سلامت نیوز: کاهش شنوايي در هر سني ممکن است ديده شود؛ از يک نوزاد تازه متولد شده گرفته تا يک فرد ميانسال اما علم پيشرفته پزشکي امروز اين اميد را در بيماران زنده کرده که مي‌توانند شنوايي از دست رفته خود را بازيابند.
به گزارش سلامت نیوزدکتر بابک ساعدي،متخصص گوش حلق و بيني و دانشيار دانشگاه علوم‌پزشکي تهران در هفته نامه سلامت نوشت: کاهش شنوايي، از بيماري‌هاي شايع گوش است که محدوديت‌هايي را براي انسان‌ها ايجاد مي‌کند. کاهش شنوايي در هر سني ممکن است ديده شود؛ از يک نوزاد تازه متولد شده گرفته تا يک فرد ميانسال اما علم پيشرفته پزشکي امروز اين اميد را در بيماران زنده کرده که مي‌توانند شنوايي از دست رفته خود را بازيابند. با توجه به فيزيولوژي گوش، روند شنيدن شامل دو بخش بزرگ انتقال صدا و درک صوت است. اگر در هر يک از اين قسمت‌ها مشکلي پيش بيايد، احتمال کاهش حس شنوايي وجود دارد. گوش خارجي و گوش مياني وظيفه انتقال و افزايش شدت صوت را برعهده دارند. در گوش داخلي انسان نيز عصب شنوايي وجود دارد که با مغز در ارتباط است و صدا را تحليل مي‌کند.
پيرگوشي: شايع‌ترين بيماري‌اي که گوش داخلي را درگير و کاهش شنوايي حسي- عصبي ايجاد مي‌کند، پير گوشي است. افراد بعد از 60 سال درجاتي از کاهش شنوايي پيدا مي‌کنند. درمان آنها تجويز سمعک است.
نقص شنوايي هدايتي: اگر مشکل در قسمت خارجي و مياني گوش باشد، بيمار دچار نقص شنوايي از نوع هدايتي است. کاهش شنوايي هدايتي از اين جهت اهميت دارد که قابل‌درمان است. يکي از شايع‌ترين علل کاهش شنوايي هدايتي، تجمع موم در گوش خارجي است که با خارج کردن موم به وسيله متخصص به راحتي برطرف مي‌شود. اگر کاهش شنوايي مربوط به اختلالي در گوش مياني باشد، درمان کمي دشوارتر است. در بخش مياني گوش پرده صماخ و استخوانچه‌ها وجود دارند. پارگي پرده گوش، عفونت‌ها، چسبندگي استخوانچه‌ها در اثر عفونت، جراحي و... باعث کاهش شنوايي مي‌شود و درمان معمولا دارويي و جراحي است.
نقص شنوايي حسي- عصبي: وقتي کاهش شنوايي مربوط به گوش داخلي باشد، درمان خيلي دشوارتر مي‌شود. به اين نوع از کاهش شنوايي اصطلاحا کاهش شنوايي حسي–عصبي گفته مي‌شود. همان‌طور که ميدانيم، سلول‌هاي عصبي آسيب‌ديده قابليت ترميم ندارند. پس انتظار مي‌رود در اين مورد نيز ترميم عصب گوش امکان‌پذير نباشد. بيماري‌هاي بخش داخلي گوش با توجه به وسعتشان بيشتر قابلپيشگيري هستند تا قابل درمان.
نقص شنوايي ناشي از سر و صدا: صداهايي که باعث کاهش شنوايي مي‌شوند، به دو دسته تقسيم مي‌شوند؛ صداهاي انفجاري که در مراسم چهارشنبه‌سوري بيشتر شنيده مي‌شود و صداهاي بلند مزمن در کساني که هدفون استفاده مي‌کنند، باعث کاهش شنوايي مي‌شوند. اين نوع از کاهش شنوايي قابلپيشگيري است ولي به هيچ وجه قابل‌درمان نيست و بايد از قرار گرفتن در معرض صداهاي بلند اجتناب کنيم.
نقص شنوايي ناشي از عارضه دارو: بعضي از داروها نيز ممکن است مشکلات غيرقابل‌برگشت در گوش داخلي ايجاد کنند. داروهاي شيمي‌درماني و بعضي از آنتي‌بيوتيک‌ها از اين نوع هستند. منع داروهاي شيمي‌درماني تقريبا غيرممکن است ولي براي آنتي‌بيوتيک‌ها مي‌توان داروي جايگزين ديگري انتخاب کرد.
