سلامت نیوز:جمعیت امداد دانشجویی – مردمی امام علی(ع) برای نخستین بار به مناسبت شانزدهمین سالروز جهانی مقابله با کار کودکان، کمپین «کار اجباری کودکان باید متوقف شود» را با هدف آگاه‌سازی والدین و فرزندان شان از پدیده «کار کودک»  به راه انداخت.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران،فعالیت‌های این کمپین که از نیمه دوم اردیبهشت ماه و از مدارس، مهدکودک‌ها و پیش دبستانی‌ها آغاز شده است، به منظور افزایش سطح آگاهی خانواده‌ها، کودکان و نوجوانان نسبت به پدیده تلخ «کار کودکان»، همچنان در فضای مجازی ادامه دارد. ضمن اینکه در پی فراخوانی به همین منظور، از والدین درخواست شده است تا نقاشی، نامه، شعر، نمایش و قصه‌های فرزندان خود را با محوریت کودکان کار، در قالب فیلم‌های کوتاه کمتر از 3 دقیقه تا 25 خرداد ماه ارسال کنند تا  مورد ارزیابی و انتخاب قرار گیرد.


زهرا کهرام – عضو جمعیت امداد دانشجویی – مردمی امام علی(ع) و  مسئول یکی از خانه‌های ایرانی وابسته به جمعیت – در این خصوص به خبرنگار ما گفت: در سالهای گذشته همزمان با روز جهانی مقابله با کار کودکان تنها، برنامه‌هایی برای کودکان کار برگزار می‌شد و مخاطبان دیگری مد نظر قرار نمی‌گرفتند، اما امسال برای نخستین مرتبه در جمعیت امام علی(ع) رخداد ویژه‌ای دنبال می‌شود که بر اساس آن مخاطبانی از گروه‌های سنی مختلف به چالش کشیده می‌شوند. در حقیقت علاوه بر کودکان و نوجوانان خانواده‌هایشان نیز درگیر این ماجرا می‌شوند چرا که لازم است مقوله «کار کودک» را برای فرزندان خود تشریح و به بهترین روش بازگو کردن مسأله، تفکر کنند. ضمن اینکه ذهن کودکان و نوجوانانی که با مقوله کودک کار بیگانه هستند به چالش کشیده می‌شود و به این ترتیب از سنین کودکی و نوجوانی، مسئولیت اجتماعی را تمرین می‌کنند.


وی یادآور شد: متأسفانه پدیده «کودک کار» به گونه‌ای پیشروی کرده است که اکثر  کودکان دارای کانون خانواده و بهره‌مند از امکانات لازم، نسبت به این موضوع تلخ بی‌تفاوت هستند، از کنار یک کودک کار که از داشتن خانواده و کمترین حقوق کودکان محروم است براحتی عبور و گمان می‌کنند به دلیل اینکه پدر و مادرشان در این خصوص صحبتی به میان نیاورده‌اند، «کار کودک» هیچ ارتباطی به آنها ندارد و بدیهی است که نتیجه گیری‌های اشتباه خواهند داشت. این در حالی است که به واسطه کمپین «کار اجباری کودکان باید متوقف شود» جای خالی مسئولیت اجتماعی کودکان و نوجوانان پر می‌شود و به تمرین نقش‌های مختلف در زندگی خود می‌پردازند.


زهرا کهرام در ادامه به کلاس‌های توجیهی و آموزشی که در دو هفته پایانی مدارس از سوی اعضای جمعیت امام علی(ع) در مدارس شهرهای مختلف کشور برگزار شد اشاره کرد و گفت: با حضور در مدارس و آموزش‌های مربوطه به دانش‌آموزان، از آنها درخواست می‌شد در خصوص « کار کودک » نقاشی بکشند و نکته جالب اینجا بود که طرز تفکر خانواده‌ها در نقاشی دانش‌آموزان نمایان می‌شد.

[quote-left] به عنوان نمونه در نقاشی یکی از دانش‌آموزان، دو شخص به تصویر در آمده بودند که خطاب به یکی از آنها نوشته بود  «آدم»  و خطاب به دیگری کلمه «فقیر» نوشته شده بود که این نشان دهنده طرز تفکر حاکم بر خانواده آن دانش‌آموز بود.[/quote-left]

به عنوان نمونه در نقاشی یکی از دانش‌آموزان، دو شخص به تصویر در آمده بودند که خطاب به یکی از آنها نوشته بود  «آدم»  و خطاب به دیگری کلمه «فقیر» نوشته شده بود که این نشان دهنده طرز تفکر حاکم بر خانواده آن دانش‌آموز بود. وی با اشاره به اینکه هدف از این کمپین، نرسیدن کودکان و نوجوانان جامعه به حالت بی‌تفاوتی در خصوص معضلات بویژه «کودک کار» است افزود: هر یک از خانواده‌های داوطلب با زبان خاص خود این موضوع را به فرزندان شان تفهیم می‌کنند و فرایند تدارک ارسال آثار فرزند خود را در قالب یک فیلم کوتاه از طریق سایت مرتبط با جمعیت،‌ ایمیل، تلگرام، آپارات و سایر فرصت‌های مجازی ارسال می‌کنند و در صورتی که تمایل به نشان دادن چهره فرزند خود نداشته باشند این موضوع را در متن ارسالی بازگو کنند تا به این ترتیب همه قشرهای جامعه در هموار ساختن مسیر آسیب‌ها سهیم شوند.


همچنین عضو فعال جمعیت امام علی(ع) از جشنواره «کودکان برای کودکان برای  ساخت سرزمینی بدون کار کودک» خبر داد که در روز پنجشنبه بیست و یکم خرداد ماه در پارک‌های نیاوران و قیطریه برگزار می‌شود تا ضمن مخاطب قرار دادن بزرگسالان و توجیه آنها در خصوص پدیده «کار کودک»، فرزندان شان نیز در غرفه‌های کودکان حضور پیدا کنند و علاوه بر بازی، در خصوص این پدیده اطلاعات کسب کنند و در همین راستا نقاشی بکشند.


به گفته مرتضی کی منش - ‌عضو هیأت مدیره و یکی از فعالان جمعیت امام علی(ع) -  از برگزاری این طرح دو اتفاق مثبت و مؤثر رخ خواهد داد. نخست اینکه تأثیر صداقت و لحن کودکانه خردسالان بر بزرگترها و اطرافیان قابل چشم پوشی نیست و اگر موضوع تلخ «کودکان کار» که بارها و بارها توسط کارشناسان مسائل اجتماعی یا فعالان این حوزه مطرح شده و دیگر رنگ تکرار و عادت به خود گرفته است، از زبان کودکان شنیده شود، اثرگذار‌تر خواهد بود و دوم اینکه وقتی پدر و مادرها به تشریح مقوله «کودک کار» می‌پردازند لازم است به واژه‌هایی که قصد بیان آنها را دارند فکر کنند، مضاف بر اینکه کودک را نیز به فکر وامی‌دارند و به این ترتیب نوعی تبادل افکار و اطلاعات میان والدین و فرزندان شکل می‌گیرد. وی در پایان اظهار کرد: امید است با پیوستن افراد بیشتری به این کمپین و ارسال فیلم‌های بیشتر، اتفاقات مثبتی در حوزه کودکان آسیب دیده کشور رقم بخورد تا در سال‌های بعد، همگام و همدل با سایر کشور‌های جهان کمتر شاهد این پدیده دلخراش باشیم.




خرید از کودکان کار را تحریم کنیم

   دکتر کاظم قجاوندجامعه شناس و مدرس دانشگاه :موضوع کودکان کار از دیرباز مطرح بوده است و این موضوع جدیدی نیست. تحقیقاتی توسط دانشمندان روی اسکلت‌های کشف شده مربوط به 500 سال قبل از میلاد مسیح انجام گرفت که نتایج آن بسیار مورد توجه است. قد تعدادی از این اسکلت‌ها کوتاه بود که بررسی‌ها نشان داد این اسکلت‌ها مربوط به کودکان است و شانه‌های تعدادی از آنها نیز شکسته است. تحقیقات نشان داد فشار بار زیادی که روی شانه‌های این کودکان قرار داشت باعث شکستگی و آسیب آنها شده است و این یعنی اینکه کودکان کار موضوعی است که از 500 سال قبل از میلاد مسیح وجود داشته است. اما اینکه ما امروز بیشتر از گذشته نگران این آسیب اجتماعی شده ایم به این دلیل  است که پدیده کودکان کار شیوع بیشتری پیدا کرده و ملموس تر از گذشته شده است. امروز در زندگی شهری و کلان شهرها شاهد پدیده کودکان کار هستیم.

[quote-right]در سال‌های اخیر نه تنها سن کودکان کار کاهش پیدا کرده است بلکه  جنسیت آنها هم  تغییر کرده به‌طوری که اگر پیش از این تداعی ما از کودکان کار فقط پسران بودند در چند سال اخیر سهم دختران از کودکان کار افزایش چشمگیری پیدا کرده است و به نوعی وضعیت کودکان کار به سمت دختر بچه‌ها سوق یافته است. [/quote-right]

در سال‌های اخیر نه تنها سن کودکان کار کاهش پیدا کرده است بلکه  جنسیت آنها هم  تغییر کرده به‌طوری که اگر پیش از این تداعی ما از کودکان کار فقط پسران بودند در چند سال اخیر سهم دختران از کودکان کار افزایش چشمگیری پیدا کرده است و به نوعی وضعیت کودکان کار به سمت دختر بچه‌ها سوق یافته است.


این موضوع نگرانی‌ها را مضاعف می‌کند چون معمولاً آسیب بیشتری متوجه زنان و دختران است بویژه اگر به عنوان کودکان کار مطرح شوند. متأسفانه ما هنوز تعریف واحد و مشخصی  از کودکان کار نداریم و تعریفی که یونیسف از کودکان کار ارائه کرده است شامل کسانی است که زیر 18 سال سن دارند. سؤال اینجاست که چرا نسبت به این آسیب اجتماعی که هر روز شاهد آن هستیم  بی‌تفاوت شده ایم؟ به طور کلی یکی از ویژگی‌های زندگی شهری عادت وارگی و تکراری بودن پدیده هایی است که ممکن است زشت و زننده باشند و در شهرها اتفاق می‌افتند.


کودکان کار امروزه به عنوان یک آسیب اجتماعی مطرح هستند و از آنجا که انسان  ناخودآگاه از صحبت کردن درباره آسیب‌های اجتماعی و زشتی‌ها فرار می‌کند او دوست ندارد حتی فرزندانش این زشتی‌ها را ببیند. بارها در پشت چراغ قرمز با کودکان کار که برای فروش اجناس یا پاک کردن شیشه ماشین به خودروی ما نزدیک می‌شوند مواجه شده‌ایم ولی شیشه ماشین را بالا می‌کشیم و حتی حاضر نیستیم صدای آنها را بشنویم.

[quote-left]حضور کودکان کار در خیابان‌ها دلایل زیادی دارد که مهمترین آنها فقر و مسائل مرتبط با آن است به‌طوری که امروز در شهرهای کوچک و حتی روستاهای توریستی نیز شاهد حضور کودکان کار هستیم. [/quote-left]

حضور کودکان کار در خیابان‌ها دلایل زیادی دارد که مهمترین آنها فقر و مسائل مرتبط با آن است به‌طوری که امروز در شهرهای کوچک و حتی روستاهای توریستی نیز شاهد حضور کودکان کار هستیم. کودکان کار اساساً کودکان آسیب دیده یا در معرض آسیب هستند و نیاز به حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی دارند. در تقسیم بندی کودکان کار با دو دسته از این کودکان مواجه می‌شویم، کودکانی که تمام وقت در خیابان هستند و کودکان خیابانی را تشکیل می‌دهند و دوم کودکان کاری که بخشی از اوقات خود را در خیابان به کار کردن می‌گذرانند، این افراد طبیعتاً با خانواده یا اقوام زندگی می‌کنند. برای کمک به این کودکان کار و کاهش این آسیب اجتماعی باید کارهای مختلفی انجام داد. ابتدا باید نگاه و توجه مردم را نسبت به آسیب‌های اجتماعی از جمله کودکان کار بالا ببریم. سازمان‌های مسئول به طور مشخص بهزیستی، شهرداری و نیروی انتظامی و انجمن‌های خیریه باید برای ساماندهی کودکان کار با یک برنامه‌ریزی متحد وارد عمل شوند و پس از شناسایی کودکانی که برای تأمین معیشت خانواده مجبور به کار هستند نیاز معیشتی آن خانواده را تا حد امکان تأمین کنند، به‌طوری که سالانه حدود 5 هزار کودک کار از تحصیل باز می‌مانند.


 سازمان‌های مردم‌نهاد با شناسایی این کودکان در زمینه آموزش آنها باید وارد عمل شوند. همچنین با توجه به اینکه برخی از این کودکان توسط یک باند سازمان یافته یا حتی اعضای خانواده مجبور به کار کاذب در خیابان می‌شوند با نخریدن کالا از این کودکان فرصت را از افراد سودجو که از این کودکان سوء‌استفاده می‌کنند خواهیم گرفت.


درواقع ما نباید نسبت به این آسیب اجتماعی بی‌تفاوت باشیم زیرا کار کودکان عامل به‌وجود آمدن آسیب‌های دیگر است. ممکن است از آنها در زمینه خرید و فروش مواد مخدر استفاده شود و حتی مورد اذیت و آزار جنسی قرار گیرند. باید با کمک سازمان‌های دولتی و غیردولتی ضمن تعریف واحد از کودکان کار ظرف مدت یک دوره 5 تا 10 ساله با یک برنامه ریزی خوب شهری این پدیده زشت را به حداقل برسانیم.