سازمان جهانی بهداشت در گزارشی جهانی با بررسی علل و آمار مرتبط با بحران رو به رشد درباره چاقی و اضافه وزن اعلام كرده است كه در سراسر جهان بیش از یك میلیارد فرد بالغ دچار اضافه وزن و حداقل 300 میلیون نفر از آنها چاق هستند.
به گفته كارشناسان، عوامل اصلی بروز چاقی و اضافه وزن، مصرف زیاد غذاهای پر انرژی و حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع شده و قند بالا و در عین حال كاهش فعالیت و تحرك بدنی است.
بر اساس این گزارش، چاقی در جهان به حد نسبتهای اپیدمی رسیده است و نقش مهمی در ایجاد بار جهانی بیماریهای مزمن و ناتوانیهای جسمی و روانی ایفا میكند. اغلب چاقی در كشورهای در حال توسعه با فقر تغذیهای همراه میشود كه به مشكل پیچیدهای تبدیل شده و با ابعاد اجتماعی و روانشناسی جدی همراه میشود و در واقع روی تمام گروههای سنی و اجتماعی اقتصادی تاثیر میگذارد.
این گزارش میافزاید: نرخ ابتلا به چاقی از سال 1980 به بعد در برخی از مناطق آمریكای شمالی، انگلیس، اروپای شرقی، خاورمیانه، جزایر اقیانوسیه، استرالیا و چین تا سه برابر و یا حتی بیشتر افزایش یافته است.
گفتنی است، اپیدمی چاقی به جوامع صنعتی محدود نمیشود بلكه این رشد اغلب در كشورهای در حال توسعه سریعتر از كشورهای پیشرفته است. پیامدهای چاقی برای سلامت بشر از افزایش خطر مرگ زودهنگام گرفته تا بروز مشكلات مزمن و جدی میتواند باشد كه به طور كلی كیفیت زندگی را كاهش میدهد. یكی از نگرانی ویژه در این خصوص افزایش نرخ چاقی در دوران كودكی است.
در این گزارش در مورد علت وقوع این اپیدمی عنوان شده است كه اپیدمی چاقی تغییراتی را در الگوهای اجتماعی رفتاری جوامع طی چندین دهه اخیر موجب شده است. در حالی كه ژنها در تعیین استعداد فرد برای حصول وزن بیشتر نقش مهمی ایفا میكنند، تعادل انرژی نیز از طریق مصرف كالری و تحرك بدنی تعیین میشود.
بنابراین تغییرات اجتماعی و تغییرات تغذیهای در سراسر جهان اپیدمی چاقی را به پیش میراند. رشد اقتصادی، مدرنیزه سازی، شهر نشینی و جهانی سازی بازارهای غذایی برخی از اجبارهایی هستند كه تصور میشود در این اپیدمی نقش داشته باشند.
همزمان با افزایش درآمدها و گسترش شهرنشینی، رژیمهای غذایی حاوی كربوهیدراتهای پیچیده همراه با درصد بالایی از مقادیر چربیهای اشباع شده و قندها افزایش پیدا میكند. همزمان نیز مشاغل طولانی مدت و كم تحرك در سراسر جهان در حال ازدیاد است.
در این گزارش درباره توصیف چاقی و اضافه وزن آمده است: نسبت اضافه وزن و چاقی معمولا با استفاده از شاخص توده بدنی یا BMI ارزیابی میشود. شاخص توده بدنی عبارتست از وزن به كیلوگرم تقسیم بر بلندی قد به واحد متر به توان 2. بر همین اساس اگر BMI فردی بیش از 25 باشد دارای اضافه وزن و چنانچه بیشتر از 30 باشد مبتلا به چاقی است. از سوی دیگر، افرادی كه شاخص توده بدنی آنها كمتر از 5/18 باشد، زیر وزن طبیعی هستند. معمولا BMI در میان افراد سالمند و میانسال افزایش مییابد و این افراد بیشتر در معرض بیماری قرار دارند.
پژوهشهای اخیر نشان میدهد: افرادی كه در سالهای نخست زندگی تغذیه مطلوبی ندارند و سپس در دوران بزرگسالی دچار چاقی میشوند بیشتر مستعد ابتلا به فشار خون بالا، بیماری قلبی و دیابت هستند.
در گزارش سازمان جهانی بهداشت، الگوی پراكندگی بحران چاقی بدین ترتیب عنوان شده است كه نرخ فعلی چاقی از 5 درصد در كشورهای چین، ژاپن و برخی از كشورهای آفریقایی گرفته تا بیش از 75 درصد در مناطق شهری ساموآ مشاهده میشود اما حتی در كشورهایی مانند چین كه این درصد پایین است نرخ ابتلا در برخی از شهرها تقریبا به20 درصد میرسد.
در عین حال مشكل دیگری كه وجود دارد چاقی دوران كودكی است. این مشكل هم اكنون در برخی از مناطق جهان به مرحله اپیدمی رسیده و در دیگر نقاط نیز رو به افزایش است. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت؛ 22 میلیون كودك زیر 5 سال در جهان دچار اضافه وزن هستند. همچنین بر اساس آمار سازمان جراحان عمومی آمریكا در این كشور شمار كودكان و نوجوانان مبتلا به اضافه وزن از سال 1980به ترتیب 2 و 3 برابر افزایش یافته است. همچنین از دهه 1960 به بعد نسبت كودكان چاق در گروه سنی 6 تا 11 سال نیز به بیش از 2 برابر رسیده است كه این روند فزاینده در بین نوجوانان آمریكایی پسر بیشتر از دخترها بوده است.
گفتنی است، این مشكل یك بحران جهانی است كه در كشورهای در حال توسعه نیز بطور فزاینده افزایش یافته است. سازمان جهانی بهداشت در پاسخ به این سوال عمومی كه چگونه میتوان با این مشكل مقابله نمود، اعلام كرد: كنترل موثر وزن تك تك افراد و گروههایی كه در معرض خطر چاقی قرار دارند شامل طیفی از راهكارهای بلند مدت است. این راهكارها عبارت از پیشگیری، نگه داشتن وزن متعادل و در عین حال كاهش وزن است. روشهای فوق باید شامل حمایتهای محیطی برای بهره مندی از رژیمهای غذایی سالم و تحرك بدنی منظم باشند.
نظر شما