سلامت نیوز: راز، قدرت عشق، قانون جاذبه، راز شكرگزاری، از دولت عشق، قدرت نامحدود و... هر كدام از ما با یك نگاه گذری در ویترین كتاب فروشیهای میدان انقلاب به راحتی میتواند چند جلد از این كتابها را بیابد. نام آنتونی رابینز، برایان تریسی، وین دایر، راندا برن، لوییز ال هی را بیشتر از یك بار شنیدهایم؛ نام نویسندگان كتابهایی كه به روانشناسی بازاری معروفند و تب داغی دارند. رواج و فروش این كتابها به حدی است كه ویترین ورودی كتاب فروشیها در تسخیر آنهاست. راز استقبال از این كتابها چیست؟ چه چیزی سبب گرایش مردم به این روانشناسیها شده است؟
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه آرمان در ادامه نوشت: بازار داغ كتابهای معروف به روانشناسی بازاری فقط محدود به كتاب فروشیها نیست؛ این كتابها به غرفههای نمایشگاه كتاب هم رسیدهاند. در ایام نمایشگاه این كتابها رقمهای فروش بالایی را به خود اختصاص میدهند. با توجه به فروش بالایی كه این كتابها دارند بسیاری از ناشران حداقل چند جلدی از این كتابها را در فهرست منتشره خود دارند. با توجه به استقبال فراوانی كه از این نوع كتابها میشود به نظر میرسد كه به این زودیها تب آنها فروكش نخواهد كرد. سرانه مطالعه در ایران بین ۲ دقیقه تا ۷۶ دقیقه اعلام شده است كه از این میزان كم زمان زیادی به خواندن كتابهایی اختصاص دارد كه محتوایی عامه پسند دارند. رواج این كتابها همیشه با اعتراض اساتید روانشناسی و ناشران خبره همراه بوده است. ناشران حرفهای انتشار اینگونه كتابهای عمومی و بازاری را خطری مهم سر راه انتشار كتابهای تخصصی روانشناسی دانستهاند. بسیاری از این كتابها پا را از مرزهای معمول فراتر میگذارند و همین باعث شده است كه مسئولان بارها در زمینه نظارت محتوایی بر انتشار كتاب، هشدار بدهند. محتوای ساده و عامه پسندی كه این كتابها دارند از یك سو به تنزل سلیقه مردم میانجامد و از سوی دیگر با توجه به اینكه بیشتر این محتواها غربی هستند به رواج فرهنگ غربی در كشور میانجامد.
همایشهای رایگان كه گران تمام میشوند
بازار داغ این روانشناسیهای بازاری معطوف به دنیای كتابها نمانده است. همایشهای مختلفی در این زمینه برگزار میشود كه استقبالكنندگان بسیاری دارند. از سوی دیگر، اگر آموزش فنون مراقبه، فنگ شویی، یوگا و انرژی درمانی را حساب كنیم سودهای كلان چند میلیاردی به جیب آموزشدهندگان این فنون میرود. بسیاری از كتابهای روانشناسی بازاری ترجمه هستند اما نسخههای داخلی این روانشناسیها هم شكل گرفته و برای خود اساتید و سخنرانان بسیاری پیدا كرده است. این اساتید همایشهای مختلفی در زمینههای موفقیت برگزار میكنند. كاغذهای تبلیغاتی كه بر در و دیوار این شهر حك میشوند به خوبی تمایل مردم را به این روانشناسیهای تقلبی نشان میدهند. در بسیاری از این آگهیهای تبلیغاتی نوشته شده است كه همایش موفقیت بطور رایگان برگزار میشود و همین رایگان بودن افراد را ترغیب به حضور در آن میكند. اما این رایگان بودن چندان هم رایگان نیست. در این همایشها معمولا سی دیها و كتابهای سخنران به فروش میرسد كه سودی چندین برابر بلیت همایش را به جیب برگزاركنندگان میریزد. بسیاری از اساتید این نوع روانشناسی را میتوان یافت كه از این طریق به سودهای میلیاردی و كلان دسته یافتهاند. هیچ گونه نظارتی هم بر كار این افراد وجود ندارد و همین باز بودن دست شان باعث میشود آنها از ابزارهای مختلف برای فریب مردم استفاده كنند. این روانشناسیها به دنیای مطبوعات هم راه یافتهاند. اكثر مجلههایی كه با این عنوان منتشر میشوند تریبونی برای اساتید روانشناسیهای بازاری هستند تا همایشها و كتابهای خود را تبلیغ نمایند.
