شاید خیلی تكراری باشد كه بگوییم امروزه یكی از مهم‌ترین عوامل مرگ‌و‌میر در تمام دنیا بیماری‌‌های قلبی-عروقی است،  اما شاید هنوز این خبر كه «آمارهای رسمی وزارت بهداشت ایران نشان می‌‌دهد بیشترین علت مرگ و میر در كشور بعد از تصادفات،  سكته‌های قلبی است آن هم با كاهش سن ابتلا به آن » برای خیلی‌ها تازگی داشته باشد.

آمارها نشان می‌‌دهد در یك سال گذشته از هر 800 مورد مرگ روزانه،  360 مورد آنها بر اثر بیماری‌های قلبی- عروقی بوده است. از این میزان 198 نفر بر اثر سكته قلبی- یعنی حدود دوسوم آنها- فوت كرده و حدود 82 ‌‌نفر هم بر اثر سكته‌ مغزی جان خود را از دست داده‌اند.

این در حالی است كه به گفته كارشناسان علاوه بر این كه در جهان روزانه یك میلیون نفر در اثر سكته قلبی راهی بیمارستان‌ها می‌‌شوند،  در ایران هم روزانه 3 هزار سال عمر مفید مردم بر اثر بیماری‌‌های قلبی- عروقی از بین می‌رود.

طاهره سماوات، رئیس اداره قلب و عروق وزارت بهداشت درگفت‌وگو با همشهری،  به افزایش عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی - عروقی اشاره كرد و گفت: عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی- عروقی همانند افزایش فشارخون،  چاقی،  چربی خون،  كم تحركی،  تغذیه نامناسب و مصرف دخانیات در كشورما رو به افزایش است كه به‌دنبال آن بروز بیماری‌های قلبی- عروقی نیز در كشور زیاد می‌شود.

این متخصص قلب و عروق با بیان اینكه تا 15 سال آینده موج عظیمی از اپیدمی بیماری‌های قلبی- عروقی،  كشور را تهدید می‌كند،  افزود: جمعیت ایران جمعیت جوانی است كه به سمت میانسالی پیش می‌رود همانطور كه گفته شد چون عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی- عروقی رو به افزایش است تا 10الی 15 سال آینده كشور ما با توفان عظیمی از اپیدمی بیماری‌های قلبی -عروقی روبه‌روست.

وی خاطرنشان كرد:كنترل پرفشاری خون افراد بالای 30 سال،  برنامه جامع كنترل و پیشگیری از بیماری‌های عروق كرونر و راه اندازی پایگاه‌های تندرستی از برنامه‌های اداره قلب و عروق وزارت بهداشت است.

دكتر سماوات،  بیماری‌های قلب و عروق را بیماری مولتی فاكتوریال برشمرد و یادآور شد: از این رو عوامل فراوانی نظیر تغذیه نامناسب،  كم تحركی و استعمال دخانیات در بروز بیماری‌های قلب و عروق مؤثر است كه پیشگیری از آن مشاركت تمامی سازمان‌ها و ارگان‌ها را می‌طلبد.

دكتر طاهره سماوات گفت: سن بروز مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی در كشور نظیر سایر كشورهای در حال توسعه به میانسالی كاهش یافته است در حالی كه غالب مرگ‌های ناشی از حوادث قلب و عروق در كشورهای پیشرفته در سنین بالای 70 سال به وقوع می‌پیوندد، این سن در ایران زیر 70 سال است.

وی با بیان این كه طبق آخرین آمار نظام مراقبت كشور،  الگوی غذایی ایرانیان نامناسب است،  در ادامه اعلام كرد: 40 درصد ایرانیان 5 وعده در روز میوه مصرف نمی‌كنند، 68 درصد آنان كم تحركند، بیش از 7/43 ‌درصد آنان افزایش كلسترول خون دارند و 14 درصد سیگاری اند. این در حالی است كه سن شروع استعمال دخانیات هم در كشور كاهش یافته است.

دكتر سماوات عوامل ژنتیكی و مزمن،  چاقی و اختلالات لیپید و كم تحركی و پرفشاری خون را از عوامل مؤثر در بروز حوادث قلبی - عروقی برشمرد و تاكید كرد كه فشار خون در 50 درصد موارد به بیماری‌های كرونری قلب منجر می‌شود.

به گفته وی، سكته قلبی جزء بیماری‌هایی است كه عوامل خطرساز آن از دوران كودكی شكل می‌‌گیرد،  ولی اغلب خانواده‌ها هنوز از این امر غافلند.

شیوع این بیماری در مردان بیشتر از زنان است و باافزایش سن شیوع بیشتری می‌یابد، تقریبا همه ‌انفاركتوس‌های قلبی در نتیجه آترواسكلروز كه باعث ایجاد پلاك و تنگی عروق كرونرو كاهش جریان خون و در بیشتر موارد باعث تنگی بیشتر و انسداد كامل می‌شود كه دراین صورت سكته قلبی رخ می‌دهد.

پروسه آترواسكلروز از زمان‌بچگی شروع شده و چربی رسوب می‌كند. این رسوب باعث تنگی عروق نمی‌شود و لیكن همین نواحی ممكن است زمینه‌سازی برای ایجاد و تشدید آترواسكلروز باشد. توسعه آترواسكلروز از سن 25 سالگی شروع می‌شود كه به‌صورت‌پلاك در داخل رگ باعث برجستگی شده و منجر به تنگی در رگ مورد نظر می‌شود.

آترواسكلروز با افزایش سن شیوع بیشتری می‌یابد،  كه این مسئله بستگی به فاكتورهای متعددی از جمله كلسترول بالا، مصرف سیگار،  فشار خون،  ژنتیك و عوامل مختلف دیگر دارد.