سلامت نیوز:وقوع آتش سوزی های پی در پی در چند نقطه از جنگل ها و مراتع کشور در هفته ی گذشته، باعث شد تا بخش هایی از منابع طبیعی و پوشش گیاهی کشور که همانند ریه های تنفسی عمل می کنند، آسیب دیده و بار دیگر موضوع نگران کننده ی تخریب جنگل ها را هشدار دهند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا، درخت که بسوزد، نفس های زمین هم می سوزند. جنگل که آتش بگیرد، ریه های زمین آتش می گیرند. آن موقع است که نفس قطع می شود و مرگ زمین فرامی رسد.

هفته یی که گذشت، برای جنگل ها و مراتع در مناطق گوناگون ایران، هفته ی خوشایندی نبود. آتش به جانشان افتاد و از انبوه سبز، سیاهه یی بیش بر جای نماند. اکنون لکه های سیاه بر پیکره ی سبز جنگل های کرمانشاه و مازندران و ایلام خودنمایی می کنند. بر اثر گرمای شدید، خشکی هوا و درختان و بی احتیاطی انسانی، بخش هایی از جنگل ها، مراتع، گندم زارها و بیشه زارهای کشور در آتش سوختند.

آتش گرفتن 200 هکتار از جنگل های زاگرس در منطقه ی سرفیروزآباد کرمانشاه، آتش سوزی در ارتفاعات جنگلی شلم در پارک جنگلی چقاسبز شهر ایلام، مرگ 20 هکتار از جنگل های مازندران در آتش، آتش گرفتن 200 هکتار از گندمزارهای استان گلستان به دلیل گرمای بیش از 47 درجه، سوختن بیشه زارهای شهر دزفول در آتش، همگی از تیترهای ناگواری بودند که دل فعالان محیط زیست و دوستدارانش را به درد آورد. این حوادث طی روزهای متمادی در هفته ی گذشته رخ دادند و باعث تخریب بخش هایی از سرمایه های طبیعی کشور شدند.

این نخستین بار نبود که جنگل های ایران دچار آتش سوزی شدند و به طور قطع آخرین نیز نخواهد بود؛ زیرا با توجه به افزایش دما، خشکی هوا، کاهش بارش در بسیاری از مناطق کشور، ورود به فصول گرم سال، افزایش حضور گردشگران در مناطق جنگلی و طبیعت گردی در فصل تابستان، باید بیش از گذشته نسبت به وقوع آتش سوزی در جنگل ها، مراتع و علفزارهای کشور هوشیار بود. چرا که همه ی بخش های نابود شده در روزهای اخیر، سرمایه های عظیم زیست محیطی بودند که تنها در اثر دلایلی همچون کمبود امکانات، سهل انگاری و سوءمدیریت، از بین رفتند.

نبود گشت هوایی و کمبود امکانات تخصصی برای مهار آتش، مدیریت نامناسب، دور بودن از مراکز آتش نشانی، سهل انگاری گردشگران و روشن کردن آتش در مناطق حساس و خشک، برداشت دیرهنگام محصول و همچنین عوامل طبیعی مانند افزایش دوره های گرمایی، کم آبی و خشکسالی از مهمترین دلایل آتش گرفتن و گسترش آن در مناطق نامبرده شده بود.

نکته اینجاست که قطع یک درخت یا سوزانده شدن آن در کسری از دقیقه انجام می گیرد اما برای رشد یک نهال و تنومند شدن آن سال های بسیاری لازم است، به همین دلیل است که برنامه های تقویت پوشش گیاهی برای دوره های 10 ساله و بیشتر تدوین می شوند.

پس با توجه به زمانبر بودن برنامه های احیای جنگل ها و پوشش گیاهی و همچنین سرعت فراوان تخریب آن ها و افزایش فعالیت های جنگل زدایی که بیشتر ناشی از توسعه ی ناپایدار و عوامل انسانی است؛ به نظر می رسد، وضعیت ناگواری در انتظار ریه های ایران زمین باشد. این در حالی است که برخی بررسی ها از مرگ جنگل های ایران طی 50 سال آینده، در صورت ادامه ی وضع تخریب، خبر می دهند.

اکنون بر اساس آمار سازمان «جنگل ها، مراتع و آبخیزداری» کشور، مساحت جنگل های ایران 14 میلیون و 319 هزار و 63 هکتار است که 8/8 (هشت ممیز هشت دهم) درصد از مساحت کل کشور را تشکیل می دهند و از نظر مدیریتی به 2 گروه جنگل های شمال و جنگل های خارج از شمال تقسیم می شوند. به طور کلی مناطق جنگلی ایران به پنج ناحیه ی رویشی هیرکانی (خزری)، ایران و تورانی، زاگرس، خلیج فارس و ارسبارانی تقسیم می شوند. مراتع ایران هم به طوری کلی دارای 84 میلیون و 814 هزار و 991 هکتار از وسعت کشور را به خود اختصاص داده اند.

اگرچه آمار دقیقی از میزان تخریب جنگل ها در چند دهه ی گذشته وجود ندارد اما همان آمارهای جسته و گریخته یی که از زبان مسوولان بیان می شود نیز وقایع تلخ تری از حال ناخوش جنگل های ایران را به تصویر می کشد.

19 درصد از جنگل های 6 میلیون هکتاری بلوط زاگرس بر اثر گرما خشکیده یا دچار خسارت خشکسالی شده اند. از کل 14 میلیون و 300 هزار هکتار جنگل های کشور 6 میلیون هکتار آن جنگل های ناحیه رویشی زاگرس در 12 استان کشور است که یک میلیون و 131 هزار و 220 هکتار آن آسیب جدی دیده است. برخی از نواحی جنگل های بلوط زاگرس دچار آسیب های 75 درصد تا 100 درصدی شده است. همه ی این اعداد نگران کننده، از تازه ترین آمارهای منتشر شده از میزان تخریب جنگل های ایران است که البته از سوی بسیاری از مسوولان این حوزه مورد تایید قرار نمی گیرد.

با توجه به وسعت تخریب جنگل ها و مراتع کشور در دهه های اخیر در اثر عوامل گوناگونی همچون سهل انگاری گردشگران به دلیل روشن کردن آتش، بهره برداری های نادرست و بی رویه ی اقتصادی در قطع درختان و فروش چوب آن ها، خشکسالی و کم آبی، مدیریت نادرست منابع طبیعی، ساخت جاده و گذر راه های ارتباطی از دل جنگل، چرای بی رویه ی دام ها، طولانی شدن دوره های خشکسالی و کاهش بارش؛ لازم است که این بخش از محیط زیست کشور بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته و به عبارت دیگر مسوولان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نسبت به از بین رفتن جنگل ها هوشیارتر بوده و مدیریت درست و کارآمدی در برابر حفظ جنگل ها و مراتع کشور در پیش گیرند.

جمعه ی گذشته پازدهم خرداد (پنجم ژوئن) روز جهانی محیط زیست بود. آتش گرفتن پی در پی جنگل های ایران در آستانه ی هفته ی محیط زیست را می توان هشداری در جهت از بین رفتن شریان های اصلی زیستگاه های طبیعی در کشور دانست. این بار زمین اینگونه اعتراض خود را از تخریب پیکرش فریاد زد تا بگوید جنگل که از بین برود، آب های سطحی و تغذیه آب های زیرزمینی دچار چالش می شوند، جنگل که نباشد، حیات وحش از بین می رود، هوای تازه و پاک جای خود را به هوای آلوده می دهد، خاک دچار فرسایش می شود و حفظ و تولید خاک به خطر می افتد.

اکنون که لطف خدا شامل حال سرزمین ایران شده است و پوشش گیاهی متنوع و انبوه خود را همچون چتری بر فراز کشور گسترانیده، شایسته و عقلانی نیست که در اثر سهل انگاری و سوء مدیریت آن را از بین برده و سپس ملزم به اجرای برنامه های بلند مدت برای احیای دوباره ی پوشش گیاهی باشیم.