بهزاد قره یاضی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: متأسفانه طی 3 ساله گذشته ما به وارد کننده عدس تبدیل شده ایم و برای تولید آن بیشتر ناگزیر از کشت پاییزه آن هستیم اما کشت پاییزه به دلیل سرمای زیاد و همچنین به دلیل بیماریهای خاصی که ناشی از سرمای زیاد است در شرایط ایران تقریبا امکان پذیر نیست به این ترتیب در صورتی که بتوان عدسهایی متحمل به سرما را تولید کرد می توان به کشت پاییزه و زمستانه عدس نیز اقدام و در نتیجه در فصل بهار و قبل از گرمای تابستانه انتهای بهار محصول تا چند برابر بیشتر برداشت کرد.

وی اضافه کرد: به این ترتیب برای اصلاح عدس مقاوم به سرما، مهندسی ژنتیک اجتناب ناپذیر است زیرا ارقام متحمل به سرمای پایین تر از منهای 10 درجه پیدا نشده است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه برای انتقال ژن و مهندس ژنتیک عدس، وجود پروتکلهای مناسب کشت بافت ضروری است، گفت: متأسفانه در عدس کشت بافت با مشکل مواجه بوده و به طور ویژه در مورد ریشه زایی مشکلات عدیده ای وجود دارد و به همین دلیل ریشه زایی عدس و تهیه پروتکل کشت بافت این محصول استراتژیک که به عنوان منع پروتئین اقشار محروم جامعه محسوب می شود، گامی اساسی به شمار می رود.

وی همچنین از پروژه تراریخته شدن عدس پس از برنج و پنبه ترازریخته خبر داد و به مهر گفت: با وجود بازدارندگی های بسیاری که توسط وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست در مقابل مهندسی ژنتیک و استفاده از محصولات تراریخته وجود دارد، دانشمندان ایرانی عزم خود را برای دستیابی و استفاده از این فناوری سرنوشت ساز جزم کرده اند.

قره یاضی با اشاره به تاریخچه تولید برنج و پنبه تراریخته در کشور اضافه کرد: از سال ها قبل برنج تراریخته به صورت آزمایشگاهی و گلخانه ای تولید شده بود و این محصول در سال 1383 به تولید انبوه و تجاری رسید. از سال 1381 نیز پنبه تراریخته در پژوهشکده بیوتکنولوژی به تولید گلخانه ای رسید. اگرچه دو پروژه پژوهشی پنبه و برنج در سالهای جاری به طور کامل متوقف شدند و مراحل تولید مزرعه ای آنها با زنجیر و قفل مواجه شده اما اخیرا در اظهارنظرهای عجیب تولید پنبه تراریخته جز دستاوردهای این چهارسال اخیر عنوان می شود.

وی اظهار داشت: به هر تقدیر دانشمندان سایر بخشها فارغ از هیاهو و بازدارندگی ها به تولید محصولات تراریخته اقدام کرده اند که از مهمترین آنها می توان به تولید نخودهای تراریخته و عدس تراریخته توسط متخصصین دانشگاه فردوسی مشهد اشاره کرد.

این متخصص بیوتکنولوژی کشاورزی و ایمنی زیستی ادامه داد: در جدیدترین تحقیقات، دکتر فاطمه ذاکر تولایی ژن بیان کننده گلایسین بتائین را به عدس منتقل کرد تا به این ترتیب تحمل این گیاه استراتژیک را به سرما افزایش دهد.

وی در بیان اهمیت این پروژه افزود: این پروژه از آن جهت حائز اهمیت است که در طی 3 سال گذشته کشور ایران از صادر کننده حبوبات به وارد کننده حبوبات تبدیل شده و عملکرد عدس در ایران در حدود 494 کیلوگرم در هکتار است و در صورت تولید عدس متحمل به سرما امکان کشت عدس در فصل پاییز وجود خواهد داشت.

قره یاضی اضافه کرد: بدین ترتیب عدس قادر خواهد بود در پاییز جوانه زده و ریشه اولیه خود را ایجاد و در آغاز بهار به سرعت رشد و محصول بیشتری را تولید کند. عدسهای تراریخته تولید شده توسط این محقق بارورند و در نسلهای بعدی آنزیم کولین اکسیداز را بیان کرده اند.

وی به یکی دیگر از ویژگیهای این پروژه اشاره کرد و به مهر گفت: تاکنون درهیچ جای دنیا عدس تراریخته ای که در نسلهای پیشرفته قادر به بیان تراژن باشند گزارش نشده است.

به گزارش مهر، دکتر فاطمه ذاکر تولایی که موفق به انجام این پروژه در قالب پایان نامه دکتری خود شده است، توانست پروتکل مناسبی را برای کشت بافت عدس، شاخه زایی چند گانه و ریشه زایی بسیار مناسب ارائه دهد و عدس تراریخته را نیز تولید کند.

این پروژه به راهنمایی مشترک دکتر عبدالرضا باقری و دکتر بهزاد قره یاضی و مشاوره دکتر حسن مرعشی انجام شده است.