهای کارشناسان از هم اکنون آغاز شده است و کشور ما در چندساله اخیر شاهد کاهش قابل توجه بارندگی بوده است. خشک شدن دریاچه ارومیه، رودخانه زایندهرود، تالاب گاوخونی و تالاب های استان فارس همگی نشانه هایی هستند كه خبر از آغاز بحرانی بزرگ میدهند.
همه اینها در حالی است که به علت برداشت بیرویه از سفره های آب زیرزمینی ظرف چند دهه گذشته وضعیت سفره های آب زیرزمینی بحرانی است. هم اکنون از مجموع ۶۰۹ دشت کشور، ۲۸۸ دشت از نظر برداشت آب ممنوعه اعلام شده اند، یعنی ظرفیت برداشت آب در این دشت ها یا به پایان رسیده یا منابع آب در آنها در وضعیت بحرانی قرار دارد و کشاورزی در آنها تعطیل شده است.
این وضعیت در حالی است که با افزایش جمعیت، نیاز به منابع آب برای مصارف شهری و تولید کشاورزی و صنعتی رو به افزایش است. همه این ها بدین معنی است که کشور ما در آینده نزدیک دچار بحران شدید آب خواهد شد.
بنا به گفته کارشناسان پیامدهای چنین وضعی عبارت خواهد بود از نابودی زادآوری زیستی در بخش های بزرگی از کشور و تبدیل به بیابان مطلق شدن قسمت اعظم مساحت کشور، نابودی کشاورزی و مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها، بروز مشکلات امنیتی در اثر رقابت میان مناطق مختلف کشور بر سر منابع آب، وابستگی غذایی به خارج، تعطیلی صنایع و کارگاه های تولیدی در اثر کمبود آب، کاهش تولید برق در اثر کاهش آب در مخازن سد ها و کاهش سطح بهداشت و سلامت عمومی. با این اوصاف پرسش مهمی که پیش روی ماست آن است که آیا راهی برای اجتناب از پدید آمدن چنین وضعیت ناگوار و هولناکی وجود دارد؟
پاسخ هایی كه کارشناسان به این پرسش داده اند عمدتا بر فوریت و ضرورت گریزناپذیر کاهش شدید مصرف آب در بخش های مختلف، بهویژه بخش کشاورزی تاکید میکند که بنا به آمارهای رسمی حدود ۹۵ درصد از منابع آب کشور را می بلعد، با توجه به آنکه بخش کشاورزی با فاصله بسیار زیاد نسبت به دیگر بخش ها قسمت عمده منابع آب کشور را مصرف می کند، بدون کاهش عمده مصرف آب در این بخش، هر میزان کاهش مصرف آب در دیگر بخشها کشور را از بحران هولناک پیش رو دور نخواهد کرد. صاحبنظران تا آنجا پیش رفته اند که خواهان توقف کامل کشاورزی در بخش های عمده ای از کشور، به منظور حفظ ۲۰تا ۳۰ درصد باقیمانده ذخایر سفرههای آب زیرزمینی به عنوان ذخایر استراتژیک آب کشور شده اند، چرا که پایان یافتن این اندک باقی مانده منابع آب زیرزمینی به معنای پایان حیات طبیعی، انسانی و اقتصادی در این مناطق خواهد بود.
کشور ما نیازمند آن است که مصرف آب در بخش کشاورزی را حداقل به میزان یک سوم مصرف کنونی کاهش دهد، کاری که مستلزم دگرگونی بنیادین در شیوههای کشت و آبیاری، نوع محصولات و الگوی کشاورزی است. دیگر نمی توان همچون گذشته همه جریان های طبیعی آب در کشور را سد كرد و همه آبی را كه بخشی از آن سهم طبیعت است در پشت سدها برای مصارف کشاورزی و شهری ذخیره كرد.
صاحبنظران حداقل بخشی از ریزگردهایی را که هر از چندگاهی زندگی در بخشهایی از جنوب و غرب کشور را دچار اختلال و وقفه می کند، ناشی از سدسازیها و خشکاندن بسترها و مسیرهای طبیعی آب می دانند، پدیدهای که با ادامه این روند به دیگر مناطق کشور هم گسترش خواهد یافت و دیری نخواهد پایید که با خشک شدن تالاب ها و دریاچههای کشور بستر آنها تبدیل به منابع انتشار ریزگرد خواهد شد و بخشهای بزرگی از کشور شاهد این پدیده خواهد بود. بنابراین ابعاد پیامدهای خشکسالی بلندمدت به حدی گسترده و مخاطره آمیز است که تدوین برنامهای جامع برای کاهش ضربتی مصرف آب در کوتاه مدت ضروری و گریزناپذیر است.
اینکه دقیقا چهکاری باید انجام گیرد تا این هدف در کوتاه مدت تحقق یابد و اینکه چنین برنامهای باید شامل کدام طرح های مشخص باشد نیازمند انجام بررسیهای کارشناسی از سوی سازمانهای مسئول است. با این حال استعدادهای ویژهای در برخی مناطق کشور وجود دارد که می توان از آن در چنین برنامهای استفاده کرد. سواحل جنوبی کشور از نظر چنین استعدادهایی شاید در موقعیتی منحصر به فرد باشد. میزان بالای تابش خورشیدی، دسترسی به آب دریا، انطباق فصل بارش با فصل کشت و همچنین اعتدال هوای زمستان در این مناطق از جمله امکانات طبیعی هستند که درصورت برنامه ریزی و سرمایهگذاری می توانند بخشی از کمبود آب و زیانهای ناشی از آن را جبران کنند.
همچنین میتوان با متمرکز ساختن صنایعی که مصرف آب بالایی دارند در سواحل جنوبی کشور، از بار وارده بر اندک باقیمانده سفرههای آب زیرزمینی در دیگر نقاط کشور کاست. در سواحل جنوبی کشور فصل بارش از اواسط پاییز شروع میشود و تا اواسط بهار ادامه دارد، این دوره زمانی همان دورهای است که عمده محصولات کشاورزی قابل کشت هستند و این مسئله موجب می شود تا بخشی از آبیاری مورد نیاز محصولات از طریق بارشهای پراکندهای که ظرف این چندماه رخ می دهد، تامین شود.
نظر شما