سلامت نیوز: انسان، راه، وسیله نقلیه؛ همواره این مثلث مهمترین عامل تصادفات در ناوگان حمل و نقل درون و برون شهری عنوان شده است. در این بین اصلاح رفتار ترافیکی، نصب سیستم‌های کنترل هوشمند حمل و نقل، اعمال جرائم و نظارت همه جانبه از سوی مسئولان همواره به عنوان عامل بازدارنده از بروز تخلفات مطرح شده است که در پس پرده جلوگیری از تخلفات شاهد کاهش تصادفات هستیم و این مسئله را باید نقطه مثبتی در سیستم حمل و نقل شهری و جاده‌ای مطرح کرد و به آن قوت بخشید.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه کیهان ،شاید سوژه تصادفات و سوانح جاده‌ای پس از هر تعطیلی و ارائه آمار کاهش یا افزایش تلفات و تصادفات، در وهله اول موضوعی تکراری به نظر آید و کمی کسالت‌آور باشد ولی باتوجه به آنکه در هر تعطیلاتی بخصوص ایام عید نوروز همه مردم به نوعی به سفرهای کوتاه و طولانی مدت می‌روند و دل به جاده‌های سرسبز و زیبای شمال می‌زنند یا راهی دیار جنوب کشور و آبهای نیلگون خلیج فارس می‌شوند، تا خستگی یک سال کار و تلاش را از تن به در کنند، هیچ کس خوش ندارد که در این ایام ویژه و فرصت مغتنم دچار حادثه‌ای شود، بنابراین ضرورت بررسی دلایل حوادث جاده‌ای و حتی درون شهری هرگز خالی از لطف که نیست، بلکه حتمی و یک نیاز به شمار می‌آید.
فرهنگ‌سازی و کاهش تصادفات
اعلام آماری مبنی بر کاهش 8 درصدی تصادفات در نوروز امسال، بیانگر چند نکته مثبت و درعین حال توجه دقیق‌تری به تصویب قوانین متقن راهنمایی و رانندگی دارد. این کاهش تصادفات و سوانح جاده‌ای نشان از ارتقاء فرهنگ رانندگی و نقش گسترده تبلیغات در این مسئله دارد. اما آیا صرف اعلام این آمار کافی است، یا اینکه نیاز به بیان جزئیات بیشتری از سوی مسئولان راهنمایی و رانندگی دارد؟ همچنین جای این سؤال باقی است که تبلیغات و فرهنگ‌سازی تا چه میزان در کاهش تصادفات درون و برون شهری مؤثر است؟
دکتر بهروز شیرگیر، رئیس مرکز علمی- کاربردی حمل و نقل شهری و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به اینکه اعلام آمار کاهش 8 درصدی تصادفات از سوی رئیس پلیس راهور ناجا خبری خوشایند، اما جای تأمل است، خاطرنشان می‌کند: «با یک نگاه دقیق‌تر بایددید آیا این 8 درصد مثلاً فقط تعداد کاهش برخوردها را بیان می‌کند، یا اینکه درمورد دیگر شرایط رانندگی و کاهش سوانح در جاده‌هاست؟ به نظر می‌رسد در بیان آمار باید به جزئیات بیشتری پرداخته شود تا بهتر بتوانیم درمورد دلایل کاهش سوانح و راهکارها نتیجه‌گیری کنیم.»
دکتر شیرگیر به بحث رسانه بخصوص رسانه ملی در افزایش فرهنگ‌سازی و ایمنی در رانندگی اشاره کرده و در توضیحات بیشتری در این مورد، می‌گوید: «از نظر نوع تبلیغات و زمان پخش برنامه‌های آموزشی، تلویزیون نقش خوبی تاکنون ایفا کرده است ولی گاهی همین آموزش‌ها از رسانه می‌تواند آثار معکوسی داشته باشد که این مسئله بیانگر آن است که یک پالایش و ممیزی از جهت ترافیک و ایمنی ترافیک، پشت برخی از برنامه‌های پخش شده از رسانه ملی وجود ندارد و چه‌بسا باعث ایجاد یک فرهنگ نادرست بین افراد جامعه شده است.»
وی با بیان این نکته مهم که اغلب مردم گمان می‌کنند هر آنچه را از رسانه ملی می‌بینند می‌توانند به جامعه تسری دهند، به یکی از اتفاقاتی که در ایام نوروز در یکی از جاده‌های کشور برای یک خانواده پیش آمده اشاره کرده و می‌گوید: «انتشار اخباری مبنی بر انفجار یک پیک‌نیک در پشت یک کامیون که باعث فوت تعدادی از افراد یک خانواده در حین سفر شده است.
