سید عباس فروتن که از پزشکان ایثارگر دوران دفاع مقدس است که نقش بسزایی در بخش درمان مجروحان به ویژه مصدومان شیمیایی داشت ضمن اشاره به روش درمانی متخصصان ایران در مواجهه با مجروحان شیمیایی بر پیشرفت حوزه پزشکی کشور با توجه به تجربیات دوران جنگ تأکید کرد.

دکتر سید عباس فروتن در گفتگو با مهر جنگ شیمیایی در دوران دفاع مقدس را نه تنها برای ایران بلکه برای دنیا یک پدیده جدید خواند و تأکید کرد: این مسئله چیزی نبود که در کتب درسی و دانشگاهی مطرح شده باشد و اطلاعات محدود در ارتش نیز خیلی مؤثر نبود. اولین تجربه ما با پدیده بمبهای شیمیایی همراه با دیدن مجروحان بود و برای ما علائم و وضعیت مصدومان عجیب بود و به تدریج با همکاری اساتید مختلف دانشگاه و منابع علمی تا حدودی به راه حل درمانی آنها دست پیدا کردیم.

ابتکار عمل پزشکان ایرانی در کنترل عوارض ناشی از بمبهای شیمیایی

این استاد فیزیولوژی سرعت عمل را مهمترین نکته در درمان مصدومان شیمیایی عنوان کرد و افزود: به علت نبود جزوات و کتابهایی که این موارد را به صورت روشن و شفاف بیان کرده باشد، یک مقدار ما زمان را در ابتدا از دست دادیم.

دکتر فروتن با اشاره به تحریمهای همه جانبه ایران در طول دفاع مقدس افزود: با وجود این تحریمها طبیعی بود که کمکی از طرف کشوری به ما نمی شد. حتی دارویی می خواستیم که به طور اختصاصی در گازهای اعصاب مصرف می شد اما برای درمان مجروحان به این دارو بیشتر نیاز داشتیم ولی کشور سازنده آن را در اختیار ما نمی گذاشت.

وی یادآور شد: بحث گازهای اعصاب اولین تجربه جهانی برای ما بود یعنی ما اولین گروهی در دنیا بودیم که مورد حمله بمبهای حاوی گاز اعصاب قرار گرفتیم. پس هیچ چیزی راجع به آن موجود نبود اما چون این مسئله شبیه مکانیزم حشره کشها بود از این شباهت توانستیم یکسری اطلاعات به دست بیاوریم و حدسهایی بزنیم و به تدریج درمان شروع شد.

دکتر فروتن با تأکید بر توانمندی ویژه اساتید ایرانی در نجات مصدومان شیمیایی پس از مجروحیت و نیز کنترل پیشروی عوارض مصدومیت در آنها افزود: الان تجربه ما در مورد گازهای اعصاب تقریبا برای همه قابل استفاده است چون این علم با عمل آمیخته شد. این یک مسئله جدید علمی نبود بلکه روش درمانی که ما به کار بردیم ویژه بود.

وی در ادامه اضافه کرد: شیوه درمانی ما به صورتی بود که در مدت کوتاه یک بیمار با حالت خیلی وخیم را درمان می کردیم به طوری که این روشها منجر به مرگ بیمار نشود. ما توانستیم به دستورالعملهای خیلی راحت تر و کاربردی تری برسیم که شاید تا آن موقع موجود نبود.

فروتن افزود: مثلا ما دارویی به نام"آتروپین" داریم که شناخته شده است منتهی ما آمدیم بر این مسئله کار کردیم که در زمان خیلی کوتاه با وجود بمباران گسترده دشمن و حجم مجروحان شیمیایی این دارو را با غلظت زیاد به گونه ای وارد خون کنیم که علاوه بر اینکه از مرگ فوری بیمار بر اثر سم زیاد جلوگیری شود، بیمار در اثر عوارض سمی خود دارو نیز فوت نکند.

شرایط جنگ ما را به سمت تولید برخی داروها هدایت کرد

دکتر عباس فروتن ضمن تأکید بر انجام روشهای خاص درمانی در دوران دفاع مقدس به مهر گفت: شرایط خاص آن زمان ما را به این سمت هدایت کرد که برای تولید برخی از داروها از مواد اولیه آن تلاش کنیم و شاید اگر آن فشارها ادامه پیدا می کرد ما خودمان می توانستیم آن را به نتایجی برسانیم اما آن نیاز رفع شد اما بعدها این تلاشها از سوی اساتید و دانشجویان دانشگاههای ما پیگیری شد.

شناخت سیستم ایمنی و مکانیزم مولکولی اثر گازهای شیمیایی با تلاش متخصصان ایرانی

وی در ادامه از نتایج موفقیت آمیز طرح تحقیقاتی سیستم ایمنی و مکانیزمهای مولکولی اثر گازهای شیمیایی خبر داد و گفت: ما از لحاظ اطلاعات پایه که برای علوم بالینی لازم است به شدت ضعف داریم و به دنبال همین مسئله، چندین سال پیش گروهی از دانشجویان و اساتید پروژه عظیمی را شروع کردند که الان تقریبا به نتایج خوبی رسیده و چندین مقاله از آن در مجلات خارجی ارائه شده است اما این نیاز به پشتیبانی دارد.

دکتر فروتن در مورد این پروژه تحقیقاتی گفت: در این طرح بر شناخت مکانیزم های پایه ای و مولکولی که در اثر مصدومیت فرد به بمبهای شیمیایی در بدن پیش می آید، کار می شود. این طرح نه تنها برای کمک به بیماران ما بلکه در آینده برای گسترش علوم پایه در دنیا مفید خواهد بود.

وی که پس از پایان جنگ تحمیلی دیگر به طور مستقیم به امر درمان جانبازان شیمیایی نپرداخته و همواره در طول این سالها مورد مشورت متخصصان مختلف قرار گرفته است، شیوه درمان فوری و مدیریت مصدومان شیمیایی به ویژه گازهای اعصاب در دوران دفاع مقدس را تحول بزرگی خواند و اظهار امیدواری کرد که دیگر شاهد چنین مسائلی نه تنها در ایران بلکه در دنیا نباشیم.

پیشرفت ایران در تولید تجهیزات پیشگیری از صدمات ناشی از بمبهای شیمیایی

استاد فیزیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن اشاره به شیوه های مختلف اطلاع رسانی به مردم و نیروهای رزمنده در مواجهه با بمبهای شیمیایی در مورد روشهای کاهش صدمات ناشی از گازهای شیمیایی در دوران جنگ تحمیلی گفت: ماسک های ساده یکبار مصرفی طراحی شد که حاوی دستمالی مانند اسکاج ظرفشویی بود که به مواد ضد گاز آغشته شده بود و اواسط جنگ به صورت انبوه میان مردم توزیع شد.

دکتر فروتن پیشرفت ایران در تولید تجهیزات پیشگیری از صدمات ناشی از بمبهای شیمیایی را بسیار خوب توصیف کرد و افزود: تا اواخر جنگ ماسک با کیفیت عالی نیز تولید شد و لباس ضد گاز، آمپول های آتروپین و داروهای اختصاصی گازهای اعصاب هم به تولید انبوه رسید و کیت های مخصوص آشکار ساز الکترونیکی نیز برای تشخیص نوع گاز شیمیایی تولید شد.

امور بهداری و پزشکی دوران جنگ نمونه ای موفق از مدیریت بحران

وی وضعیت مطلوب بانک خون ایران را متأثر از تجارب ویژه دوران دفاع مقدس خواند و افزود: در آن حجم حملات شدید بمباران بچه های ما به صورتی مدیریت کردند که تا آنجا که ممکن است در بیمارستان صحرایی خون کم نیاید. بعد از هر حمله شدید دشمن، شاید ساعتها مجروح به اورژانس وارد می شد و تنها مدیریت، ثبت نام و اعزام و... آنها به غیر از درمان کار ویژه ای بود.

دکتر فروتن امور بهداری و پزشکی دوران جنگ را یکی از نمونه های موفق در بحث مدیریت بحران خواند و گفت: مدیریت اصلی توسط بهداری سپاه بود و ارتش و وزارت بهداشت نقش محوری داشتند. در زمانی که جبهه غرب و جنوب درگیر حمله شیمیایی شد و حجم زیادی مریض در داخل شهرها و پشت جبهه ها بود، همکاری و هماهنگی این سه بخش از ایجاد یک بحران جلوگیری کرد.

نسل کنونی را از نظر اعتقادی و ظرفیت های علمی خیلی قوی می بینم

وی ضمن تأکید بر اهمیت انتقال رویدادهای دوران دفاع مقدس به نسل پس از جنگ یکی از موانع انتقال صحیح آن را مکتوب نکردن خاطرات و حوادث جنگ دانست و گفت: یک هزارم مسائلی که در جنگ اتفاق افتاد هنوز نوشته نشده است. در بحث جراحی، بیهوشی، ساختمان سازی، تأسیسات و مخابرات کارهای فوق العاده ای انجام شد. در دوران جنگ ساختمان های ضد بمبی ساخته شد که با وجود تخریب بخشی از سقف آن جراحان و متخصصین به جراحی خود ادامه دادند بدون اینکه قطره خونی از بینی کسی بریزد.

وی ارائه تصویر واقعی از دوران جنگ به نسل کنونی را مهمترین دغدغه فکری خود عنوان کرد و فشار جنگ همراه با اعتقادات دینی و فضای خاص پر استرس را از جمله محرکه هایی خواند که انسان را در آن زمان به فکر فرو می برد و این فکر باعث آزاد شدن انرژی های زیادی می شد که حماسه های ماندگاری را به ارمغان آورد.

دکتر فروتن با اشاره به مطالعه میدانی خود بر روی نسل فعلی جوانان بر وجود ظرفیت های بالقوه در آنان تأکید کرد و گفت: نسل کنونی، جوانان پیچیده ای هستند. سرعت تحولات در دنیا خیلی زیادتر از سرعتی است که نسل ها تغییر می کنند بنابراین اگر ما آنها را رها کنیم –که الان تا حدودی رها شدند- به هر کاری که به ذهنشان برسد دست می زنند چون ممکن است الگوی مناسب با علاقه های امروزی خود نیابند. به سادگی نمی توانیم از علایق جوانان بگذریم، پس افرادی را می خواهیم که با درک صحیح با آنها برخورد کنند. بر خلاف چیزی که در ظاهر عنوان می شود بنده این نسل را از نظر اعتقادی و ظرفیت های علمی و هوشی خیلی قوی می بینم منتهی با یک برنامه خاصی باید آنها را هدایت کرد.

وی ضمن تأکید بر قوه خطرپذیری نسل دوران دفاع مقدس در مقایسه با نسل کنونی افزود: خوشبختانه در عمق وجودی این نسل یک معنویت عمیقی است که برای خود آنها و برای کسانی که از ظاهر قضاوت می کنند کشف نشده اما راه، کار و برخورد با آنها با آن چیزی که 20 سال پیش در دانشگاه درس خواندیم متفاوت است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha