سلامت نیوز: مدیرمنابع طبیعی شهرستان سیروان گفت: خشکیدگی گلوی جنگل‌های سیروان در چنگال گرفته است و اگر چاره‌اندیشی جدی برای آن نشود، در آینده‌ی نه چندان دور شاهد نابودی این سرمایه ارزشمند خواهیم بود.
«حسین کاظمی‌پور»، در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ارزش، وضعیت، آسیب‌ها و ظرفیت‌های منابع طبیعی این شهرستان اظهار کرد: پایه و اساس اقتصاد جوامع بشری به حیات و شادابی عرصه‌های منابع طبیعی وابسته است و منابع طبیعی هر جامعه ثروت اصلی آن محسوب می‌شود و علاوه‌بر این وجود ارزش‌های اقتصادی و زیست محیطی در منابع طبیعی، تکیه‌گاه مطمئنی برای تداوم بقای انسان و سایر موجودات زنده و تضمین‌کننده‌ی شکوفایی حیات و توسعه‌ی پایدار است.
وی با بیان این‌که در کشور ما منابع طبیعی در سالیان طولانی به‌عنوان منبع تأمین علوفه، انرژی و اراضی مورد نیاز برای توسعه امور کشاورزی، صنعتی تلقی شده و پیوسته به‌منزله‌ی زیربنای توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی نقش اساسی داشته است، افزود: اتخاذ سیاست‌ها، انتخاب طرح‌ها و برنامه‌ها جهت دستیابی به اهداف در هر کشور و منطقه متناسب با مراحل مختلف رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی، اقلیم، نوع تقاضا، موقعیت مکانی منطقه نسبت به سایر مناطق، جمعیت و ... تغییر می‌دهند.
کاظمی‌پور ادامه داد: وظیفه‌ی سیاست‌گذاران در بخش منابع طبیعی این است که متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی، جغرافیایی، اقلیمی، جمعیتی و با اتخاذ راه و روش‌هایی، زمینه‌هایی را فراهم کند تا دانش و تکنولوژی برای افزایش تولید در واحد سطح با سرعت بیشتری به کار گرفته شود و به موازات آن راهکارهایی را تدارک ببیند تا زمینه‌ی اصلاح و احیای جنگل‌های مخروبه و تبدیل اراضی کم بازده به جنگل و مرتع با رغبت و سرعت بیشتری انجام شود، تمهیداتی را فراهم کند تا دخالت‌ها در عرصه‌های متناسب با استعداد عرصه و در حد توان رویش و تولید آن انجام شود تا منابع طبیعی با حفظ همه‌ی نقش‌های خود، به نیازهای متنوع جامعه در حد توان، به‌صورت مستمر و پایدار پاسخگو باشد.
منابع طبیعی شهرستان سیروان ظرفیت و آسیب‌ها
مدیر منابع طبیعی شهرستان سیروان با اشاره به این‌که مراتع نقش اساسی و مهمی در حفاظت و کنترل فرسایش آبی و خاکی دارند و می‌تواند به‌عنوان یک فاکتور مهم در افزایش ضریب نفوذپذیری آب در خاک داشته باشند و زمینه را برای توسعه و رشد و نمو گونه‌های گیاهی فراهم آورد، خاطرنشان کرد: گیاهان مرتعی می‌توانند ارزش صنعتی و دارویی داشته باشند مثلا گون (گرفتن کتیرا) ارزش صنعتی و آویشن، انشک، بومادران، گل بابونه و شیرین بیان ارزش دارویی دارند.
وی تصریح کرد: مراتع دارای ارزش زیست‌محیطی فوق‌العاده‌ای برای دیگر گونه‌های جانوری است، اما آنچه از همه مهم‌تر است نقش مراتع در تولید علوفه و افزایش تولید محصولات دامی است و این ظرفیت طبیعی می‌تواند با عنایت به وضعیت اجتماعی و اقتصادی شهرستان که بر مبنای کشاورزی دامداری استوار است، ضریب تولید مناسبی در جهت فعالیت‌های اقتصادی و گامی مهم در راستای سیاست‌های استقلال اقتصادی و خودکفایی تولید و اقتصاد مقاومتی باشد، که علی‌رغم این ظرفیت موجود با چالش‌هایی مواجه است.
کاظمی‌پور با تأکید بر این‌که خشکسالی جزیی جدایی‌ناپذیر از اقلیم هر منطقه بوده که فراوانی و شدت وقوع آن در مناطق خشک و نیمه‌خشک بیشتر است، افزود: هدف مدیریت درست و دقیق مراتع باید حفظ، احیاء، توسعه و بهره‌برداری پایدار از منابع مرتعی است و چشم‌انداز آن بهره‌برداری مناسب و پایدار از مراتع به‌نحوی که به سایر منابع مرتعی خصوصاً آب‌وخاک خسارتی وارد نشود، مأموریت مدیریت مراتع تعادل تعداد دام با ظرفیت مراتع و بهبود شاخص‌های اکولوژیکی پایداری مراتع، حفاظت، اصلاح، توسعه و بهره‌برداری پایدار از منابع علوفه‌ای از جمله شناسایی دامداران ذی‌حق و صدور پروانه چرا، تهیه، تصویب و کمک به اجرای طرح‌های مرتع‌داری با همکاری و مشارکت دامدار، اجرای قرارداد اجرای طرح‌های مرتع‌داری است.
مدیر منابع طبیعی شهرستان سیروان با بیان این‌که سیاست‌های مدیریت مراتع نیز متنوع و گوناگون است که از جمله آن‌ها، برنامه‌ریزی و حرکت در جهت برقراری تعادل بین دام و ظرفیت مراتع، تثبیت حقوق مرتع‌داران، کنترل پروانه‌های چرا، توانمندسازی مرتع‌داران است، خاطرنشان کرد: در مجموع مطالعات نشان می‌دهد، که مهم‌ترین عوامل تخریب رشد فزاینده جمعیت دام و فشار بیش از حد آن به منابع طبیعی و نبود دانش و آگاهی عمومی از اهمیت منابع طبیعی است.
وی ادامه داد: بر اساس نقشه‌ی پوشش گیاهی، جنگل‌های شهرستان حدود 38 هزار هکتار از کل استان را در برمی‌گیرد که جزو جوامع جنگلی مناطق خشک و نیمه‌خشک سلسله جبال زاگرس بوده و تیپ غالب آن‌گونه بلوط ایرانی و گونه‌های همراه آن ازجمله گونه پسته وحشی(بنه) بادام کوهی، کیکم، بادامک و زالزالک تشکیل می‌دهد.
گلوی جنگل‌های سیروان در چنگال خشکیدگی
این کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری با اشاره به این‌که ریشه‌های تخریب جنگل‌های شهرستان سیروان، سه فاکتور سوخت، آتش‌سوزی عمدی و غیرعمدی و چرای دام عامل اصلی در تخریب بوده و خشکیدگی درختان بلوط یکی از رخدادهای تلخی که در سال‌های اخیر در جنگل‌های شهرستان در حال رخ دادن بوده و هرروزه بر وسعت آن افزوده می‌شود، زوال یا خشکیدگی بلوط (oak decline) است، تصریح کرد: عواملی همچون کاهش نزولات آسمانی و افزایش ریزگردها و کاهش توان فتوسنتزی گیاهان و عوامل بیولوژیک بیماری‌زا و آفات از جمله فاکتورهای مؤثر بر خشکیدگی درختان است که قطعاً عواملی نظیر تخریب جنگل، خشک‌سالی‌های پی‌درپی، گردوغبارهای اخیر و ریزگردها و نوع خاک در زوال و خشکیدگی بلوط‌های منطقه نقش مؤثری داشته‌اند.
مدیر منابع طبیعی شهرستان سیروان گفت: آفت خطرناک سوسک چوب‌خوار که در همه استان‌های زاگرس‌نشین دیده می‌شود تاکنون زیان‌ها و آسیب غیرقابل جبرانی بر جنگل‌ها به‌ویژه درختان بلوط شهرستان وارد کرده است.
کاظمی‌پور تصریح کرد: این حشره زیرپوست درختان بلوط لانه می‌کند و با قطع آوندی و تغذیه از مواد غذایی درخت به‌تدریج باعث مرگ درختان تنومند و کهن‌سال بلوط می‌شود و این حشره در پایان فروردین هر سال به شکل گروهی و انفرادی در طبیعت ظاهرشده و به‌منظور تخم‌گذاری و تکثیر در شکاف درختان بلوط کلنی می‌سازد.
وی با بیان این‌که با استناد به نسخه متخصصان و تجربه‌های عملی، انجام عملیات هرس بهداشتی یکی از بهترین روش‌های کاربردی برای مقابله با سوسک چوب‌خوار و آسیب درختان بلوط است، افزود: بیماری انگلی لورانتوس (دارواش به گویش کردی منطقه مخور) و آفت سوسک چوب‌خوار، عرصه گسترده‌ای از درختان بلوط جنگل‌های شهرستان سیروان را تهدید می‌کند و آفت سوسک چوب‌خوار و بیماری زغالی دو علت اصلی خشکیدگی و خسارت زیاد به درختان بلوط بوده عوامل انسانی تهدیدکننده جنگل‌ها بلوط در اشکال متفاوتی وجود دارند که به آتش‌سوزی عمدی و غیرعمدی، قطع درختان، استفاده از جنگل به‌عنوان مراتع دام و بهره‌برداری از جنگل‌ها با تغییر کاربری برای نیازهای شخصی می‌توان اشاره کرد.
راهکارهای مقابله با خشکیدگی درختان بلوط
مدیرمنابع طبیعی شهرستان سیروان ایجاد هلالی‌ها(چاله) در پای درختان برای ذخیره آب و نزولات جوی و آبیاری درختان بر اساس اصول آبخیزداری تهیه‌شده که این هلالی‌ها با همپوشانی یکدیگر و ذخیره آب به میزان یک مترمکعب در هرکدام از آن‌ها با توجه به خشکسالی کمبود بارندگی و دمای هوا مانع خشکیدگی درختان می‌شود، خاطرنشان کرد: نهال‌کاری، بذرکاری و بهره‌گیری از گونه‌های مقاوم یکی دیگر از راه‌های جلوگیری از خشکیدگی درختان شهرستان سیروان است.
وی ادامه داد: اقدامات بهداشتی در جهت مبارزه با آفات و بیماری‌ها و خارج کردن بقایای شاخه‌ی خشکیده که میزبان حشرات و اینکلوم اولیه قارچ‌ها بوده هم‌چنین هرس و حذف شاخه‌های خشکیده به‌منظور افزایش جست رشد و مبارزه با گیاهان نیمه انگلی لورانتوس می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از خشکیدگی درختان بلوط داشته باشد و استفاده از توان هم‌یاران طبیعت دهیاران و آموزش و توانمندسازی جامعه روستایی در حفظ و نگهداری جنگل‌ها نقش اساسی دارد.
خلا‌های قانونی و سوءاستفاده‌های مالی، بیشترین علت وقوع زمین‌خواری اراضی ملی
کاظمی‌پور با اشاره به این‌که زمین‌خواری، تصرف اراضی اعم از دولتی و شخصی از سوی اشخاص یا مراجعی است که با استفاده از نفوذ و روابط خود در دستگاه‌های مختلف اداری و یا با شناسایی خلأهای قانونی و گاه نیز با جعل اسناد و مدارکی به سو استفاده‌های مالی و ملکی می‌پردازند، تصریح کرد: سه نوع مالکیت خصوصی، دولتی و عمومی وجود دارد که در مالکیت خصوصی افراد مستنداتی برای احراز مالکیت خود دارند و بر همین اساس پدیده زمین‌خواری در اموال خصوصی رخ نمی‌دهد.
مدیر منابع طبیعی شهرستان سیروان گفت: متولیان اموال عمومی و دولتی، اشخاص خصوصی و حقیقی نیستند، این نوع اموال متعلق به عموم است، در حقیقت در مالکیت‌های دولتی و عمومی وضعیت خاصی وجود دارد، چون بخش عمده‌ای از پدیده‌ی زمین‌خواری در مالکیت اراضی که متعلق به دولت یا عموم است رخ می‌دهد.
وی با اشاره به این‌که در زمینهٔ اراضی ملی و منابع طبیعی، قوانین و مقرراتی وجود دارد که تعدی، تعرض و نیز دست‌درازی به هرکدام از اراضی ملی و دولتی بدون مجوز قانونی جرم بوده و بر اساس قانون باید اراضی از سوی زمین‌خواران بازگردانده شود و فرد مجرم نیز باید مجازات شود، خاطرنشان کرد: بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسئولان و متصدیان منابع طبیعی و حفظ محیط‌زیست، بر حل مسائل و مشکلات زیست‌محیطی همچون کوه‌خواری، زمین‌خواری، دست‌اندازی به جنگل‌ها و مراتع و فضاهای سبز تمرکز داشت و در واقع سخنان اخیر رهبری و هشدارهای صریح ایشان را می‌توان آغاز فصلی تازه در توجه به محیط‌زیست و منابع طبیعی دانست.
کاظمی‌پور تصریح کرد: راه حل‌های فنی، حقوقی و شرعی برای مبارزه با زمین‌خواری می‌تواند اهرمی قدرتمند در اختیار دست‌اندرکاران منابع طبیعی قرار گیرد.
نظر شما