دكتر آخوندی، رئیس پژوهشگاه ابن سینا، در نشست مطبوعاتی‌ «بیمه و ناباروری، چالش‌ها - راهكارها» گفت: آمار قطعی در رابطه با میزان زوج‌های نابارور در كشور وجود ندارد و گزارش‌های پراكنده‌ای در این رابطه ثبت شده است.

در این زمینه پژوهشكده ابن سینا طرحی را در دست داشته و اقداماتی را در جهت آمار قطعی میزان ناباروری در كشور آغاز كرده است.

وی با استناد به آمارهای سازمان بهداشت جهانی در رابطه با میزان ناباروری در جهان گفت: میزان ناباروری در جهان حدود 10تا 15درصد گزارش شده است.

این در حالی است كه در ایران این آمارها بیش از 20درصد است. در تهران میزان ناباروری حدود 21درصد و در گزارش‌های دیگر حدود 26 درصد ثبت شده است كه این مقدار از معدل جهانی بسیار بالاتر است. همچنین حدود 5/13 میلیون زوج در كشور وجود دارد.

بر این اساس حدود 2 تا 5/2 میلیون زوج نابارور در كشور وجود دارد. اگر 30 درصد از این زوج‌ها به خدمات درمان ناباروری در پروتكل‌های لقاح خارج رحمی نیاز داشته باشند می‌توان گفت كه حدود 500 تا 750 هزار زوج به این خدمات نیاز دارند. در مجموع بین 150 تا 200 هزار زوج به درمان‌های سالانه ناباروری نیاز دارند.

دكتر آخوندی ادامه داد: در حال حاضر مراكز درمان ناباروری باید حدود 30هزار سیكل درمان ناباروری را در سال پوشش دهند. بر این اساس گسترش مراكز درمان ناباروری نیاز است. همچنین باید شرایطی فراهم شود كه همه بتوانند از پیشرفت‌های به‌وجود آمده در درمان ناباروری بهره‌مند شوند.

وی بیان داشت: حدود 20سال پیش كه مراكز درمان ناباروری در ایران وجود نداشت دولت به ازای هر زوج كه برای درمان به خارج از كشور فرستاده می‌شدند، حدود 10 هزار دلار برای هر سیكل درمانی هزینه می‌كرد.

همچنین هزینه رفت‌وآمد و اقامت در كشور مربوطه برعهده خود زوج‌ها بود. تا چندی پیش امكاناتی از جمله یارانه داروها برای زوج‌های نابارور در كشور وجود داشت. گران‌ترین داروی مورد نیاز این زوج‌ها حدود 5هزار تومان فروخته می‌شد كه در حال حاضر این داروها حدود چهار برابر افزایش قیمت یافته است.

دكتر آخوندی با بیان اینكه در گذشته دولت دومین هزینه را بعد از جراحی‌های قلب برای درمان در خارج از كشور، در مورد درمان ناباروری پرداخت می‌كرد؛ اظهار كرد: در حال حاضر هیچ امكان حمایتی به‌طور خاص از درمان ناباروری صورت نمی‌گیرد؛ به این معنا كه حمایت‌ها انجام می‌شود اما در جای خود نیست.

وی عنوان كرد: یك زوج درصورت مواجهه با مشكل ناباروری اگر از مراكز درمانی فوق تخصصی و امكان تشخیص و درمان صحیح اطلاع نداشته باشد به تخصص‌های مختلف و پراكنده مراجعه می‌كند. به این ترتیب دستكاری‌های غیرضروری، داروها و جراحی‌های غیرصحیح انجام شده و امیدهای واهی به زوج‌ها داده می‌شود.

این عوامل هزینه‌های گزافی را از جهت مالی، روانی و همچنین تاخیر در جهت تولیدمثل برای زوج به همراه دارد. دكتر آخوندی در ادامه اضافه كرد: هزینه‌هایی كه در خارج از مراكز درمان ناباروری انجام می‌شود به‌عنوان هزینه‌های روتین هر فرد در نظر گرفته شده و تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.

به این ترتیب از آنجا كه زوجین هزینه‌های درمان ناباروری را ندارند به پزشكان متفرقه مراجعه می‌كنند و عدم‌تامین این هزینه‌ها به راه حل‌های سنتی، گیاهی و راه حل‌های غیردرمانی مانند تعدد زوجین، طلاق و غیره منجر می‌شود؛ در كنار این عوامل تاخیر در سن تولید مثل هم به‌وجود می‌آید.

كاهش میزان باروری با افزایش سن

دكتر آخوندی اذعان كرد: با افزایش سن، میزان باروری زنان كاهش می‌یابد. همچنین به‌ویژه از سنین 35 سال به بالا احتمال بروز نقایص ژنتیك در فرزند حاصل نیز بسیار بالاتر است. لقاح خارج رحمی در سنین بالا نیز نتیجه كمتری خواهد داشت.

علاوه بر آن در سنین بالا به‌دلیل استفاده از تكنیك‌های جدید، هزینه‌های مجددی به‌منظور حصول اطمینان از سلامت جنین به زوجین تحمیل می‌شود.

حاملگی‌های چند قلویی هم علاوه بر تحمیل هزینه‌های گزاف به زوجین، هزینه‌های زیادی را برای نظام درمانی كشور به‌دنبال دارد. این در حالی است كه امكان سقط جنین نیز وجود دارد.

دكتر آخوندی با بیان اینكه به یك زن هنگامی عنوان نابارور داده می‌شود كه یك سال به‌طور مرتب از ارتباط جنسی آنها برای داشتن فرزند گذشته باشد؛ خاطرنشان ساخت: پیشرفت‌های فناوری درمان ناباروری به‌طور عادلانه برای همه مردم و در اختیار آنها قرار نگرفته است.

اگرچه تعدادی از زوج‌های نابارور با سخت‌ترین شرایط به سمت درمان‌های ناباروری پیش می‌روند ولی درمان به واسطه پایین بودن نرخ موفقیت، حتی در شرایط طبیعی مستلزم تكرار است.

افزایش شانس موفقیت درمان ناباروری با سه بار لقاح خارج رحمی

دكتر آخوندی بیان كرد: از آنجا كه در لقاح خارج رحمی 3جنین منتقل می‌شود، درصد موفقیت بسیار بالاتر است. در شرایط عادی برای هر جنین حدود 10 تا 12 درصد شانس موفقیت در نظر گرفته می‌شود.

درصورتی كه سه بار لقاح خارج رحمی صورت گیرد 20 تا 30 درصد شانس موفقیت ناشی از درمان وجود دارد. بر این اساس باید گفت كه در درمان‌های ناباروری لازم است تكرار به عمل ‌آید؛ بر این اساس با توجه به محدودیت ظرفیت مراكز درمان ناباروری و همچنین هزینه‌های آن، تعداد افرادی كه بتوانند از این امكانات استفاده كنند، زیاد نیست.

وی با بیان اینكه با اطلاع رسانی‌های مناسب انجام شده در حال حاضر زوج‌ها در سنین پایین هم برای درمان ناباروری مراجعه می‌كنند؛ ادامه داد: پس از گذشت 20 سال از ورود فناوری‌های درمان ناباروری به ایران، در حال حاضر نسبتا از فرستادن زوج‌ها به خارج از كشور برای درمان بی‌نیاز شده‌ایم.

در شرایطی كه هزینه‌های درمان ناباروری در ایران نسبت به كشورهای همجوار و اروپایی پنج برابر پایین‌تر بوده و موفقیت توریسم درمانی در زمینه درمان ناباروری نسبت به دیگر درمان‌ها را سبب شده، شاهدیم كه زوج‌های نابارور كشور به این امكانات دسترسی ندارند.

در این زمینه پژوهشگاه ابن‌سینا به‌عنوان یكی از مراكز مرجع در ارتباط با تولیدمثل، حركت‌های جدی را انجام داده و هركدام از این حركت‌ها در قالب یك سمینار آغاز شد. در رابطه با مشكلات اخلاقی و شرعی تولید مثل مانند اهدای جنین، رحم جایگزین، اهدای گامت و غیره حركت‌های راهگشایی به سمت قانونمندی اقدامات مورد نیاز انجام شده است.

رئیس پژوهشگاه ابن‌سینا در پایان با اشاره به برگزاری سمینار «بیمه و ناباروری» در 12 دی ماه تأكیدكرد: در زمینه دسترسی قشر محروم جامعه به خدمات درمان ناباروری، پژوهشكده ابن‌‌سینا با همكاری وزارت رفاه اقدام به برگزاری سمیناری در روز پنجشنبه كرده است.