سلامت نیوز: بررسی‌های انجام شده، نشان می‌دهد که برخی از شاخص‌های سلامت دهان و دندان در کشور مناسب نیستند و البته نتایج مثبت ناشی از مداخلات بهداشتی و پیشگیرانه در حوزه دهان و دندان نیازمند زمان طولانی است.
به گزارش سلامت نیوزدکتر سعید عسگری دبیر شورای سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت در روزنامه ایران نوشت ،شورای سلامت دهان از سال گذشته برنامه‌های متعددی را برای ارتقای سلامت دهان و دندان در نظر گرفته و طرح تحول سلامت دهان و دندان بنا دارد تا همگام با طرح تحول سلامت، نیازهای انباشته مردم را در این حوزه مورد توجه قرار داده تا در نهایت بتواند شاخص‌های سلامت دهان و دندان را در برخی گروه‌های هدف و خصوصاً کودکان و نوجوانان، دریک بازه زمانی منطقی ارتقا بخشد.
در بحث سلامت دهان و دندان، سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک متولی مهم، متذکر می‌شود که بیماری‌های دهان و دندان بین مردم شیوع بسیار زیادی دارند وهمچنین هزینه‌های درمانی این بیماری‌ها برای مردم و سازمان‌های متولی سلامت در غالب موارد زیاد است و از سوی دیگر این بیماری‌ها با وضعیت سلامت کلی و شیوه زندگی افراد ارتباط تنگاتنگی دارد، از همین روی است که این سازمان پرداختن دولت‌ها به مقوله سلامت دهان و دندان را بشدت توصیه کرده و پیشنهاد داده که این موضوع یکی از اولویت‌های نظام سلامت در کشورهای مختلف دنیا قلمداد شود. این در حالی است که سلامت دهان و دندان
پس از انقلاب اسلامی به عنوان مسأله‌ای اولویت دار در حوزه سلامت قلمداد نمی‌شد، اما در حال حاضر، موضوع سلامت دهان یکی از اولویت‌های بسیار مهم وزارت بهداشت تلقی شده و ارائه خدمات با یک گستره جغرافیایی مناسب بویژه برای گروه‌های هدف که نیازمند دریافت خدمات سلامت دهان هستند، به طور جدی شروع شده است. خوشبختانه طرح تحول سلامت که از اولویت‌های مهم نظام تلقی می‌شود طی سال اخیر برکات مهمی را برای مردم کشور به همراه داشته است و هم‌اکنون کمترخانواده‌ای است که پس از درمان بیماران‌شان در بیمارستان‌ها، با پرداخت هزینه‌های درمانی اندک و قابل قبول مواجه نشده باشد، که این یکی از تجارب شیرین خانواده‌ها است.
پوسیدگی در کمین است
در حال حاضر طرح تحول سلامت، حوزه‌ای از نیازهای سلامت مردم را مورد توجه قرار داده است که سال‌ها مغفول مانده و توجهی به آن نشده بود. پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه به ترتیب شایع‌ترین بیماری حوزه دهان و دندان است. ضربه به دندان و لثه در اثر تصادف و زمین خوردن، یکی از شایع‌ترین سوانح و حوادث است که منجر به بروز گرفتاری‌های متعددی برای بیماران خصوصاً در سنین کودکی می‌شود. ناهنجاری‌های دندانی-فکی یکی دیگر از معضلات برخی از آحاد جامعه است، در این افراد به خاطر مشکلات فکی و دندانی، نحوه‌ای که دندان‌ها روی هم قرار می‌گیرند از وضعیت مناسبی برخودار نیست. بیماری‌های بدخیم در حیطه دهان و فک معضل دیگری است که نیازمند توجه است. البته موارد دیگری هم هست که در حوصله این بحث نیست و در هر حال جمع این موارد نشان دهنده وجود یک نیاز اساسی در حوزه سلامت دهان و دندان است که به آن به شکل مناسب پاسخ داده نشده است.
وضعیت پوسیدگی دندانی در کشورهای مختلف با شاخصی به نام «DMF» سنجش می‌شود. این شاخص نشان دهنده تعداد دندان‌های پوسیده، کشیده شده یا پر شده است. به عنوان مثال، شاخص DMF در فردی که یک دندان پوسیده، یک دندان کشیده و یک دندان پر شده دارد، برابر با عدد 3 است. بررسی این شاخص کمی در جمعیت‌ها، وضعیت سلامت دهان را در جوامع مختلف نشان می‌دهد.
این شاخص در رده‌های سنی خاصی ارزشمندتر است. گروه سنی 6 و 12 ساله‌ها، 35 تا 44ساله‌ها و 65تا 74 ساله‌ها رده‌های سنی مهمی برای سنجش شاخص DMF هستند. البته در بین این گروه‌های سنی، سلامت دهان و دندان در 12ساله‌ها از همه گروه‌ها مهم‌تر است. نتایج حاصل از بررسی‌های انجام شده در کشور ما نشان می‌دهد، شاخص DMFدر کودکان 6 ساله که همه دندان‌های شیری و چند دندان دائمی رویش کرده‌اند، بیش از عدد 5 است، یعنی به طور میانگین در دهان این کودکان 5 دندان پوسیده، پر شده یا کشیده شده وجود دارد.
حدود 86درصد دندان بچه‌های 6 ساله در شاخص «دی‌ام اف» به دندان‌های پوسیده درمان نشده اختصاص دارد. این نشان می‌دهد، عموما دندان‌های شیری در سنین پایین پوسیده شده و متأسفانه بعد از آزاری که بچه‌ها تحمل می‌کنند در نهایت کشیده می‌شوند.
در سن12 سالگی میانگین دندان‌های پوسیده09/2 گزارش شده است، نزدیک به82 درصد «دی‌ام اف» در دانش‌آموزان 12 ساله، دندان پوسیده است،
15 درصد پر شده و 3 درصد دندان‌ها کشیده شده‌اند. البته این میزان با بسیاری از کشورهای دنیا که به لحاظ سلامت دهان و دندان وضعیت خوبی دارند، تقریباً مشابه است و میزان قابل قبولی است. اما متأسفانه شاخص DMF زمانی که کودکان در کشور ما به سن 15 سالگی می‌رسند، به عدد 3/3 می‌رسد. یعنی DMF رشد پیدا می‌کند.
در این سن تقریباً 75 درصد «دی‌ام اف» کماکان دندان‌های پوسیده هستند ولی سهم دندان‌های کشیده شده از 3 درصد به 5درصد افزایش می‌یابد. این نشان می‌دهد که در کشور ما شتاب ایجاد دندان‌های پوسیده بالا است و متأسفانه سمت و سوی درمان دندان‌های پوسیده بیشتر به سمت از دست رفتن است تا پر شدن آنها، به گونه‌ای که شاخص DMF در سن 35تا 44 سالگی بیش از 13 است که عدد نسبتاً بزرگی است. یعنی در یک فرد بالغ از 32 دندان، 13دندان درگیر می‌شوند که از این تعداد، 6دندان کشیده شده، 4دندان پوسیده و بیش از 3 دندان پر شده‌اند. شاخص DMF در سن 65تا 74سالگی برابر با 25 است یعنی اکثریت دندان‌ها در این سن درگیر می‌شوند که به‌صورت متوسط 22دندان کشیده شده، یک دندان پر شده و دو دندان پوسیده در این سن در دهان مردم وجود دارد. این امر نشان می‌دهد، وضعیت پوسیدگی دندان با افزایش سن رابطه مستقیم و دائمی دارد و همواره در دهان مردم دندان پوسیده بدون درمان باقی می‌ماند و تنها جزو کوچکی از این دندان‌ها پر می‌شوند و تعداد زیادی کشیده می‌شوند و این یک شمای نسبی از وضعیت پوسیدگی دندان در کشور ما است.
اگر عمق شیار لثه در ناحیه‌ای که لثه به دندان اتصال دارد بیش از 2تا 3میلیمتر باشد، نشان می‌دهد که استخوان تحلیل یافته و جای آن را بافت نرم لثه پر کرده است. اگر عمق شیارها مثلاً 5 تا 6 میلیمتر باشد، بیماری لثه ایجاد شده است. کمی بیش از یک چهارم جمعیت 35تا 44ساله در کشورما دچار بیماری لثه هستند که این عدد نسبتاً زیادی است.
چشم‌انداز طرح سلامت
مهم‌ترین هدفی که طرح تحول سلامت دهان و دندان به آن توجه دارد، در کنار اطلاع از شیوع انواع گوناگون بیماری‌های دهان و دندان، مداخله زود هنگام در درمان و پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان است. یکی از برنامه‌های مهم طرح تحول سلامت دهان و دندان، مداخله روی گروه سنی دانش‌آموزان است.
نخستین اقدام این است که دندان‌های تمامی دانش‌آموزان کشور در مقطع ابتدایی سالانه در دو نوبت با «وارنیش فلوراید» در برابر ایجاد پوسیدگی محافظت شوند. (وارنیش فلوراید یک مایع چسبناکی است که داخل آن فلوراید وجود دارد.
فلوراید وقتی در مجاورت دندان قرار می‌گیرد با تشکیل ماده سختی به نام «هیدروکسی فلوروآپاتیت» مقاومت مینای دندان را در مقابل اسید بیشتر می‌کند). شواهد علمی نشان می‌دهد، استفاده از روش وارنیش فلوراید مقاومت دندان‌ها را نسبت به پوسیدگی به میزان زیادی افزایش می‌دهد.
بنا است ظرف 6 سال اینده این طرح بین وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش ادامه داشته باشد. نخستین نوبت فلورایدتراپی با این روش در بهار سال‌جاری برای دانش‌آموزان کلاس اول انجام شد و بنا است طی یک دوره 6 ساله 12 نوبت وارنیش فلوراید برای دانش‌آموزان زده شود. این روش مبتنی بر پیشگیری کمک می‌کند شاخص «دی‌ام اف» در دانش‌آموزان 12 ساله در پایان 6 سال به عدد یک برسد و مجموع تعداد دندان‌های پوسیده در این گروه سنی از 2میلیون به یک میلیون کاهش پیدا کند. شواهد علمی نشان می‌دهد، این مسیر در دنیا طی شده و نتایج ثمر بخشی هم داشته است.
نظر شما