سلامت نیوز: گسترش بی‌رویه شهر تهران، افزایش جمعیت، افزایش تعداد خودروها، افزایش مصرف سوختهای فسیلی در بخش‌های ساختمان، حمل‌ونقل و صنعت، افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، افزایش بلندمرتبه‌سازی مخصوصا در کریدورهای شهری و گسترش جزایر حرارتی در شهر باعث شده است كه روند تغییرات اقلیم شهر تهران به‌گونه‌ای باشد که پایتخت را در مسیر گرم‌شدن پیش ببرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، پژوهش حاضر ، « روند تغییرات اقلیمی کلانشهر تهران و عوامل تاثیر گذار بر آن در یک دوره ٩٠ ساله » حاصل کار احمد مسجد جامعی، عضو کمیسیون سلامت ،خدمات شهری ومحیط زیست و محمد علی شاعری ، رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران است که درپی می آید:
گسترش بی‌رویه شهر تهران، افزایش جمعیت، افزایش تعداد خودروها، افزایش مصرف سوختهای فسیلی در بخش‌های ساختمان، حمل‌ونقل و صنعت، افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، افزایش بلندمرتبه‌سازی مخصوصا در کریدورهای شهری و گسترش جزایر حرارتی در شهر باعث شده است كه روند تغییرات اقلیم شهر تهران به‌گونه‌ای باشد که پایتخت را در مسیر گرم‌شدن پیش ببرد.
تغییرات اقلیم و گرمایش جهانی یکی از مهم‌ترین معضلات زیست‌محیطی در قرن اخیر بوده که توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. یکی از دلایل عمده تغییرات اقلیم، گرمایش جهانی است که عمده‌ترین دلیل آن افزایش گازهای گلخانه‌ای نظیر دیاکسیدکربن، اکسید ازت، کلروفلوئورو کربن و متان است.
تغییر اقلیم یك پدیده پیچیده اتمسفری – اقیانوسی در مقیاس جهانی و در درازمدت است. این تغییر به دلایل دگرگونی درونی در سامانه اقلیم، تغییرات در بر هم كنش‌های مؤلفه‌های تشكیل‌دهنده سامانه آن، تغییرات ایجاد شده در نیروی خارجی موثر بر سامانه، تغییر در عوامل محیطی و فعالیت‌های انسانی است. اقلیم كره زمین در طول تاریخ همواره درحال تغییر بوده، اما با شروع انقلاب صنعتی نقش بشر در تغییرات اقلیمی تغییر پیدا كرد. این امر به‌طور عمده به علت مصرف سوختهای فسیلی، شهرنشینی، جنگلزدایی، بیابانزایی و توسعه صنایع ناسازگار با محیط‌زیست و آلاینده و غیره است. در سالهای اخیر تغییرات اقلیمی، به ویژه گرم‌شدن زمین، مورد توجه بسیاری از كشورهای جهان قرار گرفته است.
براساس گزارش آژانس اطلاعات انرژی آمریکا و سازمان بهداشت جهانی در سال ٢٠١٤، ایران رتبه دهم تولید گازهای گلخانه‌ای و رتبه هشتم آلودگی هوا را در جهان به خود اختصاص داده است. براساس گزارش ملی تغییر آب و هوا (گزارش دوم) حدود ۸۰درصد علت تغییر آب و هوا و افزایش گازهای گلخانه‌ای در کشور مربوط به مصرف انرژی با منشأ فسیلی، حدود ۱۰درصد مربوط به صنایع آلاینده و مابقی مربوط به پدیده جنگلزدایی و کاهش پوشش گیاهی است. باتوجه به اینکه تغییرات اقلیمی در شهرها با تغییر در ویژگی‌های محیط شهری، مشکلاتی را در عرصه‌های مختلف شهری پدید آورده و هزینه‌های سنگینی بر مدیریت شهری تحمیل می‌کند، در مقاله حاضر به بررسی تغییرات اقلیمی کلانشهر تهران - به‌عنوان شانزدهمین شهر پرجمعیت جهان و پایتخت کشور جمهوری اسلامی ایران- از سال ١٣٠٠ الی ١٣٩١ و عوامل موثر در ایجاد این تغییرات پرداخته شده است.
