چهارشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۱۱:۴۲
کد خبر: 148567

«میدان هفت‌تیر، میدان انقلاب، میدان شوش، میدان آزادی و اطراف قیطریه، جزایر گرمایی تهران هستند.» این گفته رئیس ستاد محیط‌زیست تهران، ناخودآگاه آدم را یاد دزدان دریایی و جزیره‌های گنج می‌اندازد. این‌بار اما نه دزدی وجود دارد و نه گنجی، تنها چیزی كه در جزیره‌های تهران یافت می‌شود؛ گرما، آلودگی هوا و مرگ است. بعد از طی شدن سرمایی زودرس و بدون برف در تهران، بعید نیست كه گرمایی شدید و سوزان داشته باشیم.

سلامت نیوز:«میدان هفت‌تیر، میدان انقلاب، میدان شوش، میدان آزادی و اطراف قیطریه، جزایر گرمایی تهران هستند.» این گفته رئیس ستاد محیط‌زیست تهران، ناخودآگاه آدم را یاد دزدان دریایی و جزیره‌های گنج می‌اندازد. این‌بار اما نه دزدی وجود دارد و نه گنجی، تنها چیزی كه در جزیره‌های تهران یافت می‌شود؛ گرما، آلودگی هوا و مرگ است. بعد از طی شدن سرمایی زودرس و بدون برف در تهران، بعید نیست كه گرمایی شدید و سوزان داشته باشیم.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه قانون اما حرف‌های محمدعلی شاعری، رئیس ستاد محیط‌زیست تهران، زنگ خطری را به صدا در آورد كه نشان می‌دهد پرترددترین نقاط تهران، گرم‌ترین نقاط تهران است. همان نقاطی كه مردم در آنجاها به سر كار، درس و زندگی‌شان می‌روند. به گفته این مقام مسئول، بعید نیست اگر در این مناطق تلفات انسانی ناشی از گرما هم داشته باشیم.


   جزایر گرمایی در تهران
«از سال 1303 تا سال گذشته حداقل دمای تهران منفی 15 درجه بوده است که به دنبال تغییرات آب‌وهوایی اکنون به منفی 5 درجه رسیده است و این به معنای افزایش درجه حرارت شهر تهران است که موجب کاهش نزولات شده و دما 2  الی 3 درجه افزایش یافته است.» اینها صحبت‌های شاعری است، كسی كه اولین بار مسئله جزایر گرمایی تهران را مطرح كرده است. اما به گفته او بعضی نقاط در تهران وجود دارند كه حتی وضع‌شان بدتر هم می‌شود. «میدان هفت تیر، انقلاب، شوش، اطراف قیطریه و میدان آزادی، نقاط احتمالی‌ای هستند كه درجه حرارت در آنها از نقاط همجوارشان بیشتر می‌شود.» او دلیل این اتفاق را هم تردد بیش‌از حد خودروها در این مناطق می‌داند: «تراكم منابع متحرك و ثابت شهری در این نقاط بیشتر از جاهای دیگر شهر است. در اثر این تراكم، همچنین استفاده از منابع سوختی فسیلی و در نهایت انتشار وسیع گازهای گلخانه‌ای كه مانع از خروج امواج خورشیدی از زمین می‌شوند، افزایش درجه حرارت زمین را به دنبال دارند.»


   زیاد بودن خودرو در خیابان دردسر ساز می‌شود
«خودروها با ترددشان در خیابان، تولید گرما می‌كنند. وقتی در منطقه‌ای از شهر بیش از حد خودرو تردد می‌كند، گرما در آن منطقه بیشتر می‌شود.» شاعری معتقد است یكی از جزایر گرمایی در شهرها در اثر پدیده تغییر اقلیم به وجود می‌آید كه آنهم به علت مصرف بالای سوخت‌های فسیلی در منابع ثابت و منابع متحرك پرتراكم شهری است.

او ادامه می‌دهد: «وسایل نقلیه مثل موتور با ترددش باعث تولید گرما می‌شود و همین اتفاق تاثیر تصاعدی بر دما دارد و همین‌طور بالطبع روی افزایش بار آلودگی آن مناطق هم اثر می‌گذارد. برای همین در مناطق مركزی تهران معمولا میزان آلودگی بالاتر است. از طرفی در بعضی مناطق تهران، هم درجه حرارت محیط بیشتر است و هم میزان آلودگی هوا. برای همین است كه بعضی نقاط تهران ممكن است به صورت جزایر گرمایی عمل كنند. گزارش‌های ما از سطح تهران این چیزها را تایید می‌كند. به نظر من باید با تجدیدنظر در برنامه‌ریزی‌های گذشته و اصلاح رویه و روش‌های توسعه و به كارگیری مدیریت‌های سازگار با این محیط، از وقوع بیشتر این اتفاق جلوگیری كنیم.»


   تهران در طول 90 سال گرم‌تر شده است
به گفته شاعری تهران در یك دوره 90 ساله به چنین گرمایی رسیده‌است: «براساس آمارهای هواشناسی در طی این سال‌ها، میزان حداقل دمای تهران و حداكثر دما در تهران بیشتر شده و میزان بارش هم حداقل 10 درصد كاهش داشته. این ها نتیجه تغییر اقلیم و به علت مصرف بی رویه انرژی های فسیلی است. در شهر تهران حدود 100 میلیون لیتر انرژی‌های فسیلی در روز مصرف می‌شود كه بخش عمده‌ای از این سوخت‌ها تبدیل به كربن و گازهای آلاینده می‌شود.»


   جزیره بازی، فرضیه است
اما باوجود همه توضیحاتی كه رئیس ستاد محیط‌زیست تهران داده، «حسن اصیلیان»، استاد دانشگاه و معاون انسانی پیشین سازمان حفاظت محیط زیست کشور معتقد است تشكیل جزیره گرمایی در تهران در حد یك فرضیه است: «در تهران از نظر جغرافیایی ممكن است دمای شمالی و جنوبی با هم تفاوت‌های كاملا محسوسی داشته باشد. این قضیه به كل طبیعت تهران برمی‌گردد، ما در كل كشور تنوع آب‌وهوایی داریم. در تهران هم همین‌طور است، شاید اختلاف مسافت از اول تهران تا آخر تهران فقط یك ساعت باشد اما اختلاف دمایی زیادی بین نقاط بالایی و پایین تهران وجود دارد اینكه گفته شود جزایر گرمایی در تهران به وجود می‌آید چندان با جو تهران سازگار نیست.»

او درباره تاثیر آلودگی هوا در گرم‌تر شدن تهران در فصل گرما نیز می‌گوید: «اینكه بگوییم آلودگی هوا باعث گرم تر شدن هوای زمین می‌شود، درست است اما اینكه همین آلودگی بخواهد فقط منطقه‌ای را گرم‌تر كند، درست نیست. آلودگی هوا در طول سال وجود دارد ولی در ماه‌ها و فصل‌های گرم سال قضیه طور دیگری است.

هوای گرم به دلیل سبك‌تر بودن و كاهش دانسیته (جرم مخصوص) به سمت ارتفاعات بالاتر می‌رود. آلودگی هوا هم بر هوای گرم سوار می‌شود و به همراه آن، به سمت ارتفاعات بالاتر می‌رود. در این ارتفاعات، باد وجود دارد كه آلودگی را با خود به نقاط مختلف جابه‌جا می‌كند. پس نمی‌توانیم بگوییم صرفا آلودگی هوا باعث گرم‌تر شدن هوا در بعضی نقاط آنهم در فصول گرم سال می‌شود.» او معتقد است گازهای موجود در هوای آلوده شهر تهران با گازهای گلخانه‌ای تفاوت‌های اساسی دارد كه باعث می‌شود نتوانیم این آلودگی را به صورت یك لایه در نظر بگیریم: «آلودگی هوا مثل گازهای گلخانه‌ای نیستند كه در جو استقرار پیدا كنند و  باعث گرم‌تر شدن هوا شوند.