زبان ساده و دسترسی آسان
یك روانشناس درباره علل روی آوردن افراد به این روانشناسیها میگوید: یكی از دلایل روی آوردن افراد به این روانشناسیها ساده و عامه پسند بودن محتوای این كتابهاست. افراد به سمت این كتابهای عامیانه میروند مانند زمانی كه به سراغ كتابهای فالگیری میروند. این كتابهای عامیانه مانند كتابهای فالگیری نیازهای مردم را پاسخ میدهند. آناهیتا خدابخش كولایی در ادامه میافزاید: این كتابها یك سری خصوصیات نسبی را بیان میكنند كه بعضی از آنها ممكن است درست باشند. از یك ویژگیهای كلی سخن به میان میآورند كه در میان همه افراد مشترك است و همه دوست دارند این ویژگیها را داشته باشند. با وجود این، تمام مطالب این كتابها بیمحتوا نیست. ممكن است بخشی از آنها هم درست باشند اما، این محتواها بر اساس مستندات علمی نیست و هیچ دلیل علمی برای اثبات آنها وجود ندارد. وی تاكید میكند: از عوامل اصلی گرایش مردم به این كتابها دسترسی آسان به آنهاست.برخی از این كتابها در همه جا پیدا میشوند حتی، در یك دكه روزنامه فروشی هم به راحتی میتوان آنها را تهیه كرد. دسترسی بالا و زبان ساده گرایش افراد را به سمت این كتابها بالا برده است.
رجوع به روانشناسی بازاری به جای رفتن نزد مشاور
بسیاری از افرادی كه به سراغ این نوع روانشناسیها میروند دارای مشكلات روحی و روانی در زندگی فردی و اجتماعی خود هستند كه برای تسكین دردهایشان به این روانشناسیها پناه میبرند. اگر در جامعه فرهنگ درست رفتن پیش مشاور هنگام بیماری روحی و ناراحتی وجود داشته باشد دیگر افراد برای تسكین نگرانیهای روحی خود به اینگونه روانشناسیها روی نمیآورند. این خانواده درمانگر میگوید: رجوع افراد به این كتابها به جای رفتن پیش روانشناس میتواند به چند دلیل اصلی باشد. یكی اینكه خدمات روانشناسی و مشاوره گران است و هزینه زیادی را میطلبد و همین انگیزه افراد را به سمت این كتابها تقویت میكند. دوم اینكه در جامعه ما نگاه مثبتی درباره رفتن پیش روانشناس وجود ندارد و از منظر شأن اجتماعی آنها به سراغ روانشناس نمیروند و به جای آن رو به سوی این كتابها برای حل مشكلات شان میآورند. خدابخش كولایی میافزاید: برای مشكلاتی كه افراد سالیان دراز با آنها مواجه هستند راهحلهای ضرب الاجلی ارائه میدهند و همین باعث میشود افراد به سمت این كتابها متمایل شوند. دلیل سوم هم اینكه افراد علاقه دارند كه خودشان به خودشناسی دست بزنند. این كتابها با بیان نسبی ای كه دارند و ویژگیهای كلی كه بیان میكنند سبب میشوند افراد برای خودشناسی به آنها رجوع كنند. او از راهكارهایی سخن میگوید كه با استفاده از آنها میتوان از رجوع فراوان مردم به این كتابها كاست. ما نمیتوانیم سلیقه مردم را كنترل كنیم. در همه جای دنیا گرایش به سمت ژورنالهای زرد و كتابهای عامیانه پسند وجود دارد. وظیفه اصلی در این زمینه به عهده رسانههاست. تلویزیون، روزنامهها و منتقدان باید آموزشهای لازم را در این زمینه به افراد بدهند. خدابخش كولایی میافزاید: این رسانهها باید سلیقه افراد را به سمت آثار هنری و اطلاعات فاخر سوق دهند. از سوی دیگر افراد را به رفتن پیش مشاور برای حل مشكلاتشان تشویق كنیم.
نظر شما