١- ویژگی‌های جغرافیایی شهر تهران
شهر تهران از نظر جغرافیایی در ۵۱درجه و ۱۷ دقیقه تا ۵۱درجه و ۳۳دقیقه طول شرقی و ۳۵درجه و ۳۶دقیقه تا ۳۵درجه و ۴۴دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است. ارتفاع کنونی تهران از سطح دریا در حدود ۹۰۰ الی۱۸۰۰ متر است. به‌طور مثال در میدان تجریش ارتفاع حدود ۱۳۰۰ متر و در میدان راه‌آهن ۱۱۰۰متر بالاتر از سطح دریا است. این اختلاف سطح به علت گستردگی و وسعت زیاد این شهر است. شیب زمین از شمال به جنوب در دامنه کوهستان شمیرانات ۱۰ الی ۱۵درصد، از تجریش تا تپه‌های عباس‌آباد با شیب متوسط ۳ الی ۵درصد، از عباس‌آباد تا خیابان انقلاب ۲درصد و از مرکز شهر تهران تا کناره ۱درصد است. تهران در پهنه بین دو وادی کوه (كوه‌های البرز) و کویر (حاشیه شمالی كویر مركزی ایران) و در دامنه‌های جنوبی البرز گسترده شده است. از سمت جنوب به کوه‌های ری و بی‌بی‌شهربانو و دشت‌های هموار شهریار و ورامین و از شمال به واسطه کوهستان محصور شده است.
٢- ویژگی‌های اقلیمی شهر تهران
در ساختار کلی اقلیم تهران سه عامل وجود دارد که در آبوهوای آن نقش مؤثری دارند. این عوامل عبارتند از: وجود رشته‌کوه‌های البرز در شمال، دشت کویر در جنوب و وزش بادهای باران‌زای غربی. عامل ارتفاع در آبوهوای تهران نقش اساسی دارد. به همین جهت با کاهش ارتفاع از شمال به جنوب دما افزایش می‌یابد، اما میزان بارندگی کمتر می‌شود. کوه‌های اطراف تهران مانع بسیار مؤثری در نفوذ توده هواهای مختلف هستند. به همین سبب هوای تهران از آرامش و سکون بیشتری نسبت به مناطق مجاور خود برخوردار است؛ به عبارت دیگر واقع شدن کوهستان از سمت شمال و دشت‌های حاشیه کویر از سمت جنوب و جنوب‌شرقی سبب ایجاد یک جریان خفیف و آهسته هوا از دشت به کوه در طی روز و از کوه به دشت در طول شب می‌شود. فصل سرما در تهران معمولا از آذرماه شروع می‌شود و بیشترین دمای سال را در اواسط تابستان (مردادماه) داراست. گرم‌ترین ماه‌های سال، خرداد، تیر، مرداد و سردترین آن، آذر، دی و بهمن است.
[quote-left] فصل بارندگی از مهرماه تا اسفندماه است و میزان بارندگی در دی‌ماه به حداکثر رسیده ولی در اوایل بهار بتدریج رو به کاهش می‌رود.[/quote-left]
فصل بارندگی از مهرماه تا اسفندماه است و میزان بارندگی در دی‌ماه به حداکثر رسیده ولی در اوایل بهار بتدریج رو به کاهش می‌رود.
باد غالب در تهران باد غربی است که این بادها هرگاه شدت بگیرند، هوای آلوده را از تهران خارج می‌کنند، البته امتداد کوه‌های البرز بین تهران و کرج تا حدود زیادی بادهای غربی را به سمت شهریار منحرف می‌کند و مانع تخلیه کامل آلودگی می‌شود، مگر آن‌که شدت باد زیاد باشد. پس از باد غربی، مهم‌ترین باد در فصل تابستان از سمت جنوب و از داخل کویر به سمت شهر تهران می‌وزد و هنگام وزش، موجب انتقال گرمای هوای کویر و حمل گردوغبار و آلودگی به سمت تهران می‌شود. جریان هوای دیگری که در محدوده تهران می‌وزد، نسیم کوه به دشت و برعکس است. این بادها چون ملایم و آرام می‌وزند، قدرت پراکنده کردن مواد آلاینده را ندارند، ولی روزها این مواد را با خود به طرف شمال تهران حرکت می‌دهند. مواد آلاینده پس از برخورد با کوه‌های بخش شمالی در آن‌جا می‌مانند و شب‌ها با وزش نسیم کوه به سمت دشت، از شمال به جنوب سرازیر می‌شوند.