گازهای گلخانه‌ای مانع تبادل انرژی و دمایی بین جو زمین و ارتفاعات بالاتر می‌شوند. این قضیه فقط درباره گازهای گلخانه‌ای صادق است نه درباره تمام گازهای دیگر. ما اگر CO2 یا فریون‌ها را به مقدار زیادی در هوای‌مان داشته باشیم، باز هم نمی‌توانیم بگوییم مثل گازهای گلخانه‌ای عمل می‌كنند. ضمن اینكه در تهران، گازهای شاخص‌تر مثل CO به مقدار زیاد داریم. این گاز سبك است و طبیعتش از طبیعت گازها پیروی می‌كند. یعنی به این شكل كه با گرم‌تر شدن هوا، سبك‌تر می‌شود و به ارتفاعات بالاتر می‌رود. برای همین است كه آلودگی را در فصول گرم سال چندان احساس نمی‌كنیم.»


   ارتفاع بیشتر، گرمای كمتر
«در مناطق پست‌تر جریان هوای كمتری وجود دارد كه باعث گرم‌تر شدن هوا می‌شود. در جنوب تهران هرچه به سمت میدان خراسان و از آنجا به سمت شورآباد و مناطق دیگر می‌رویم اختلاف دما كاملا محسوس است.» اصیلیان می‌گوید: «مناطق جنوبی تهران از نظر ارتفاع پایین‌تر هستند.» او معتقد است گرم شدن كره زمین جنبه عمومی دارد و تنها مختص به ایران نیست: «به دلیل تغییراتی كه در جو زمین به وجود آمده باعث گرم‌تر شدن كل زمین و كاهش میزان بارندگی شده،»
   تهرانی‌ها دمای 45 درجه را هم تحمل كرده‌اند
این استاد محیط زیست انسانی می‌گوید اگر هوا گرم شود به طوری كه دیگر در حد توانایی انسان نباشد شاید بتواند تلفاتی به همراه داشته باشد: «گرم شدن هوا اگر زیاد باشد باید دید با چه قومیتی روبه‌رو هستیم. بعضی از مردم از نظر ژنتیكی به افزایش حساس نیستند و می‌توانند دمای بالاتر را تحمل كنند. اما بعضی دیگر با تفاوت كم دمایی هم آزار می‌بینند. گاهی هم می‌شنویم كه بر اثر گرما، تلفات هم داشته‌ایم. مردم ایران توان تحمل گرما تا 45 درجه را دارند. بعضی مناطق جنوب در حد 50 درجه را هم تحمل كرده‌اند. اما اگر بیشتر از این شود، شاید با تلفات انسانی هم مواجه شویم.»


   در گرما، دوغ زیاد بخورید
این استاد دانشگاه، توصیه‌هایی هم برای دوره‌های گرم دارد: «مردم باید به اعلاماتی كه از طرف سازمان هواشناسی می‌شود، توجه كنند. مثل بحث آلودگی هوا كه وقتی آلودگی به یك حدی می‌رسد مردم تردد در شهر را كمتر می‌كنند. در فصل گرما برای اینكه به یك سری بیماری‌ها دچار نشوند باید از وسایل خنك‌كننده استفاده كنند و الكترولیت‌های غذایی را بیشتر مصرف كنند، مثل دوغ و نمك. سدیم و پتاسیم بر اثر تعریق از بین می‌رود و باید در وعده‌های غذایی گنجانده شوند تا كمتر آسیب ببینند.» با تمام این حرف‌ها به نظر می‌رسد، تهران واردبحران جدید زیست‌محیطی شده كه این‌بار بیش از بحران‌های دیگر با سلامت و جان شهروندان سر و كار دارد و باید برای آن اندیشه‌ای شود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha