سلامت نیوز: در شهرهای بزرگ، وقتی به ماه‌های دی و بهمن می‌رسیم، اگر شغل رسمی داشته یا در حال تحصیل باشیم، قاعدتاً هر صبح، قبل از خروج از خانه حتماً رسانه‌ها را چک می‌کنیم که مبادا امروز به خاطر آلودگی هوا تعطیل شده باشد و ما بی‌خبر باشیم. اما سال گذشته ماجرا کمی فرق کرد. اصلاً هوا آن‌قدر آلوده نشد که بخواهد تعطیلی را به همراه داشته باشد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه سپید در ادامه نوشت: در این زمینه به سراغ معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط‌زیست رفتیم تا از برنامه‌های سازمانش به پرسش و پاسخ بپردازیم. ابتکار در این زمینه گفت: «نمایندگان و هر فرد دیگر می‌تواند آزادانه صحبت کند و دلیلی وجود ندارد هر حرفی را تکذیب کرد. ولی ما موضعمان آن است که باوجود ایستایی هوا نسبت به سال گذشته، سال 93 چهل‌وچهار روز هوای تهران بهتر بوده است. دلیل آن‌هم در برنامه‌های سازمان و اصلاح بنزین خلاصه می‌شود.»
برای سؤال اول و کلیشه‌ای‌ترین سؤال، شما در جلسه روز جهانی آسم و آلرژی به‌عنوان سخنران شرکت کردید. رابطه آسم و آلرژی و آلودگی هوا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بی‌شک یکی از عوامل اصلی ابتلا به آسم و یا شدت گرفتن افراد مستعد آلودگی هوا است و می‌تواند خطرات زیادی بیافریند. خوشبختانه دولت یازدهم در کاهش آلودگی هوا، برنامه‌های دقیق و خوبی را در دستور کار خود قرار داده است و بسیاری را نیز به اجرا گذاشته شده. در شهرهای بزرگمان ازجمله تهران، در سال 93 آمار علمی نشان می‌دهد که کیفیت هوا رو به بهبود بوده است. ولی این را نباید از نظر دور داشت که ما در اول راه هستیم و همه باید در این مسیر کمک کنند. از جمله با استفاده کمتر از خودروی شخصی از جانب مردم و رعایت استانداردهای لازمه برای وسایل آلاینده از جانب تولیدکنندگان.
یکی از مشکلات اصلی مردم مناطق مرزی ما، مشکل ریزگردها است.برنامه خاص دولت در این حوزه چیست؟
بی‌شک نمی‌توان از تأثیر این ریزگردها بر این بیماری چشم‌پوشی کرد و آن را نادیده گرفت. دولت نیز برای مهار ریزگردها برنامه‌ریزی‌های دقیق و حساب‌شده‌ای انجام داده است که به‌تفصیل آن‌ها را در جلسات مختلف ارائه و توضیح داده‌ایم. همه می‌دانیم منشأ گردوغبار از کشورهایی مانند عراق، سوریه، اردن و همین‌طور کشور عربستان سعودی است. این گردوغبار بی‌شک نیازمند همکاری منطقه‌ای بوده، کاری نیست که بشود در حجم زمانی کوتاهی راه‌حل پیدا کند و درمان هم یابد. در سطح داخل نیز متأسفانه به مدت‌های مدیدی شاهد فرسایش خاک بوده‌ایم که خود منشاء گردوغبار است که برای این‌ها نیز دولت در حال برنامه‌ریزی بوده، البته مسئولیت در مقابل طوفان‌ها به‌عنوان یک پدیده مدیریت بحران توسط کشور انجام می‌شود که در کاهش بیابان‌زایی و مدیریت مناطق مختلف زیست سرزمینی سازمان جنگل‌ها و مراتع مسئولیت اصلی را بر عهده دارد، درباره پیش‌بینی هوا مسئولیت با سازمان هواشناسی کشور بوده و در هماهنگی، تنظیم برنامه‌ها و نظارت سازمان حفاظت محیط‌زیست متولی است.
