سلامت نیوز: با پیشرفت‌های دانش پزشکی متاسفانه سرطان هنوز جزو بیماری‌هایی است که هر ساله باعث مرگ و میر تعدادی از مبتلایان می‌شود. در مبارزه با این بیماری، پژوهشگران و متخصصان علوم پزشکی تحقیقات زیادی را در زمینه‌های مختلف ایجاد، گسترش بیماری در سلول‌های بدن، تشخیص به موقع و درمان مناسب آن انجام داده‌اند که در برخی زمینه‌ها، به نتایج چشمگیر و مطلوبی دست یافته‌اند به گونه‌ای که امید به زندگی را در بیمارانی که به سرطان مبتلا هستند، افزایش داده است. در این بین، فیزیوتراپی یا توانبخشی مبتلایان به سرطان اهمیت بسیاری دارد که پس از ترخیص از بیمارستان این بیماران باید بتوانند زندگی روزمره خود را از سر بگیرند و خود را با شرایط فعلی تطبیق بدهند.
دکتر ابراهیم عباسی در گفت‌وگو با شفقنازندگی با اشاره به این نکته گفت: «با ابتلا به سرطان، سلول‌های سرطانی به اشکال متفاوت بدن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند و تکثیر پیدا می‌کنند؛ اغلب سلول سرطانی به‌طور غیرقابل کنترل، تکثیر می‌یابد یا سلول‌های سرطانی به بافت‌های اطراف که شامل مجرا و کانال‌های عروقی، غدد لنفاوی و... هستند، حمله می‌کنند. همچنین در مواردی هم سلول‌های سرطانی، بافت طبیعی سلول را از بین می‌برد یا باعث تغییر الگوی بافتی و ساختمانی نامشخص در سلول طبیعی می‌شود. به علاوه، چندشکلی بودن سلول‌های سرطانی، باعث تفاوت بارز از نظر شکل سلولی می‌شود و در سلول سرطانی، محتوای DNA غیرطبیعی به چشم می‌خورد که در نهایت این سلول‌های سرطانی باعث متاستاز می‌شوند. سلول‌های سرطانی چسبندگی بسیار کمی به هم دارند و به آسانی از هم جدا می‌شوند، در عین اینکه بسیار متحرکند. بنابراین در توانبخشی بیماران مبتلا، باید تمامی این مسائل و میزان و نحوه تکثیر سلول‌های سرطانی و متاستاز مدنظر قرار گرفته شود.»
سیستم ایمنی نقش مهمی در سلامت بدن ایفا می‌کند
این فیزیوتراپیست با تاکید بر این مساله که سیستم ایمنی نقش مهمی در سلامت بدن ایفا می‌کند، اظهار داشت: «با گسترش سلول‌های سرطانی در بدن، در زمان کوتاهی سلول‌هایی که مکانیسم طبیعی خود را از دست می‌دهد، خاصیت سلول سرطانی را برعهده می‌گیرند. اگر فردی سالم باشد، سلول‌های غیرطبیعی توسط سلول‌های ایمنی بدن تشخیص داده و نابود می‌شود در غیر این صورت به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی و کاهش توانایی بدن در از بین بردن سلول‌های سرطانی، فرد بیشتر در معرض خطر است. به همین دلیل است که احتمال بروز سرطان در افرادی که دچار مشکل در سیستم ایمنی هستند، تشدید می‌یابد. از سوی دیگر، استرس و فشارهای روانی می‌تواند پاسخ سیستم ایمنی را کاهش بدهد و شرایط را برای ابتلا به بیماری‌ها از جمله سرطان فراهم کند.»
با فیزیوتراپی، بیمار حداکثر توانایی را برای فعالیت‌های زندگی به‌دست می‌آورد
عباسی در ادامه افزود: «فیزیوتراپی به معنی درمان بدن با روش‌های فیزیکی مثل گرما، سرما، الکتریسیته، نور، صوت، فشار و کشش است. علاوه بر تجهیزات و دستگاه‌هایی که تحت عنوان الکتروتراپی از آنها یاد می‌شود، از درمان‌های دستی و تمرینات و ورزش‌های مختلف نیز برای درمان استفاده می‌شود. هدف فیزیوتراپی این است که با استفاده از این روش‌ها، حداکثر توانایی افراد برای انجام حرکات و فعالیت‌های طبیعی زندگی به‌دست آید. به‌عبارت دیگر، تلاش بر این است که افراد جامعه دارای حرکت طبیعی و بدون درد باشند چراکه حرکت، اساس زندگی است و شاخصه مهمی برای سنجش میزان سلامتی افراد محسوب می‌شود.»
وی همچنین گفت: «با اینکه فیزیوتراپی وارد جزییات درمان سرطان نمی‌شود اما یک فیزیوتراپیست باید آگاهی لازم را درخصوص اصول پزشکی و تومورشناسی داشته باشد و همچنین بر تست‌ها و آزمایش‌هایی که روی بیمار انجام می‌شود، آشنا باشد و از آثار درمانی پزشکی و تست‌ها که روی درمان‌های توانبخشی اثر می‌گذارد اطلاع داشته باشند. یک فیزیوتراپیست باید با ارزیابی و چگونگی طبقه‌بندی تومورهای سرطانی، در زمینه توانبخشی فرد مبتلا، اقدامات لازم را انجام دهد. هدف از طبقه‌بندی تومورها این است که فیزیوتراپیست بتواند در بیماران سرطانی، به تیم پزشکی در طراحی درمان و پیش‌آگهی بیماری و ارائه اطلاعات در خصوص بیماری، درمان و ارزیابی نتایج درمانی در این پروسه کمک کند. همچنین مبادله اطلاعات بین مراکز درمانی و تخصصی و همچنین متخصصانی که در منزل خدمات می‌دهند، را تفکیک کند و در نهایت با برنامه‌ریزی جهت مدیریت درمانی و تمرینات ورزشی، برنامه درمانی اجرا شود. بنابراین مهم است که مشخص شود گروه‌های مختلف سرطان در یک گروه قرار می‌گیرند یا در چند گروه و پاسخ بیماران به درمان نیز باید مدنظر گرفته شود.»
این فیزیوتراپیست خاطرنشان کرد: «در حال حاضر، فیزیوتراپییست‌ها می‌توانند با طبقه‌بندی تومور و اینکه منشا سرطان کجاست، نوع سلول سرطانی چیست و تومور چه تاثیری بر بدن می‌گذارد، جایگاه آن کجاست و درجه تمایزش چیست، به روند درمان کمک کنند. امروزه توجه به وسعت تومور اولیه و حضور یا درگیری غدد لنفاوی یا متاستاز بسیار اهمیت دارد و باید این سه مورد از هم تفکیک و برای هر یک برنامه‌ریزی خاصی تنظیم شود.»
سالمندان مبتلا به سرطان بیشتر در معرض خطرند
رئیس کمیته توانبخشی فدراسیون پزشکی ورزشی با اشاره به اینکه بیماران مبتلا سرطان برای 3-2 یا 5-3 هفته در بیمارستان بستری می‌شوند، اغلب شاهد کاهش آستانه تحمل و توانایی و همچنین بروز پوکی استخوان در آنها هستیم، گفت: «هرچه مدت زمانی که بیمار در بیمارستان بستری می‌شود، افزایش یابد، درکنار آن عوارض روحی و روانی نیز در بیماران خواهیم داشت. در چنین شرایطی باید برنامه ورزشی و آموزشی به این بیماران ارائه شود که باعث بهبود وضعیت روحیه بیمار و افزایش آستانه تحمل وی شود. معمولا در افراد مسن مبتلا به سرطان که ناچارند دائم بستری باشند، شاهد بروز عوارض بیشتری هستیم. عدم تحرک در این بیماران علاوه براینکه باعث کاهش تحمل و قدرت آنها می‌شود، شخص در انجام کارهای روزمره خود نیز دچار مشکل است و گاهی دچار اختلال تعادل می‌شوند. در این بیماران جهت جلوگیری از کوتاهی‌های عضلانی و خشکی مفاصل به علت بی‌حرکتی برنامه‌ریزی ورزشی و توانبخشی باید به صورت خاص انجام شود. تلاش بر این است که به جای خوابیدن دائم در رختخواب کمک شود تا بیمار بتواند توانایی خود را بازیابی کند مثل آموزش در راه رفتن، افزایش آستانه تحمل بیمار، قدم زدن و فعالیت ورزشی صبحگاهی.»
بیماران پس از جراحی سرطان استخوان به فیزیوتراپی و توانبخشی نیاز دارند
دکتر ابراهیم عباسی در پایان با تاکید بر اینکه بسیاری از بیماران پس از جراحی سرطان استخوان به فیزیوتراپی و توانبخشی نیاز دارند، گفت: «فیزیوتراپی علم استفاده از انواع مدالیته‌های فیزیکی و تمرین‌های فیزیکی برای کاهش درد، افزایش توانمندی، اصلاح ساختاری و مستقل ساختن فرد کم توان است. اگرچه در سال‌های اخیر تعامل مناسبی بین فیزیوتراپی با پزشکان و متخصصان وجود دارد ولی به نظر می‌رسد که هنوز گاهی نسبت به اهمیت و نقش فیزیوتراپی به عنوان یک نگهدارنده،ایمن و مؤثر در درمان انواع بیماری‌ها کم‌توجهی می‌شود. در حالی که این روش درمانی درصورت استفاده بجا می‌تواند با کاهش درد و طبیعی‌تر کردن حرکات و فعالیت‌های بیماران، کیفیت زندگی آنها را تا حد زیادی بهبود بخشد و حتی در مواردی بیماران از قرارگرفتن تحت برخی از اعمال جراحی یا مصرف بی‌رویه برخی داروها بی‌نیاز شوند بنابراین ضروری است که آگاهی جامعه پزشکی و آشنایی افراد جامعه نسبت به نقش و جایگاه فیزیوتراپی، اهداف و روش‌های آن افزایش یابد. انتظار می‌رود در شرایطی که امکان بهبود و درمان بسیاری از دردها، بیماری‌ها و ناتوانی‌های حرکتی با روش‌های فیزیوتراپی وجود دارد، بیماران از دریافت چنین خدماتی محروم نشوند. امید است با بهره‌گیری مناسب از همه ظرفیت‌های رشته‌ها و تخصص‌های مختلف علوم پزشکی گام‌های موثری در جهت ارتقای سلامت جامعه برداشته شود.»
با پیشرفت‌های دانش پزشکی متاسفانه سرطان هنوز جزو بیماری‌هایی است که هر ساله باعث مرگ و میر تعدادی از مبتلایان می‌شود. در مبارزه با این بیماری، پژوهشگران و متخصصان علوم پزشکی تحقیقات زیادی را در زمینه‌های مختلف ایجاد، گسترش بیماری در سلول‌های بدن، تشخیص به موقع و درمان مناسب آن انجام داده‌اند که در برخی زمینه‌ها، به نتایج چشمگیر و مطلوبی دست یافته‌اند به گونه‌ای که امید به زندگی را در بیمارانی که به سرطان مبتلا هستند، افزایش داده است. در این بین، فیزیوتراپی یا توانبخشی مبتلایان به سرطان اهمیت بسیاری دارد که پس از ترخیص از بیمارستان این بیماران باید بتوانند زندگی روزمره خود را از سر بگیرند و خود را با شرایط فعلی تطبیق بدهند.
نظر شما