نقص شنوايي ناشي از اختلال ژنتيکي: تعداد زيادي از بيماران دچار کاهش شنوايي به‌طور ژنتيکي و مادرزادي دچار آسيب يا تکامل نيافتن گوش داخلي‌اند. متاسفانه اين گروه بزرگ کودکان ناشنوا هستند. اگر فردي از نظر شنوايي مشکل نداشته باشد ولي بعد دچار کاهش شنوايي شود، با استفاده از وسايل کمک‌شنوايي مي‌تواند با ديگران ارتباط برقرار کند ولي در کودکاني که از بدو تولد مشکل شنوايي دارند، تکامل رشد زبان، گفتار و ضريب هوشي اتفاق نمي‌افتد. پس تشخيص به موقع و درمان اهميت زيادي دارد. استفاده از وسايل کمک‌شنوايي قوي يا کاشت حلزون، درماني است که براي اين کودکان درنظر گرفته مي‌شود.
نقص شنوايي ناشي از عفونت: عفونت‌ها نيز گوش داخلي را درگير مي‌کنند. عفونت به‌خصوص اگر در دوران جنيني باشد، بسيار خطرناک است. عفونت‌هايي که گوش را درگير مي‌کنند، به مغز گسترش مي‌يابند و بيماري مننژيت ايجاد مي‌کنند نيز باعث کاهش شنوايي عصبي مي‌شوند.
سکته گوش: کاهش شنوايي که به‌طور مزمن اتفاق مي‌افتد، به بيمار فرصت مي‌دهد در پي چاره باشد ولي نوع ديگري از کاهش شنوايي وجود دارد که جزو اورژانس‌هاي گوش محسوب مي‌شود. اين بيماري به «سکته گوش» معروف است. علت آن هم ناشناخته است. البته نقش سيستم ايمني و ويروس‌ها را تا حدودي در بروز آن دخيل مي‌دانند. گرچه اين نوع از کاهش شنوايي ناگهاني است ولي سرعت عمل پزشک در شناسايي و درمان آن، 60 درصد باعث بهبود کامل خواهد شد. اگر سکته گوش به موقع شناسايي نشود، شنوايي تا حدود 30 درصد کاهش مي‌يابد. درمان اين بيماران استفاده از داروهاي ضدالتهابي و ضدويروسي است. بايد کورتيکواستروئيد به داخل گوش افرادي که به درمان پاسخ نمي‌دهند يا منع مصرف چنين داروهايي را دارند تزريق شود.
درمان کاهش شنوايي
درمان کاهش شنوايي با‌توجه‌به نوع اختلال است. درمان ممکن است تجويز دارو تا جراحي باشد اما وسايل کمک‌شنوايي نيز کمک زيادي به بهبود سطح شنوايي بيماران مي‌کند. وسيله کمک‌شنوايي همان سمعک است. سمعک وسيله‌اي است که صداي بيرون را دريافت و آن را تشديد مي‌کند. گاهي هم فرکانس‌هاي صدا را تغيير مي‌دهد و در نهايت در اختيار گوش مي‌گذارد. سمعک در افرادي که کاهش شنوايي انتقالي دارند، موثرتر عمل مي‌کند. البته اين نوع کاهش شنوايي معمولا با دارو و جراحي برطرف مي‌شود و سمعک بيشتر مختص بيماراني است که کاهش شنوايي حسي-عصبي دارند. سمعک‌ها دو نوع کلي آنالوگ و ديجيتال دارند. در سمعک آنالوگ، فقط سيستم تشديد صدا وجود دارد ولي سمعک ديجيتال مي‌تواند علاوه بر تشديد صدا، فرکانس صوتي را هم تغيير دهد. براي افرادي که کاهش شنوايي حسي-عصبي به‌خصوص در سنين بالا دارند و کارهاي دقيقي انجام مي‌دهند که به شنوايي خوبي نياز دارد؛ سمعک‌هاي آنالوگ مناسب نيست. چنين افرادي بهتر است از سمعک‌هاي ديجيتال که قابليت تنظيم برنامه‌ريزي هم دارند، استفاده کنند. سمعک‌هاي امروزي براي کاهش شنوايي حسي-عصبي عميق تا حدود 60 تا 70 دسي‌بل هم مفيد است. اگر سطح شنوايي فردي از اين مقدار کمتر باشد، طبيعتا هر چقدر هم خروجي سمعک افزايش پيدا کند، نمي‌‌تواند شنوايي مناسبي ايجاد کند. در نتيجه درمان مناسب فقط کاشت حلزون است. کاشت حلزون در کشور ما تحت پوشش بيمه است اما به علت هزينه بسيار بالا و محدوديت امکانات، فقط براي درمان کاهش شنوايي کودکان انجام مي‌شود ولي افرادي که شنوايي‌شان کاملا از دست مي‌رود، مي‌توانند به شکل آزاد اين جراحي را انجام دهند و البته هزينه آن بسيار بالاست. لازم به ذکر است که کاشت حلزون هم کاهش شنوايي را به‌طور قطعي درمان نمي‌کند و باعث مي‌شود فرد شنوايي ضعيفي در حد آگاه شدن از صداي بوق اتومبيل‌ها پيدا کند.