٣- بررسی تغییرات اقلیمی شهر تهران
با مقایسه عناصر اقلیمی تهران در سالنامه‌های ١٣٠٣ و ١٣٩١ می‌توان به چگونگی روند تغییرات عناصر اقلیمی در یک دوره حدود ٩٠ساله پرداخت. اطلاعات اقلیمی اخذ شده در سال ١٣٩١ مربوط به آمارهای ایستگاه هواشناسی ژئوفیزیك تهران است كه دلیل انتخاب ایستگاه، موقعیت جغرافیایی این ایستگاه و قرارگیری آن در محدوده تهران قدیم است.
٣-١- دما
دما کمیتی است که در شهر تهران نسبت به سایر کمیت‌های هواشناختی بیشتر تحت‌تأثیر قرار گرفته است. بررسی دما در شهر تهران نشان داد که در سال ١٣٠٣ كمترین درجه حرارت ثبت شده مربوط به بهمن‌ماه با ١٦,١- درجه سانتیگراد و بیشترین دمای ثبت شده نیز مربوط به ماه مرداد با ٣٩.١ درجه سانتیگراد بوده است. همچنین درجه حرارت متوسط در سال مذکور ١٥.٥درجه سانتیگراد بوده است. شهر تهران در سال ١٣٩١ دارای حداقل دمای مطلق ٥.٢- و حداكثر دمای مطلق ٣٨.٦درجه سانتیگراد در ایستگاه سینوپتیک بوده است.
مقایسه آمارهای مربوط به درجه حرارت در سالهای ١٣٠٣ و ١٣٩١ تفاوت معنی‌داری را نشان می‌دهد. اختلاف دمای حداکثر در دوره آماری مذکور ٠.٥ درجه سانتیگراد و اختلاف دمای حداقل در این دوره حدود ١١ درجه سانتیگراد بوده است یعنی در سال ١٣٩١ حداقل دما نسبت به سال ١٣٠٣، ١١درجه سانتیگراد افزایش یافته است که تفاوت قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود دمای زمستان‌ها بیش از دمای تابستان‌ها افزایش داشته و دامنه تغییرات دمایی در سال ١٣٩١ نسبت به سال ١٣٠٣ کاهش یافته که حاکی از آن است که شب‌های تهران گرم‌تر شده و دما در زمستان بیش از دماهای تابستان افزایش داشته است. عوامل متعددی ازجمله شرایط وضع هوا، عرض جغرافیایی، زمان، توپوگرافی، پایداری، باد، آلودگی هوا، منابع گرمای مصنوعی و دست‌ساز بشر، ارتفاع ساختمان‌ها، هندسه خیابان‌ها و شرایط تخلیه هوای شهر، سبب افزایش دما در محیط‌های شهری می‌شوند.
٣-٢- بارندگی
به‌دلیل عدم وجود داده‌های بارش در بین سالهای ١٣٠٠ الی ١٣٩١، بارش‌ها در یک دوره ٦٣ ساله (١٣٩١-١٣٣٠) بررسی شد که نشان‌دهنده نوسانات شدید بارندگی از سالی به سال دیگر است که از ویژگی‌های بارز آب و هوای تهران یا می‌توان گفت کل ایران است. به‌طور مثال در سال ١٣٩١، میزان متوسط بارندگی ٢٣٩,٧ میلیمتر بوده درحالی‌که در سال١٣٨٩، میزان بارندگی ١٨٣.٢ میلیمتر بوده است. بنابراین بارندگی شهر تهران در این دوره همواره نوسانات افزایشی و كاهشی داشته، لیكن کلانشهر تهران در ٣٠سال اخیر با كاهش میزان بارندگی مواجه بوده است. میزان بارندگی سالانه در سطح شهر تهران در سالهای اخیر حدود ٢٠درصد کاهش یافته است.
٣-٣- باد
جریانات عمومی هوا در تهران تابع بادهای غربی بوده و امتداد عمومی این جریانات با جهت کلی کوه‌های البرز تقریبا موازی است. باد غالب تهران غربی (۲۷۰درجه) و متوسط سرعت آن ۵.۵ متر بر ثانیه است. آمارهای هواشناسی در سال ١٣٠٣ نشان داد كه بیش از یك‌سوم ایام سال، هوا آرام بوده و در سایر اوقات سرعت باد از ٩,١ متر در ثانیه تجاوز نکرده است. میانگین سرعت باد در این سال ٤.٤ متر بر ثانیه گزارش شده است. همچنین براساس آمارهای سال ١٣٩١، میانگین سرعت باد ٣.٢متر بر ثانیه بوده است.
به دلیل عدم وجود داده‌های مرتبط به باد در بین سالهای ١٣٠٠ الی ١٣٩١، بررسی سرعت روزانه باد در یک دوره ٦٣ ساله (١٣٩١-١٣٣٠) مورد بررسی قرار گرفت که نشان داد حداکثر سرعت میانگین سالیانه باد در سالهای مذکور، ٤ و حداقل ٢متر بر ثانیه بوده است. نتایج بررسی‌ها نشان داد که میانگین سرعت باد روزانه در سال ١٣٩١ نسبت به سال ١٣٣٠ تغییر چندانی پیدا نکرده، این درحالی است که سرعت بادهای شبانه در تهران کاهش یافته است. میانگین ماهانه سرعت باد در ساعات اولیه شب و اوایل صبح روند کاهشی قابل ملاحظه‌ای را نشان داد. باد با انتقال آلاینده‌ها سبب کاهش اثرات گلخانه‌ای شده و در نتیجه از افزایش دمای کمینه در کلانشهرها جلوگیری می‌کند. (رنجبر سعادت‌آبادی، عباس، ١٣٩١)
٤- عوامل موثر در تغییرات اقلیمی شهر تهران به شرح ذیل است:
٤-١- افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی
در سال ١٣٠٠ شهر تهران با مساحتی برابر ٢٤,٤٥٨.٢٩٠ مترمربع و براساس سرشماری سال ١٣٣٥، جمعیتی بالغ بر ١.٥٦٠.٩٣٤ نفر را پذیرا بوده است. با گسترش و توسعه چشمگیر پایتخت در طول نود‌سال گذشته، مساحت شهر به ٧٣٠.٠٠٠.٠٠٠ مترمربع و جمعیت آن به ٨.٢٤٤.٥٣٥ نفر افزایش یافته است. این بدان معنی است كه تهران اكنون با رشد تقریبی ٣٠برابری وسعت و ٥.٣ برابری جمعیت نسبت به نود سال گذشته روبه‌رو بوده كه به‌طور حتم یكی از مهم‌ترین پیامد‌های افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی در کلانشهر تهران، افزایش مصرف انرژی و تغییرات اقلیم بوده است.
٤-٢- رشد اقتصادی و توسعه فعالیت‌های صنعتی نامتوازن
شهر تهران ضمن مواجهه با افزایش جمعیت، رشد بسیار چشمگیری در زمینه توسعه صنعت نیز داشته است به نحوی که درحال حاضر بیش از ١٧٠٠٠ واحد صنعتی و صنفی در تهران و اطراف آن مستقر است كه این رشد سریع صنعتی به موجب مصرف بی‌رویه سوختهای فسیلی نهایتا موجب افزایش گازهای گلخانه‌ای و تغییرات آب و هوایی در تهران شده است. بررسی عوامل موثر در بخش صنعت بر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای نشان می‌دهد که چهار اثر تولیدی، ساختاری، شدت مصرف انرژی و ترکیب سوخت در انتشار گازهای گلخانه‌ای موثر بوده که بیشترین سهم مربوط به اثر تولیدی و شدت انرژی است. نتایج حاصل از محاسبات نشان می‌دهد که ظرفیت زیادی به منظور کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش صنعت بدون کاستن از سطح تولید (٣٧درصد سهم تولید) وجود دارد. می‌توان بدون کاستن از سطح تولید تا ٦٣درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای را با استفاده از سایر اثرات کاهش داد. یکی از مهم‌ترین راه‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای بدون کاستن از تولید، بهبود شدت مصرف انرژی در بخش صنعت است. (نظری، محسن و بخشی‌زاده، محمد، ١٣٩٠)
٤-٣- پایین‌بودن سطح تکنولوژی
یکی از عوامل موثر در انتشار گازهای گلخانه‌ای و پدیده تغییر اقلیم، انواع تکنولوژی‌های مورد استفاده در بخش‌های صنعت، حمل و نقل، انرژی، کشاورزی و مدیریت زایدات است. در کلانشهر تهران یکی از نقاط ضعف موجود، در حوزه تکنولوژی است. استفاده از تجهیزات فرسوده و ناکارآمد در بخش‌های مختلف، فقدان تکنولوژی‌های مناسب جهت تولید سوخت مناسب و پاک برای وسایل نقلیه سبک و سنگین، عدم جمع‌آوری کامل گازهای منتشره (بالاخص گاز متان) از محل‌های دفن زباله شهری، عدم جلوگیری از انتشار بخارات از محل‌های سوخت‌رسانی شهری، انتشار گازهای گلخانه‌ای از فرآیندهای قدیمی و فرسوده صنعتی، استفاده گسترده از سوختهای فسیلی در بخش ساختمان، صنایع و بخش حمل‌ونقل و .... از عوامل افزایش گازهای گلخانه‌ای در کلانشهر تهران ناشی از پایین بودن سطح تکنولوژی است.
- افزایش تولید آلاینده‌های هوا
هیچ‌كدام از گازهای گلخانه‌ای جزو آلاینده‌های هوا نیستند ولی منابع انتشار آنها با هم یكسان است. بسیاری از گازهای گلخانه‌ای از احتراق سوختهای فسیلی ایجاد می‌شوند و سوختهای فسیلی عامل ایجاد آلودگی هوا هم هستند. بنابراین با تولید دیاکسیدکربن، آلاینده‌ای مثل منوكسید‌كربن به وجود می‌آید. در نتیجه اقدامات كاهش آلودگی هوا سبب پایین‌آمدن میزان گازهای گلخانه‌ای هم می‌شود و بالعكس. البته این دو پدیده تفاوت مهمی نیز با هم دارند. اینكه آلودگی‌های هوا در ارتفاعات پایین حدود ٥٠ متری سطح زمین ایجاد می‌شوند و تنها یك منطقه را دربر می‌گیرند؛ درحالی كه گرمایش زمین یك موضوع جهانی است و لایه گازهای گلخانه‌ای در ارتفاع چند كیلومتری سطح زمین باعث افزایش دما می‌شود.
[quote-right]آلودگی هوای تهران یکی از معضلات اساسی این کلانشهر است. تهران بزرگ‌ترین قطب صنعتی و تجاری کشور محسوب می‌شود. [/quote-right]
آلودگی هوای تهران یکی از معضلات اساسی این کلانشهر است. تهران بزرگ‌ترین قطب صنعتی و تجاری کشور محسوب می‌شود. عوامل طبیعی، فرم ساخت شهری، وجود بیش از ٣میلیون خودروی فعال و ٧٠٠هزار موتورسیکلت، ١٧٠٠٠ واحد صنعتی و صنفی (معادل ٢٥درصد صنایع کل کشور) با مصرف حدود ٢٠درصد کل انرژی کشور، تمرکز ٧٠درصد خدمات و ٨٠درصد متخصصان، این شهر را به یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان تبدیل کرده است.
- افزایش تولید پسماند
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر تغییر اقلیم در شهر تهران، افزایش بی‌رویه تولید پسماند است که ناشی از افزایش جمعیت، توسعه شهرنشینی و فرهنگ مصرف‌گرایی غلط است. مدیریت ناصحیح پسماندها (بیشترین حجم پسماندهای تولیدی بدون استحصال گاز متان دفن می‌شود)، منجر به تولید گازهای گلخانه‌ای در کلانشهر تهران شده است.
٥- مهم‌ترین اثرات تغییرات اقلیمی بر شهر تهران عبارتند از:
افزایش دما
کاهش میزان بارندگی
افزایش تبخیر، بروز پدیده خشکسالی و ریزگردها
تخریب و ایجاد خسارت بر فضای سبز شهری
افزایش مصرف انرژی
کاهش محصولات کشاورزی
جمع‌بندی و ارایه پیشنهادات
شرایط اکولوژیک شهر تهران در طول چهار قرنی که از عمر این شهر می‌گذرد، به‌ویژه از اوایل قرن حاضر تا به‌حال، دگرگونی‌های بسیار عمیق و گسترده‌ای را متحمل شده است. به تبع آن، اقلیم نیز که در نتیجه تغییرات اکولوژیکی می‌تواند تغییر یابد، در فضای طبیعی اشغال شده توسط شهر به‌طور گسترده‌ای تغییر ماهیت داده است. شاید مهم‌ترین علل بروز تغییرات اقلیمی در تهران را، که بی‌شک از تغییرات اقلیم جهانی نیز تأثیر می‌پذیرد، بتوان در دو عامل بیان كرد: نخست حضور فیزیکی شهر به‌عنوان پدیده‌ای بیگانه در محیط طبیعی و دوم فعالیت‌های مرتبط با زندگی شهری. گسترش بی‌رویه شهر تهران، افزایش جمعیت، افزایش تعداد خودروها، افزایش مصرف سوختهای فسیلی در بخش‌های ساختمان، حمل‌ونقل و صنعت، افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، افزایش بلندمرتبه‌سازی مخصوصا در کریدورهای شهری و گسترش جزایر حرارتی در شهر باعث شده است كه روند تغییرات اقلیم شهر تهران به‌گونه‌ای باشد که پایتخت را در مسیر گرم‌شدن پیش ببرد. در وضع موجود، ساختار اکولوژیک فضایی که به اشغال شهر تهران درآمده به‌طور کامل تغییر یافته است. در نتیجه مسدود‌شدن سطح شهر توسط آسفالت و گسترش ساختمان‌سازی، ساختار هیدرولوژیک شهر کاملا دگرگون شده است.
[quote-left] خاک به‌عنوان یک عامل اکولوژیک، توسط بناها و شبکه راه‌ها پوشیده شده و بدین‌ترتیب روابط خود را با اتمسفر و هیدروسفر از دست داده است.[/quote-left]
خاک به‌عنوان یک عامل اکولوژیک، توسط بناها و شبکه راه‌ها پوشیده شده و بدین‌ترتیب روابط خود را با اتمسفر و هیدروسفر از دست داده است. لذا با توجه به ارتباط نزدیک عوامل یاد شده با اقلیم و نیز کنش مجموعه این عوامل با یکدیگر، ظهور تغییرات در اقلیم شهر به‌عنوان واکنشی نسبت به تغییرات به وقوع پیوسته در بین سایر عوامل اکولوژیک، امری کاملا بدیهی است.
گسترش فرآیند بازیافت پسماندهای شهری، جمع‌آوری گاز متان از مراكز دفن پسماندها و استفاده از آن به‌عنوان منبع انرژی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و سوختهای پاك، توسعه فضاهای سبز شهری و جنگل كاری‌های دست‌كاشت، بهبود فرآیندهای تولیدی و صنعتی و استفاده از تكنولوژی‌های دوستدار محیط‌زیست، افزایش راندمان مصرف بهینه انرژی، گسترش وسایل نقلیه عمومی، ایجاد ایستگاه‌های مخصوص دوچرخه و ترویج استفاده از دوچرخه در سطح شهرها، از رده خارج‌كردن خودروها و صنایع مستعمل، پایش مداوم آلاینده‌ها در سطح شهرها، توسعه سیستم‌های تشویقی و تنبیهی صنایع به منظور كنترل تولید گازهای گلخانه‌ای، حفاظت از ذخایر گیاهی و جانوری موجود، بهینه‌سازی صنعت ساخت‌و‌ساز در مقیاس شهری، پیشگیری از گسترش افقی شهرها و آموزش و فرهنگسازی شهروندان به‌عنوان راهکارهای موثر به منظور کنترل تغییرات اقلیم در کلانشهر تهران پیشنهاد می‌شود. در پایان لازم به ذکر است اقلیم شهر تهران به‌گونه‌ای تغییر یافته است که اگر مورد توجه جدی برنامه‌ریزان قرار نگیرد، مشکلات غیرقابل جبرانی را ایجاد خواهد کرد. در راستای مدیریت این معضل، راهبردهای ذیل پیشنهاد می‌شود:
مدیریت مصرف انرژی ناشی از منابع ثابت (منابع خانگی، اداری، تجاری، صنایع و کارگاه‌ها)، مدیریت مصرف انرژی ناشی از منابع متحرک، بازیافت و مدیریت پسماند، حفاظت از منابع آبی و مدیریت پساب‌ها و روان آب‌ها، مدیریت فضای سبز، جنگل‌داری و کشاورزی شهری، مدیریت ساختار کالبدی شهر، حفاظت از گونه‌های تنوع‌زیستی، آموزش و فرهنگسازی و تعامل سازمان‌ها و نهادهای متولی.
امید آن‌که با تدوین و اجرای راهبردهای ذکر شده بتوان گامی موثر در حفظ و حراست از اقلیم شهر تهران برداشت و محیطی درخور شهروندان تهرانی ایجاد کرد.
نظر شما