سلامت نیوز:بحران خشكی دریاچه‌ها و تالاب‌های كشور دیگر موضوعی نیست كه شهروندان از آن بی‌اطلاع باشند بلكه، در سال‌های اخیر به دلیل انتشار اخباری درباره خشكی دریاچه‌ها و تالاب‌ها شهروندان ایرانی نسبت به چنین اتفاقاتی ذهنیت دارند. با وجود اینكه نمی‌توان منكر تاثیر بی‌بدیل دریاچه‌ها و تالاب‌ها بر كیفیت زندگی انسان‌ها شد اما، در سال‌های اخیر ناباورانه بر این تاثیر چشم پوشیده شده و فعالیت علمی و مستمری برای حفظ میراث طبیعی كشور انجام نشده است. فروردین سال گذشته پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان محیط زیست اعلام كرد كه در شرایط كنونی بیش از 50 درصد تالاب‌ها و دریاچه‌های كشور خشك شدند یا در معرض نابودی قرار دارند. یكی از دریاچه‌های در معرض نابودی دریاچه پریشان است كه همچنان حال پریشانی دارد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، دریاچه پریشان یكی از زیباترین و بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین ایران و خاورمیانه است كه در بخش جره و بالاده شهرستان كازرون قرار گرفته است. این دریاچه به نام‌های مور، پریشان و فامور نیز شناخته می‌شود. دریاچه پریشان از جمله اكوسیستم‌های پایداری است كه در اثر عوامل تكتونیك به وجود آمده، میلیون‌ها سال است كه شرایط خود را حفظ كرده و دارای چهار گونه ماهی بومی به نام‌های ماهی زردك، ماهی سرخه، ماهی پرك و مار ماهی آب شیرین و همچنین چند گونه ماهی وارداتی نظیر ماهی كپور، ماهی فیتوفالك و آمور است كه در سال ۱۳۶۸ به دریاچه وارده شده است. در این دریاچه تنها كپور معمولی با شرایط تالاب سازش پیدا كرده و دوگونه دیگر مشكلات عدیده‌ای را در تالاب به وجود آورده است. خشكی این دریاچه دیگر به حدی رسیده كه مردم شهر كازرون با در دست گرفتن پلاكارد و انجام راهپیمایی‌هایی به اعتراض از وضعیت آن برخاسته‌اند. هر چند بارش‌های زمستان و بهار به صورت موقتی دریاچه‌های استان فارس را از خشكی نجات داده است اما، پیش بینی می‌شود همانطور كه در تابستان سال گذشته شاهد خشكی مطلق یا با درجه بالای برخی از دریاچه‌های استان فارس بودیم، امسال نیز این خشكی گریبان این دریاچه‌ها از جمله دریاچه پریشان را بگیرد.
خشكی به دلیل حفر چاه
عضو شورای شهر كازرون می‌گوید: دلیل اصلی خشكی دریاچه پریشان حفر چاه‌های غیرمجاز برای كشاورزی، خشكسالی‌های اخیر و میزان بارندگی كم است.
[quote-left] محمد امین مهرورز دلیل دیگر خشكی دریاچه را نیروگاه تركیبی كازرون می‌داند و می‌افزاید: نیروگاه برق كازرون، انرژی و برق جنوب كشور را تامین می‌كند و یكی از دلایل خشكی پریشان همین نیروگاه است[/quote-left]
محمد امین مهرورز دلیل دیگر خشكی دریاچه را نیروگاه تركیبی كازرون می‌داند و می‌افزاید: نیروگاه برق كازرون، انرژی و برق جنوب كشور را تامین می‌كند و یكی از دلایل خشكی پریشان همین نیروگاه است هر چند، من معتقدم چاه‌های عمیقی كه برای تامین آب كولینگ حفر شده است بیش از هر چیز باعث بروز خشكی شده است. این عضو شورای شهر كازرون در حالی این اظهارات را انجام می‌دهد كه مسئولان امر معتقدند نیروگاه یك سیكل تركیبی است و این چرخه به طبیعت بازگشته و باعث می‌شود كه آب آن هدر نرفته و خشكی دریاچه به این دلیل نمی‌تواند باشد. با وجود این، یك مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست به آرمان می‌گوید: دلیل خشكی پریشان یكی توسعه بی‌رویه اراضی كشاورزی و حفر متعدد چاه‌های به شكل مجاز و غیرمجاز است چرا كه اراضی كشاورزی در این منطقه به هیچ عنوان استعداد چنین گسترشی را ندارد و عامل دوم هم خشكسالی است. محمد درویش می‌افزاید: از عوامل فرعی برای خشكسالی آب می‌توان به استقرار نیروگاه سیكل تركیبی كازرون اشاره كرد كه برای خنك كردن سیستم توربین‌های خود نیازمند آب و حفر چاه است.