به شهرهای بزرگ بپردازیم، برنامه مشخص شما برای کاهش آلودگی هوا در شهرهای بزرگ مانند تهران چیست؟
برنامه‌های ویژه وجود دارد که ان‌شاءالله استمرار هم خواهد داشت. ازجمله استانداردسازی خودروها، موتورسیکلت‌ها، ادامه و پیگیری برنامه‌های ارتقاء کیفیت جایگاه‌های تزریق سوخت و همین‌طور توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در سطح شهرها، اما مهم‌ترین فعالیت دولت یازدهم، از همان ابتدا اصلاح فرآیند تولید بنزین و افزایش کیفیت آن بوده است و توانستیم در دوره‌ای فشرده و کوتاه کیفیت این بنزین را به یورو 4 برسانیم. از جانبی دیگر، کیفیت سوخت دیزل را نیز در دستور کار قرار داده و در پایان کار توانستیم برای آن استاندارد یورو 3 را کسب کنیم. از آن مهم‌تر اینکه توانستیم از این سوخت گوگرد را حذف کنیم که این خود دستاورد مهمی بود. ما با برنامه خود توانستیم یورو 4 را در خودروها پس از 8 سال تأخیر اجباری کرده و تمام تولیدکنندگان داخلی را به آن ملزم کنیم که این خود باعث ایجاد حرف‌وحدیث‌های زیادی نیز شد. در این طرح استفاده کامل از کاتالیزور اجباری شد. به طور کل اگر برنامه‌های مقابله با آلودگی هوا که در دولت اصلاحات طرح‌ریزی‌شده بود اجرا می‌شد به این بحران نمی‌رسیدیم. از جانبی دیگر، مصرف سوخت‌های جامد در نیروگاه‌ها، در سال 93 ممنوع شد و نتیجه همه این فعالیت‌ها آن شد که تهران در سال گذشته 44 روز سالم‌تر از سال پیش خود بود. همچنین در شهر اصفهان، اهواز، مشهد و اراک این اتفاق افتاد و البته در هر شهر متفاوت بوده اما هوا بهتر شد. ما 350 هزار خودرو را از رده خارج کردیم. مطمئناً این کار ادامه پیدا خواهد کرد و همه برنامه‌های پیش‌گفته در سال 94 نیز استمرار خواهد یافت.
چندی پیش برخی از نمایندگان مدعی شده بودند ماجرای بنزین‌های ناسالم به طور کلی غیر واقعی بوده و ادعای سازمان محیط‌زیست درست نیست، پاسخ شما به این ادعا چیست؟
نمایندگان و هر فرد دیگر می‌تواند آزادانه صحبت کند و دلیلی وجود ندارد هر حرفی را تکذیب کرد. ولی ما موضعمان آن است که باوجود ایستایی هوا نسبت به سال گذشته، سال 93 چهل‌وچهار روز هوای تهران بهتر بوده است. دلیل آن‌هم در همین ماجرا تا حدی خلاصه می‌شود و ادعای نمایندگان عزیز محترم است اما گزارش من به‌عنوان رئیس سازمان، سیدحسن هاشمی به‌عنوان وزیر بهداشت، مهندس زنگنه به‌عنوان وزیر نفت و مهندس نعمت زاده به‌عنوان وزیر صنایع موجود است که دلیل اصلی این بهبود را، تلاش‌ها در بهبود کیفیت بنزین‌ها دانسته‌اند. وزیر نفت که به‌صورت رسمی اعلام کرد که از اردیبهشت‌ماه 93 به‌طور کل این بنزین‌های آلوده از رده خارج شده است.
پس با این برنامه‌ها می‌توان نوید یک‌هوای پاک را در سال آتی داد؟
می‌توان نوید بهبود شرایط را بدهیم اما تصور اینکه قرار است ظرف یک سال همه مشکلات مرتفع شده و به هوای پاک برای سال بعد برسیم، با وجود داشتن 5 میلیون خودرو و 2 میلیون و 500 هزار موتورسیکلت، که همین موتورسیکلت‌ها بسیاری از آن‌ها از خودروها بیشتر آلودگی تولید می‌کنند و برخی به‌اصطلاح زیر پله‌ای ساخته‌شده و هیچ نظارتی بر ساخت آن نبوده است و به همین دلیل 5 برابر خودرو آلودگی دارد، قاعدتاً کار سختی خواهد بود و زمان زیادی را به خود اختصاص خواهد داد. ولی ما در این زمینه، در حال فعالیت هستیم و استاندارد موتورسیکلت، یعنی همان یورو 3 الان اجرایی شده و امیدواریم بتوانیم خط تولیدمان را به موتورسیکلت‌هایی اختصاص دهیم که کیفیت بهتر، استانداردهای بیشتر و مصرف کمتر داشته باشند. یکی از دیگر برنامه‌های ما این است که امیدواریم بتوانیم در سال آینده در مسیر جایگزینی موتورسیکلت‌های انژکتوری و برقی حرکت کنیم.
در صحبت‌های قبلی خود از خطرات بنزن سخن به میان آوردید. با وجود این مخاطرات مشهود چگونه این آلاینده به محیط‌زیست شهری ما وارد می‌شود؟ مشکلات ایجادشده از این آلاینده چیست؟ و چه برنامه‌ای برای آن اجرا شد؟
ما در شهرهای بزرگ باید این فرهنگ را جا بیندازیم که شهروندان به‌جای استفاده از خودروی شخصی در رفت‌وآمد خود، استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی را در دستور کار خود قرار دهند زیرا استفاده از خودروهای شخصی باعث ایجاد بحران در برنامه‌ریزی‌های کلان‌شهری ما می‌شود. برای اینکه بتوانیم در این زمینه قدم‌های مؤثری برداریم برنامه و طرح‌های زیاد فرهنگی را در دستور کار خود قرار داده‌ایم. مهم‌ترین عامل ورود این آلاینده در سطح شهری وجود بنزین‌های غیراستاندارد بود که با برنامه‌ریزی تاکنون توانسته‌ایم در شهرهای بزرگ آن را کنترل کرده و بنزین استاندارد را جایگزین کنیم. در ارائه این بنزین مهم‌ترین اتفاقی که افتاد آن بود که آلاینده بنزن و روی را توانستیم از سیکل احتراق تا حد امکان خارج کنیم و آن را به میزان استاندارد برسانیم و یک‌درصدی را که قابل‌قبول بود برای این سوخت‌ها به ارمغان بیاوریم و به نظر کارشناسان امر، این روند، نسبت به چیزی که در سال‌های گذشته بوده، روندی قابل‌قبول است.
با این تفاصیل و حرکت در مسیر افزایش بهداشت عمومی، ارتباط سازمان شما با متولی این امر، یعنی وزارت بهداشت در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
اکنون در فضای بسیار مساعدی همکاری‌ها رخ‌داده و این برنامه‌های در حال وقوع است. از جمله شورای همکاری وجود دارد در ارتباط با نظارت بر اندازه‌گیری سلامت هوا، شرایط بهداشتی مناطق، تولید آمار مرتبط به بیماری با شرایط آلودگی هوا و... این همکاری‌ها به‌صورت مستمر بوده و توانسته است تأثیرات مثبتی در شرایط بهداشت کشور بگذارد که در جای خود و فرصتی مخصوص قابل تشریح است.
در شهرهای بزرگ، وقتی به ماه‌های دی و بهمن می‌رسیم، اگر شغل رسمی داشته یا در حال تحصیل باشیم، قاعدتاً هر صبح، قبل از خروج از خانه حتماً رسانه‌ها را چک می‌کنیم که مبادا امروز به خاطر آلودگی هوا تعطیل شده باشد و ما بی‌خبر باشیم. اما سال گذشته ماجرا کمی فرق کرد. اصلاً هوا آن‌قدر آلوده نشد که بخواهد تعطیلی را به همراه داشته باشد.
نظر شما