سلامت نیوز:پزشک خانواده، یکی از ضرورت‌های همه نظام‌های سلامت بود، چنانچه این موضوع پس از جنگ جهانی دوم برای افزایش کیفیت حوزه سلامت و کاهش هزینه‌ها در بسیاری از کشورها به اجرا درآمد و در کشور ما هم بالاخره در پایان دولت هشتم، قوانین و برنامه‌های آن تدوین شد. از آن پس هم دولت‌ها و وزارتخانه‌ها برنامه‌ریزی‌هایی برای اجرای آن انجام داده‌اند.
با پایان دولت دهم هر آنچه از اجرای آن حاصل شد به گفته کارشناسان، ناکارآمد و نیاز به پیگیری آن از نقطه شروع بود. بر همین اساس در فازهای اولیه طرح تحول نظام سلامت که به همت وزارت بهداشت دولت یازدهم به اجرا درآمد، پزشک خانواده هم به عنوان برنامه‌ای در حوزه بهداشت مدنظر قرار گرفت.
در طول این مدت افراد بسیاری به نحوه اجرای آن انتقاد کردند از جمله این افراد، مسعود پزشکیان، وزیر بهداشت دولت هشتم و یکی از طراحان پزشک خانواده در نظام سلامت کشورمان بود که بارها بر غیرعلمی و غیر اصولی بودن آن تاکید کرد.
وی طی یکسال گذشته بارها گفتگوهایی در انتقاد از عملکرد وزارت بهداشت در این حوزه انجام داد. در این میان، برای بررسی قضیه، ابتدا به سراغ علی‌اکبر سیاری، معاون بهداشت وزیر بهداشت رفتیم و با او به گفتگو پرداختیم و در ادامه به سراغ پزشکیان عضو کمیسیون بهداشت مجلس و وزیر بهداشت دولت هشتم رفتیم و نظر او را در زمینه اظهارات سیاری که در پاسخ به او بود پرسیدیم، که در ادامه می‌آید.
سیاری در این زمینه با اشاره به سیستم ارجاع گفت: «پزشک خانواده در سراسر کشور شکل گرفته است و موضوع بحث، کیفیت و دسترسی است و دیگر ارجاع است. از سال 84 پزشک خانواده در کشور راه افتاده است و کاری که ما انجام دادیم این است که آن کمبود پزشکی که در روستاها بود، تأمین کردیم.» وی در ادامه افزود: «ما در این برنامه بیش از 1800 پزشک در مناطق روستایی نیاز داشتیم، که آن را تأمین کردیم. در این میان اینکه بیمار از سوی پزشک به متخصص و بیمارستان ارجاع داده‌شود، هنوز سیستم آن شکل نگرفته است.»
معاون بهداشت وزیر بهداشت در ادامه تصریح کرد: «ما نظام سطح‌بندی‌مان تاکنون فعال نشده‌است به عبارتی متخصصان ما در یک منطقه باید مشخص باشد که وقتی فردی نیاز به ارجاع دارد باید بدانیم آن را به بیمارستانی در شهرستان، یا مرکز استان و یا پایتخت بفرستیم. این موضوع وارد حوزه درمان می‌شود و باید پیگیری‌ها را انجام دهند. ما در حال حاضر به روش سنتی عمل می‌کنیم.»
وی در ادامه به سطح‌بندی در حوزه درمان اشاره کرد و گفت: «در واقع باید در مرکز استان بیمارستانی تأسیس شود که 4 حوزه اصلی داخلی، کودکان، ارتوپدی و زنان در آن وجود داشته‌باشد که روند ارجاع به شکل صحیح انجام گیرد.» سیاری در ادامه به انتقاد پزشکیان به عنوان عضو کمیسیون بهداشت مجلس اشاره کرد و گفت: «هفته گذشته ما عملکردمان در این حوزه را در کمیسیون بهداشت مطرح کردیم و بحث پزشک خانواده از سوی دکتر پزشکیان مطرح شد. در پاسخ به این اظهارات باید بگویم در قانون پزشک خانواده مطرح است اما نگفته که پزشک خانواده چگونه باید باشد.»
وی در ادامه افزود: «در این برنامه می‌تواند نفر اول پزشک باشد گاه هم می‌تواند کارشناس باشد. در برخی نقاط دنیا پزشک و در برخی نقاط کارشناس است، با توجه به اینکه ما پزشک عمومی به این تعداد نداریم که بتوانیم در تمام نقاط کشور چنین پوششی داشته باشیم از طرفی هم بودجه چنین کاری را نداریم بر همین اساس با توجه به تجربه جهانی تصمیم گرفتیم که همچون اتریش، آلمان و سوئد از کارشناس به عنوان نفر اول استفاده کنیم.»
