سلامت نیوز: از سال گذشته توسط وزارت محترم بهداشت , بازنگری کلی در شیوه اجرای پزشک خانواده صورت گرفت و با توجه به محدودیتهای بودجه ای و نتایج اجرای پایلوت در فارس و مازندران و نیز کشورهای مجری پزشک خانواده مثل ترکیه, طرح جدیدی برای اجرا در سراسر کشور آماده گردید.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از وبلاگ پزشکان یک خانواده اند در طرح جدید طرح پزشک خانواده به اهداف واقعی خود بسیار نزدیک تر شده است. در طرح ملی جدید اجرای پزشک خانواده از ارائه خدمات بهداشتی شروع میشود و اشتباه گذشته تکرار نگردیده است .

در طرح قبلی با اشتباهی فاحش, درمان نسبت به بهداشت در اولویت قرار گرفته و به همین دلیل کار را به مطبها و درمانگاههایی سپردند که اسمشان هم هر ناظری را متوجه میکرد که آنچه قرار است انجام گردد بیشتر یک کار درمانی و برای تغییر شیوه خدمات درمانی است  و حتی به جایی رسید که در درمانگاههای تخصصی و فوق تخصصی نیز پزشک خانواده, آنهم در سطح یک مستقر گردید تا دفترچه مراجعه کنندگان ناچار, اجبارا فقط  به مهر پزشک خانواده مزین گردد, بدون هیچ گونه تشکیل پرونده و ارایه خدمات بهداشتی! اصرار بر بیان ارزانی و یا رایگان بودن خدمات درمانی نیز از همین اشتباه ناشی میگردید.

 بعد از زدوده شدن برخی اهداف جانبی [و بعضا سیاسی و انتخاباتی و حتی جنبه های افزایش درآمدی برای مراکز درمانی و بیمارستانهای دولتی, به عنوان محل ارجاع بیش از 90% بیماران  اعزامی از نظام ارجاع, (نظیر عایدی دانشگاهها و مراکز دولتی حاصل از دریافت پول سه ویزیت به ازائ یک ویزیت از بیمه ها برطبق طرح 02 و درآمدهای دیگر از این قبیل ) ] از طرح پزشک خانواده, سرانجام در سال گذشته  بدور از حواشی احساساتی و فقط با در نظر گرفتن منافع ملی و البته لحاظ نمودن درخواستهای صنفی و تجربیات کشورهای دیگر, طراحی جدید و عاقلانه ای برای اجرای پزشک خانواده واقعی مهیا گردید.

بدیهی است تجربیات ارزشمند نزدیک به سه سال پایلوت طرح در فارس و مازندران که حاصل زحمات مدیران محترم این دو استان و بخصوص پزشکان و نیز کارمندان خدوم ستادهای اجرایی پزشک خانواده بود, نقش بسزایی در این بازنگری داشته است.

از سویی اجرای طرح تحول نظام سلامت و اختصاص منابع مالی آن نیز باعث گردید دیگر بر درآمدهای پزشک خانواده, برای نجات بیمارستانهای ورشکسته دولتی تکیه نگردد و این انگیزه نیز در میان مدیران اجرایی دانشگاهها کم رنگتر از قبل گردد. از سویی دیگر اهداف مستتر در طرح 02 , برای اصلاح و کنترل نظام درمان نیز از مسیر درست خود و از طریق طرح تحول سلامت بخوبی صورت گرفت.

در طرح جدید پزشک خانواده, مطبها و درمانگاهها و  نظام درمانی رایج قاعدتا دست نخورده مانده و بالطبع اعتبار دفترچه های بیمه مردم و قراردادهای بیمه پزشکان نیز پابرجا میماند و بدین ترتیب سردرگمی مردم و پزشکان برای دریافت و ارائه خدمات درمانی وجود نداشته و اجبار به عنوان منشا اصلی نارضایتیها و مشکلات در شیوه قبلی اجرا حذف میگردد. مشکلاتی که اکنون نیز وجود دارد و در صورت ادامه, حتی منجر به برخی مخاطرات اجتماعی و تحمیل هزینه سیاسی به نظام  (و شاید خدشه بر مقبولیت آن ) میگردید.

مسایلی که اغلب ناشی از همان شرط اجبار برای ثبت نام در طرح و بهره مندی از ارائه خدمات بود. این اجبار گریبان مردم و پزشکان را گرفته و حتی برخلاف تصور اولیه طراحان طرح قبلی(طرح 02 و با وجود اصلاحات بعدی), اجبار مردم و پزشکان تبدیل به بزرگترین مانع اجرای درست طرح پزشک خانواده گردیده بود.

در طرح جدید آن دسته از پزشکان عمومی علاقمند به کار در طرح پزشک خانواده با آزادی  و با میل و رغبت کامل در طرح بکار گیری میشوند و بدین ترتیب نارضایتی شغلی به حداقل میرسد. برای مردم در گروههای تا پنجاه هزار نفر پرونده تشکیل میشود و به ازای این تعداد حداقل سه پزشک عمومی خانواده در مراکز بهداشتی (سلامت) حضور دارند و برای ارائه خدمات سلامت پزشک خانواده, با اولویت صددرصدی بهداشت همکاری میکنند.

مراکز آماده و مجهزی که ظرفیت پرسنلی و فضای کار مناسب دارند و اکنون نیز تحت عنوان مراکز بهداشتی و پایگاههای خدمات بهداشت و سلامت, موجود و در اختیار دانشگاههاست, در این طرح بکار گیری میشوند. حضور تیم کامل سلامت و خدمات دیگر نظیر دندانپزشکی از محاسن این مراکز است.

 نکته مهمتر اینکه نظام ارجاع نیز وقتی میتواند موثر باشد که بیماران ناشناخته را طی اقدامات بهداشتی شناسایی کند و حتی قبل از بیمار شدن وارد سیستم ارائه خدمات کند وبه عبارتی نظام ارجاع از بهداشت شروع گردد و گرنه با سطح سواد بالای جامعه امروز و دسترسی های فعلی به منابع اطلاعات پزشکی در فضای مجازی, مردم پس از بیمار شدن,  راه خود را میابند. مطبها جایی اند که بیماران پس از آگاهی از بیماری برای درمان خود انتخاب میکنند.

بیمار در مراجعه به مطب و درمانگاه نه تنها از بیماری خویش آگاه است که پزشک معالج خود را نیز از قبل انتخاب کرده است و تبدیل آن صرفا برای تایید بیماری و ممهور نمودن دفترچه درمانی اش جز یک بوروکراسی زائد نامی ندارد و تنها درمان مردم را به تاخیر انداخته و وقت ایشان و سرمایه ملی را تلف میکند.

بدین ترتیب انتظار میرود با حذف دوگانگی ارائه خدمات  درمانی در کشور,  دو استان فارس و مازندران نیز به عنوان جرئی جدایی ناپذیر از کشور,  همانگونه که تاکنون در اجرای طرح های ملی وزارت بهداشت پیشگام بوده اند, شیوه های اجرایی محلی و متفرقه را ترک نموده,  به شیوه جدید روی آورده و هرچه زودتر با طرح ملی و کم نقص تر جدید همکاری کامل نمایند.

 پیشبینی میشود  با اجرای طرح پزشک خانواده جدید, پزشکان متمایل به ادامه همکاری با پزشک خانواده نه تنها بیکار نمیشوند, بلکه بهتر(و شاید با درآمد بیشتری از اکنون) میتوانند خدمات بهداشتی را به مردم عزیز ارائه دهند  و از طرف دیگر قاعدتا همانند دیگر نقاط کشور پزشکان عمومی دیگری که تا کنون با از خود گذشتگی با طرح همکاری میکرده اند  و یا توان همکاری با طرح پزشک خانواده نداشته اند,  با عقد قرارداد بیمه ای به ادامه کار میپردازند. این پزشکان در آینده نیز در صورت تشکیل پرونده بهداشتی الکترونیک برای مردم,  اقدامات و خدمات درمانی بیماران را  با تکیه بر اطلاعات ارزشمند آن ارائه میدهند.

 مدتها قبل بود که معاون وزیر بهداشت گفت: "شکستهای گذشته, سرمایه امروز ماست." طرح پایلوت فارس, هزینه های زیادی برای نظام سلامت داشت و زحمات زیادی نیز مردم, پزشکان و مدیران استانی برای آن متقبل شدند, اما واقعیت آنست که کشور ترکیه با گذشت بیش از 10 سال, تنها توانسته است 30% طرح را اجرا کند و اکنون نیز زمزمه های توقف و یا تغییر آن به گوش میرسد. در سایر نقاط جهان نیز شیوه ها و شرایط اجرا, بسیار متنوع است و با وجود درآمد سرانه ای چندین برابر ما, هنوز توانسته اند طرح را به انجام برسانند.

شیوه جدید وزارت بهداشت حدواسطی برای همه طرحها و حاصل ترکیب متوازن نظام شبکه در نظام پزشک خانواده است و با تکیه بر زیرساختهای موجود و نه با بر بهم ریختن آن, بنا گردیده است و به عبارتی با ویران کردن زیرساختها و هدر دادن امکانات, بر مخروبه های نظام قبلی بنا نمیشود! بلکه با تقویت و بهبود روشهایی اجرایی  و بهره مندی از متدهای جدید, عملی میگردد. از اینروست که امکان موفقیت آن بسیار بالاتر از طرح قبلی است.