هیچ سازمانی وارد عمل نمی‌شود
عضو شورای شهر كازرون همچنین درباره فعالیت‌هایی كه برای احیای پریشان انجام شده می‌گوید: در خشكی دریاچه پریشان عوامل مختلف محیطی و انسانی دست به دست هم داده تا هم‌اكنون وضعیت دریاچه كه زمانی زیستگاه پرندگان مهاجر از مسكو بود رو به نابودی برود و هیچ سازمانی هم برای احیای این دریاچه وارد عمل نمی‌شود.
[quote-right]رسانه‌ها فقط به دریاچه ارومیه اهمیت می‌دهند و تاكنون راهكار و اقدامی برای برطرف كردن مشكل دریاچه پریشان وجود نداشته است [/quote-right]
رسانه‌ها فقط به دریاچه ارومیه اهمیت می‌دهند و تاكنون راهكار و اقدامی برای برطرف كردن مشكل دریاچه پریشان وجود نداشته است. مهرورز تصریح می‌كند: زمانی می‌توان عنوان كرد كاری انجام شده است كه یك چشمه از دریاچه احیا شده باشد اما، تاكنون هیچ كاری انجام نشده و جالب اینجاست كه در برخی تصمیمات قرار بود مسیرها و جاده‌ها از كنار این دریاچه عبور كند. در اصل برخی از افراد تنها منافع اقتصادی خود را برای اقدامات توسعه‌ای در نظر می‌گیرند و محیط زیست را مورد تخریب قرار می‌دهند. در این باره درویش مدیركل دفتر آموزش و مشاركت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست هم می‌گوید: در كازرون توسعه مناسب با توانمندی‌های اكولوژیكی منطقه طراحی نشده است و این عوامل باعث شده تا ما شاهد روند تخریب محیط زیست در این منطقه باشیم.
تبعات خشكی پریشان
یك كارشناس محیط زیست درباره تبعات خشكی دریاچه پریشان می‌گوید: تنوع زیستی در پریشان با توجه به عدم وجود آب كافی به خطر افتاده است به گونه‌ای كه، سیكل مهاجرت اندك پرندگان موجودی كه در دریاچه مانده بودند نیز به دلیل عدم زادآور از بین می‌رود. سید علی اكبر كاظمینی با بیان اینكه متاسفانه هیچ گونه اقدام عملی و جدی برای احیای دریاچه پریشان صورت نمی‌گیرد، می‌افزاید: بازگرداندن پریشان به حالت قبل نیازمند توجه مسئولان اجرایی است. او تصریح می‌كند: مساله اساسی این است كه تالاب‌ها بخش عمده تامین آب‌های كشور را بر عهده دارند و پریشان نیز در منطقه كازرون به عنوان ذخیره و تولید آب منطقه و معیشت مردم نقش موثری را برعهده داشته است.
گزینه‌های معیشتی جایگزین
این سوال مطرح می‌شود كه با توجه به اینكه این دریاچه تنها دریاچه آب شیرین در خاورمیانه است، آیا برای احیای آن مردم می‌توانند اقدامی مشاركتی انجام دهند یا نه؟ درویش در پاسخ به این سوال می‌گوید: مردم منطقه باید به این بینش برسند كه چاه‌های غیرمجاز را پلمب كنند و وسعت اراضی كشاورزی را به قبل از دهه 1360 شمسی كاهش دهند و باید به این سمت پیش رفت كه دولت به كمك سازمان‌های مردم نهاد گزینه‌های معیشتی جایگزین را برای كسب و كار مردم این خطه در نظر بگیرد. به گفته او كازرون در منطقه‌ای قرار دارد كه قطب گردشگری تاریخی و شهر تاریخی نیشابور، قاره تاریخی قار شاهپور و بسیاری از بناهای ارزشمند مورد توجه یونسكو در آن قرار دارد. كازرون می‌تواند به قطب گردشگری تاریخی كشور تبدیل شود و نیازی نیست مردم این منطقه از طریق تولید محصولات دامی، كشاورزی ناپایدار و صنعت به افزایش درآمد برسند. باید به این نكته توجه داشت كه اگر سیاست معیشت جایگزین اعمال شود بالطبع دریاچه پریشان احیا و جذابیت‌های كازرون افزایش می‌یابد. این كارشناس محیط زیست می‌افزاید: جذابیت‌های گردشگری فراوانی از جمله صیادی و حصیر بافی از نی‌های اطراف دریاچه می‌تواند به كار آفرینی و افزایش دستمزد ساكنان منطقه بینجامد. او با بیان اینكه وضعیت فعلی دریاچه پریشان به هیچ‌وجه مطلوب نیست، اظهار می‌كند: برداشت در حوضه آبریز پریشان محدود به فصول زراعت نشده و در همه فصل‌ها شاهد مصرف آب‌های سطحی و زیرسطحی حوضه آبریز دریاچه پریشان برای مصارف كشاورزی هستیم كه این می‌تواند مشكلات عدیده‌ای به وجود آورد.
نظر شما