معاون بهداشت وزیر بهداشت در ادامه به انتقاد دیگر پزشکیان که شروع طرح از درمان بوده است، اشاره کرد و گفت: «اگر طرح از حوزه بهداشت شروع شود، دیر پاسخ می‌دهد، ما برای اینکه مردم و دولت راضی شوند و به عبارتی همراهی ایجاد شود نیاز بود که از بیمارستان‌ها آغاز کنیم. به یکباره پرداخت از جیب کاهش یافت. تصور کنید 14 سال است که کشور یک مورد مرگ سرخک نداریم، آیا این به چشم مردم می‌آید.» وی در ادامه افزود: «در سال 64، 34 هزار کودک به دلیل اسهال مردند حال این رقم به 200 نفر هم نمی‌رسد آیا کسی این اتفاق را تحسین کرده است.
من به نظرم اگر دکتر پزشکیان در این شرایط حضور داشتند هم احتمال همین روش را در پیش می‌گرفتند، اگرچه نقد کردن ایشان را می‌پذیرم اما باید به دوره وزارت خود دکتر پزشکیان هم نگاه کرد، در این مدت چه برنامه‌هایی به نتیجه رسید.»
سیاری در ادامه به موضوع کمبود اعتبارات که مانع اصلی فعالیت وزارت بهداشت در دوره‌های قبلی بوده است اشاره کرد و گفت: «یکی از علل عدم موفقیت‌ها را کمبود اعتبار می‌دانند، ما در طرح تحول نظام سلامت باید راهی را می‌رفتیم که دولت می‌پذیرفت اعتبار در اختیار ما بگذارد، اگر ما از حوزه بهداشت آغاز می‌کردیم با همین مشکل روبرو می‌شدیم. دولت بالاخره از هزینه‌ها و دادن اعتبارات انتظار دستاورد دارد. این مورد هم در حوزه درمان به مراتب نمایان تر است تا حوزه بهداشت.»
در این زمینه مسعود پزشکیان گفت: «در زمینه گسترش و تحقق طرح پزشک خانواده واقعیت این است مستندی در کار نیست و ما در روستا هستیم و شاهد چنین روندی نیستیم و البته بارها این موضوع را به وزارت بهداشت اعلام کرده‌ایم.» وی در ادامه گفت: «فاصله آنچه گفته می‌شود، آنچه روی کاغذ است و آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد بسیار زیاد است. وقتی حرف می‌زنیم، فکر می‌کنیم حرف و عمل با هم فرق ندارد اما وقت عمل می‌مانیم. همیشه همین است. ما سال‌های سال است شعار می‌دهیم، بیکاری را از بین می‌بریم، عدالت ایجاد می‌کنیم و هزار مورد دیگر. همه این‌ها در زبان ساده است و در عمل 35 سال گذشته است و نتیجه‌ای حاصل نشده‌است.» پزشکیان با بیان اینکه مسئولان پزشک خانواده‌ای که شکل گرفته است، به ما نشان دهند، تصریح کرد: «مسئله این است که پزشک خانواده یک علم است، این‌ها می‌گویند کارشناس گذاشته‌اند، سطح این کارشناسان چگونه است؟»
وی در ادامه افزود: «پزشک خانواده یک علم است و متخصص می‌خواهد مانند انجمن پزشکان داخلی، انجمن متخصص گوش و حلق و بینی است. به عبارتی تصور کنید انجمن پزشکان خانواده داشته‌باشیم اعضای آن نمی‌توانند تکنسین باشند. تفاوت این است. وزارت بهداشت بگوید ما تکنسین راه انداختیم، این پزشک خانواده نیست و نباید چنین ادعایی کنند.» پزشکیان در پایان تاکید کرد: «حتی آنچه که ادعا می‌کنند در کاغذ است و نه در عمل به عبارتی ما به همین چیزی که آنها ادعا می‌کنند، هم دست پیدا نکرده‌ایم. اگر اجرا شده است رفرنس دهند، منابع بهداشت و درمان را به حقوق پرسنل داده‌اند. همین است که من همچنان معتقدم اوضاع بهداشت ما تغییری نکرده‌است.» فکر می‌کنم قضاوت درباره این موضوع را باید به خوانندگان سپرد، چنانچه طرح آن از سوی این افراد قطعاً نیاز به نگاه سومی دارد که بی‌طرفانه هر یک از این اظهارات را در میزانی قرار دهد و نتیجه‌گیری کند.
نظر شما