وی با بیان این نکته که رسانه ملی با پخش برنامه‌های موفق آموزشی در زمینه رانندگی از جمله مسابقات متعدد و حضور افسران راهنمایی و رانندگی در برنامه‌های ترافیکی عملکرد خوبی داشته که نباید آنها را نادیده گرفت، اضافه می‌کند: «یکی از مهمترین نقش‌هایی که رسانه بویژه در بحث ارتقاء نرم‌افزاری رفتارهای ترافیکی دارد، قابل اغماض نیست و سهم زیادی در الگودهی به مردم دارد و باید در تهیه برنامه‌های آموزشی بیشتر تلاش کنند.»
از او می‌خواهم در این خصوص به صورت مصداقی توضیح دهد، می‌گوید: «تیتراژ برنامه گلخانه نمونه بارزی در این خصوص است. یک فرد با 10 تا 15 مورد تخلف راهنمایی و رانندگی خود را به موقع به برنامه می‌رساند و آن را یک موفقیت می‌داند!»
وحدت رویه بین مهندسین ترافیک و پلیس راهنمایی و رانندگی
دکتر شیرگیر در ادامه با اشاره به اینکه باید زبان واحد و ادبیات مشترک علمی در مقوله‌های ترافیکی و محتواهای آموزشی داشته باشیم، می‌گوید: «متأسفانه مواردی از علائم راهنمایی و رانندگی در خیابان‌ها دیده می‌شود که در کتاب‌های آموزش رانندگی وجود ندارد. به نظرم باید بین مهندسین ترافیک و پلیس راهنمایی و رانندگی یک وحدت رویه و وحدت عمل بیشتری به وجود آید، تا برنامه‌ها بدون خلل به مردم ارائه گردد.
وی ضمن انتقاد از عدم همکاری پلیس با متخصصان حمل و نقل و استفاده از این پتانسیل زیاد خاطرنشان می‌کند: «عدم ورود متخصصان و مهندسین حمل و نقل در بحث تنظیم قوانین راهنمایی و رانندگی برای محتوای صحیح‌تر و بهتر باعث ایجاد خلأ‌هایی درمورد قوانین موجود شده است.»
از وی می‌پرسم آیا درحال حاضر قوانین صرفاً توسط پلیس تنظیم و تصویب می‌شود؟ پاسخ می‌دهد: «تا آنجا که اطلاع دارم پلیس راهنمایی و رانندگی به تنهایی این کار را انجام می‌دهد.»
حوادث جاده‌ای و شهری و متولیان متعدد
در مسئله حوادث رانندگی و سوانح جاده‌ای یک نهاد به تنهایی متولی پیگیر امور مربوطه و رسیدگی به آنها نیست، بلکه نهادهای متعددی درگیر هستند و وضعیت فعلی سوانح جاده‌ای و شهری در کشور نیاز به اصلاح و بازنگری بیشتری دارد. درشرایطی که ماموران زحمت‌کش نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی تمام تلاش خود را برای حضور به موقع در محل وقوع حادثه انجام می‌دهند و در ایام عید دیدیم که چگونه به صورت شبانه‌روزی ماموران جان برکف در تمام جاده‌های کشور حضور گسترده داشتند، نادیده گرفتن این زحمات خیلی منصفانه نیست و البته بیان نقطه نظرات مهندسان مراکز متعدد حمل و نقل کشوری به معنی نادیده‌انگاشتن این زحمات نیست، بلکه همه از سر دلسوزی و برای نجات جان بیشتر مردم و جلوگیری از وقوع تصادفات و حوادث جاده‌ای و شهری است.
کما اینکه حسن عباسی مدیرکل روابط عمومی اورژانس تهران ضمن قدردانی از حضور به موقع ماموران راهنمایی و رانندگی در محل وقوع حادثه و نقش آن در کاهش تلفات جانی مصدومان توصیه‌های بیشتری برای رانندگان دارد. وی می‌گوید: «به همه رانندگان توصیه می‌کنم حتما یک جعبه کمکهای اولیه به همراه خود داشته باشند که خدایی ناکرده درصورت وقوع حادثه و تا قبل از رسیدن خودرو امداد، بتوانند جان مصدومان را نجات دهند.»
عباسی می‌گوید: «گاهی یک پانسمان ساده هم می‌تواند جان یک نفر را نجات دهد. ضمن آنکه در هر سفری توجه به گروه‌های در معرض خطر مثل افراد سالمند، نوزادان و زنان باردار باید رعایت شود.»
انسان، راه، وسیله نقلیه، مثلث بروز حادثه
«در هر حادثه‌ای بی‌تردید سه عامل انسان، راه و وسیله نقلیه دخیل هستند چرا که معمولا خودروهای ما ضعیف و جاده‌ها مشکل دارند و رانندگان هم اشتباه می‌کنند و همین عوامل باعث می‌شود که ما شاهد حوادث ترافیکی و تلفات جانی باشیم.»
مهندس امیر روحی مدیر مطالعات حمل و نقل ترافیک مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران با بیان مقدمه فوق، به موضوع رانندگی اشاره کرده و می‌گوید:
[quote-left]«متأسفانه ما در آموزش‌های رانندگی چیزی به نام آموزش رانندگی تدافعی نداریم که اگر طرف مقابل خطا کرد ما در مقابل چه باید کنیم یا آنکه چگونه می‌توانیم آمادگی خود را در مقابل و مواجه با خطر بالا ببریم.» [/quote-left]
«متأسفانه ما در آموزش‌های رانندگی چیزی به نام آموزش رانندگی تدافعی نداریم که اگر طرف مقابل خطا کرد ما در مقابل چه باید کنیم یا آنکه چگونه می‌توانیم آمادگی خود را در مقابل و مواجه با خطر بالا ببریم.»
از مدیر مطالعات حمل و نقل ترافیک مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در مورد ضعف و خلأ‌های موجود در زمینه راهکارهای کاهش تصادفات سؤال می‌کنم، می‌گوید: «به نظرم مشکل اصلی در بحث متولیان است. طبق قانون، حمل و نقل داخلی برعهده شهرداری و جاده‌ها هم برعهده وزارت راه و شهرسازی است که هر یک در دستگاه‌های خود سازمانی را مسئول کرده‌اند، اما آنچه الان شاهد آن هستیم این است. نهادی که بیش از همه دغدغه تصادفات و آمار آن را در کشور دارد، پلیس است و فقط این نیروهای خدوم به وظیفه خود به خوبی عمل می‌کنند.»
وی با اشاره به اینکه هنوز بانک اطلاعات جامعی در شهرداری در خصوص رانندگی شهری وجود ندارد، خاطرنشان می‌کند: «این مسئله یکی از نقایص بزرگ به شمار می‌آید. وقتی حادثه‌ای در یکی از شهرهای کشور اتفاق می‌افتد، اطلاعات و آمار لازم برای تحویل‌دهی ثبت نمی‌شود و پلیس این اطلاعات را ثبت می‌کند، و یک کارشناس تصادفات برای تحلیل مسئله در صحنه نیست و این ضعف بزرگی است.»
در مجموع اگر دلایل تصادفات با توجه به اطلاعات و آماری که در سامانه‌ها وجود دارد به خوبی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد، بهترمی‌توانیم روی موارد و مراکز پرحادثه متمرکز شده ودنبال راهکار کاهش تصادفات باشیم.
به او می‌گویم مگر اطلاعات پلیس در مورد وقوع حوادث کافی نیست؟ و مگر پلیس به تنهایی نمی‌تواند از عهده این کار برآید؟ پاسخم را این طور می‌دهد: «داشتن این اطلاعات برای حل مشکلات ترافیکی و تصادفات شرط لازم است ولی کافی نیست، ضمن آنکه این تحلیل‌هاست که راهکارهای اجرایی را در اختیار مدیران اجرایی می‌گذارند، مسئولان راهکارها را طی تجارت شخصی انجام می‌دهند و بدین ترتیب فرایندی در حوزه شهری اتفاق نمی‌افتد.»
مهندس روحی با اشاره به اینکه سازمانهای درگیر در این حوزه اورژانس، پزشکی قانونی، آتش‌نشانی و شهرداری وپلیس و بیمه و ... می‌باشند، خاطرنشان می‌کند: «بدین ترتیب تحلیل حوادث در حوزه حمل و نقل درون و برون شهری یک کار فراسازمانی است که حتی به قوه قضائیه هم ارتباط پیدا می‌کند و نیاز به یک بررسی علمی و درست سیستماتیک دارد.»
وی در ادامه به نظارت بیشتر و افزایش جرائم و تأثیر آن در کاهش تخلفات هم اشاره کرده و می‌گوید: «طی سالهای اخیر به مدد فن‌آوری و سیستم هوشمند حمل و نقل شاهد کاهش تخلفات و به تبع آن تصادفات بودیم.»
از وی می‌خواهم آماری در این زمینه ارائه دهد، می‌گوید: «آمار تصادفات فوتی از 27 هزار نفر درسال به 18 هزار نفر رسیده است یعنی در سال 9 تا 10 هزار نفر کاهش تلفات جاده‌ای داشتیم و این روند رو به جلو است ولی نیاز به کار و هزینه بیشتر دارد.»
ورود سلیقه‌ها به قوانین رانندگی ممنوع!
«اگر بخواهیم شاهد کاهش تلفات و حوادث در درون شهرها و بیرون از محدوده شهرها باشیم باید زبان پلیس و زبان متخصصان و مهندسین این حوزه، زبان واحدی باشد.»
[quote-right]دکتر بهروز شیرگیر عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با بیان این نکته قابل تأمل در توضیح بیشتر این موضوع می‌گوید: «قوانین راهنمایی و رانندگی ما نیاز به بازنگری اساسی از سوی متخصصان باتجربه دارد و بدین ترتیب خیلی از نقاط ضعف موجود رفع می‌شود. [/quote-right]
دکتر بهروز شیرگیر عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با بیان این نکته قابل تأمل در توضیح بیشتر این موضوع می‌گوید: «قوانین راهنمایی و رانندگی ما نیاز به بازنگری اساسی از سوی متخصصان باتجربه دارد و بدین ترتیب خیلی از نقاط ضعف موجود رفع می‌شود. در شرایط فعلی محتوای قوانین نیاز به کار بیشتری دارد تا بتوانیم به بهبود رفتارهای رانندگی دست یابیم و تا وقتی این بهبودی حاصل نشود، شاهد وقوع تصادف و سوانح زیاد در جاده‌ها و شهرهای کشور هستیم. ضمن آنکه باید از سلیقه‌ای عمل کردن در محتوای مطالب آموزشی پرهیز کنیم. قوانین باید مهندسی شود تا یک حرف واحد برای گفتن در مورد راهکارهای کاهش حوادث رانندگی داشته باشیم.»
به این عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی می‌گویم از توضیحات فوق‌الذکر شما این برداشت می‌شود که پلیس آن تخصص کافی برای تحلیل مسائل ترافیکی و تصادفات را ندارد که حتما باید در کنار خود یک مهندس و متخصص زبده از این مراکز علمی ودیگر مراکز کنترل ترافیک داشته باشد؟ این در شرایطی است که ما شاهد تلاش شبانه‌روزی نیروهای پلیس راهنمایی و رانندگی در داخل شهرها و جاده‌های کشورهستیم. وی در توضیحاتی ضمن تاکید و تشکر از عملکرد خوب پلیس می‌گوید: «ما نمی‌گوییم پلیس تخصص ندارد و نیاز به حضور متخصصان در کنار خود را دارد، ولی نباید این نکته را هم نادیده گرفت ترافیک سه بازوی اصلی به نام مهندسی، آموزش و اعمال قانون دارد.»
رئیس مرکز علمی- کاربردی حمل و نقل شهری با رد این شبهه احتمالی که حضور متخصصان در کنار پلیس به نوعی جذب نیروهای مراکز مختلف حمل و نقلی و تداخل در کار پلیس نیست به توضیح این سه بازوی مذکور می‌پردازد و می‌گوید: «اعمال قانون وظیفه ذاتی پلیس است ولی مهندسی از اسم آن پیداست، یک کار تخصصی است، خوب شاید بگویید دانشکده پلیس هم همین وظیفه را انجام می‌دهد ولی در شرایط فعلی ما به متخصصان باتجربه‌تری نیاز داریم که از دانشکده‌ها و دانشگاه‌های قوی‌تری فارغ‌التحصیل شده باشند. مثل دانشگاه شریف و دانشگاه علم و صنعت.»
قبل از آنکه به دکتر شیرگیر بگویم شما با این حرفتان متخصصان دانشکده پلیس را زیر سؤال می‌برید و آیا مگر افسران راهنمایی و رانندگی تحصیل کرده‌های همین دانشگاه‌های فوق‌الذکر نیستند، خود پیش‌قدم شده و در ادامه می‌گوید: «قطعا پلیس هم از این نیروها استفاده می‌کند ولی صحبت و انتقاد ما این است که از این نیروی مهندسی استفاده لازم نمی‌شود. ضمن آنکه مهندسی باید در متن کار و نوشتن قوانین به کار آید.»
به اعتقاد وی در شرایط فعلی، پلیس به درستی و نحو شایسته به وظیفه ذاتی خود که همانا اعمال قانون است، عمل می‌کند ولی باید با مهندسین این رشته به یک نقطه مشترک برسند و از این نیروها بیشتر بهره ببرند تا خلأ‌های موجود از بین برود.»
نظر شما