سلامت نیوز: اتفاقی که برای 2 ایرانی در فرودگاه جده رخ داد، گرچه بسیار تکان دهنده بود و مسوولان نیز به طور جدی پیگیر این پرونده هستند اما برخی واکنش ها در عرصه عمومی و رسانه یی بویژه آنجا که بوی توهین نژادی از آن به مشام رسید، زیبنده نبود و لازم به موشکافی دقیق است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا، ماجرا از وقتی شروع شد که 2 نوجوان ایرانی مورد تعرض ماموران پلیس عربستان در فرودگاه جدی قرار گرفتند و رسانه یی شدن این حادثه واکنش های تند و در برخی موارد احساسی از طرف برخی افراد و گروه ها در فضای مجازی و حقیقی به دنبال داشت.

مسوولان جمهوری اسلامی ایران به درستی به اتفاق جده واکنش نشان دادند. وزارت امورخارجه کاردار عربستان را احضار و «اعتراض شدید جمهوری اسلامی نسبت به این عمل شنیع و غیرانسانی» را به او ابلاغ کرد. رییس جمهوری نیز در دستوری ویژه به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهان رسیدگی جدی به این پرونده شد. در ادامه نیز «علی جنتی» وزیر ارشاد از تعلیق عمره مفرده تا مشخص شدن وضعیت مجازات ماموران خاطی در عربستان خبر داد.

با وجود این پیگیری ها، در عرصه ی غیررسمی نوعی فضای احساسی و خارج از کنترل ایجاد شد. طرح شعارهای نژادی و مطالباتی همچون قطع روابط سیاسی با عربستان سعودی از جمله ی این واکنش های احساسی بود. 

پس از مقامات سیاسی و مذهبی یا حتی هنرمندانی که نسبت به این اتفاق واکنش نشان دادند، شبکه های اجتماعی با پیام های مختلفی در این خصوص پر شد؛ پیام هایی که از تاکید بر هویت ایرانی-فارسی و احساسات ضد عرب فرا تر رفته و با الفاظ رکیک همراه بود. گروه دیگری از کاربران شبکه های اجتماعی نیز از سوی دیگر بام افتاده با لطیفه سازی هایی در این ارتباط گروه اول را بیشتر تحریک کردند و به سمت توهین و اظهارات نژادپرستانه پیش بردند.

در این میان نقش رسانه ها و نخبگان سیاسی و فرهنگی تاثیرگذار برای کنترل و هدایت احساسات جریحه دار شده مردم ضروری است. زیرا این افراد و گروه ها می توانند با آسیب شناسی صحیح از واکنش های کنونی و انتقاد با ادبیات و شیوه مناسب مانع از راه افتادن این موج ضد عرب و ساختن کمپین های نژادپرستانه شوند.

از همین رو شاهد بودیم که برخی از روشنفکران و روزنامه نگاران به این موج اعتراض کردند. «عباس عبدی» روزنامه نگار در انتقاد به توهین به فرهنگ های دیگر در روزنامه «اعتماد» نوشت: «برای مقابله با شکل گیری و رسوب این فرهنگ و رفتار زننده، قانون متناسبی در نفی هرگونه تحقیر و توهین (غیرشخصی) تدوین و از آن مهم تر اینکه با قاطعیت اجرا شود... اگر هم خود را متمدن می دانیم باید بپذیریم که یک ارزش قطعی برای شناسایی یک جامعه متمدن از غیر آن، میزان مخالفت آن ها با برتری های نژادی و... است.»

سوال اینجاست که ریشه این موج به راه افتاده با رنگ و بوی تحقیر اعراب را باید در کجا جستجو کرد؟ طرح ها (سناریوها)ی مختلفی در این خصوص وجود دارد و عده ای معتقد هستند که برخی همچنان از نگاه برتری عجم بر عرب پیروی می کنند. گروه دیگری نیز از تاثیرپذیری از برخی اختلاف های مذهبی و تنش های اخیر بین روابط ایران و عربستان می گویند. برخی دیگر نیز با استناد به همین رفتار ها بر درجه بالای وطن پرستی خود می بالند.

روشن است که حمله به اعراب در پی حادثه ناگوار فرودگاه جده ناشی از ملی گرایی ناقص در کشور است که ادامه آن با لطماتی به نظام فرهنگی ما همراه خواهد بود. زیرا آنچه این روز ها شاهد آن هستیم تناسب چندانی با گرایش به هویت ملی متکثر به عنوان ریشه ناسیونالیسم (ملی گرایی) ندارد. برخی از توهین هایی که در قالب جدی و طنز در فضای مجازی دست به دست می شود این تصور را ایجاد می کند که در مسیر وطن پرستی به بیراهه رفته و نسخه بیمارگونه یی از آن ساخته ایم.

توهین به دیگری و نابود کردن هویت او به منظور ارتقای جایگاه خود اشتباه واضحی است که به هیچ وجه نمی توان آن را انکار کرد. بنابراین نمی توان افرادی را که با انتشار مطالب، تصاویر و کاریکاتورهای اهانت آمیز و ضد عرب خود را بر تر از آنان معرفی می کنند وطن پرست نامید. حتی نمی توان باور کرد که این کار در حقیقت در پی اعتراض به تعرض روی داده باشد و بیشتر به نظر می رسد که گروهی این اتفاق را دستمایه ترویج افکار نژادپرستانه ی خود کرده اند.

این آثار نامطلوب را می توان در 2بخش داخلی و خارجی بررسی کرد. وجود قومیت های مختلف از جمله عرب در کشورمان موضوعی است که به اصطلاح، وطن پرستان امروز در رفتارشان مورد توجه قرار نمی دهند. به نظر می رسد آن دسته از کاربران فضای مجازی که بدون توجه به جریحه دار شدن احساسات اعراب ایرانی اظهار نظر می کنند، از اثرگذاری رفتار خود و نقش وحدت قومیت ها در سیاست داخلی آگاهی ندارند.

لازم است کسی به آنان یادآور شود که هر نظام اجتماعی خرده نظام هایی دارد که یکی از آن ها خرده نظام های فرهنگی است. بر این پایه ادامه رفتار اعتراضی به شیوه یی که شاهدیم بیش از هرچیز بار منفی فرهنگی دارد و موجب مخدوش شدن نظام اجتماعی می شود. باید توجه داشت که اعراب بخش مهمی از ایران امروز را تشکیل می دهند و توهین به آنها به نوعی توهین به کل هویت ایرانی محسوب می شود. برخی، هویت ملی ایرانیان را در فارس ها فرومی کاهند که این مساله می تواند به وحدت ملی و قومی در کشورمان آسیب بزند.

از سوی دیگر همه باید مراقب باشند که قدرت ایران در منطقه را با این هیجان زدگی ها و احساسات متزلزل نکنیم و اجازه ندهیم که دشمنان ایران از این اتفاق نیز برای دامن زدن به ایران هراسی و قطبی شدن معادلات منطقه ای بهره برداری کنند.

روشن است که اگر جامعه شناسان و نخبگان با همراهی متولیان مسایل فرهنگی و اجتماعی فکری برای مقابله با این موج تخریب گر، نکنند در آینده نیز با هر اتفاق دیگری شاهد موارد مشابه خواهیم بود. حتی امکان دارد که با تندروی های بیشتری که ممکن است خشونت آمیز هم باشد مواجه شویم.