سلامت نیوز: نام «قلعهرش» این روزها به خودکشی گره خورده است. هشت خودکشی به فاصله دو هفته و مرگ چهار تن از آنها، خبر هولناک این روزها شده. ویروس خودکشی به جان روستاهای دیگر سردشت هم افتاده و از گوشه و کنار این شهرستان در آذربایجان غربی خبرهای مختلفی به گوش میرسد: «یک جوان خود را از درخت حلقآویز کرده، دیگری خود را به رودخانه انداخته...» پیش از این کمتر از شش سال قبل، خودسوزی زنان، نام سردشت را بر سر زبان انداخته بود و این بار قربانیان این مرگ خودخواسته در قلعه رش خود را به دار آویخته یا به رودخانه انداختهاند. اهالی این روستای مرزی روزگاری با مین و بمب شیمیایی دست و پنجه نرم میکردند و حالا با فقر و بیکاری.
مرور مرگ
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه جهان صنعت در ادامه نوشت: در طول دو هفته هشت نفر در این روستا و دو نفر در سردشت خودکشی کردند. این میان خبرهای متناقض بسیاری به گوش میرسد و ترس واگیر شدن تب خودکشی در سردشت به جان مردم افتاده.
اولین مورد «م. احمدی» 17 ساله خود را دار زد. پس از آن دختری 21 ساله بود که از بدرفتاری پدر و همسرش به ستوه آمد و خود را از درخت حلقآویز کرد. اهالی میگویند خواهر همین دختر سال گذشته برای فرار از پدرش به کوبانی سفر کرد و حالا با داعش میجنگد. در سومین روز مرگ وی، دختری 20 ساله دست به خودکشی زد. هفتههای اخیر هم دو پسر دیگر هم در قلعه رش دست به خودکشی زده و جان باختهاند. دختر دیگر «زهرا.ن» در ماه رمضان خود را به آبشار شلماش سردشت انداخت. وی که با مادرش زندگی میکرد، یک روز از داروخانهای که در آن مشغول به کار بود، مرخصی گرفت و خود را به آبشار انداخت. آنطور که اهالی میگویند، کمتر کسی در این آبشار زنده میماند و زهرا.ن را بعد از ساعتی از رودخانه خارج کردند اما مرده بود.
به نظر میآید سریال خودکشیها از ماهها پیش آغاز شده است، چنان که خردادماه «هادی.ح»، 19 ساله در روستای گولانه در دیواندره خود را حلقآویز کرد و همان روزها «آلان.ر» مادر نوزادی پنج ماهه دست به خودسوزی زد. علاوه بر این در هفتههای اخیر مردی 50 ساله و پسری جوان هم در روستای درمانآباد سردشت دست به خودکشی زده و هر دو جان به در بردند.
تعداد معتادان رو به افزایش است/مردم شغل خود را از دست دادهاند
«کاک زورار»، دهیار پیشین قلعه رش و معلم ساکن این روستا، میگوید که خودکشیهای این روستا هشت مورد بوده و از بین آنها چهار نفر زنده ماندهاند. آنطور که وی میگوید، مردم این روستا بعد از بسته شدن مرز، یا بیکار شدهاند یا به شغلهای کاذب روی آوردهاند. علاوه بر این اعتیاد هم در میان اهالی رو به افزایش است و آخرین آمار هلالاحمر خبر از معتاد شدن 40 جوان این روستا میدهد. وی از دانشآموزان خود میگوید که بارها مواد مخدر به مدرسه آوردهاند: «وقتی از دانشآموزانم میپرسم میخواهید در آینده چه کاره شوید، جوابشان این است: قاچاقچی. علاوه بر این بعضی مناطق روستا هنوز آلوده به مین است و بسیاری از کودکان محلی برای بازی ندارند.» یکی دیگر از شهروندان سردشت هم به بسته شدن مرزها در چندماه اخیر اشاره کرده و میگوید: «چون بیشتر اهالی این مناطق از طریق قاچاق معیشت خود را تامین میکنند، حالا بیکار شده و انگیزه خود را از دست داده و شغل و محل درآمد دیگری ندارند.»
اختلافات قومی
آنطور که کاک زورار میگوید، شاید فقط هشت نفر در این روستا دانشجو باشند: «این مرز باعث شده مردم از همه چیز عقب بمانند.» اگرچه چند سال پیش دومین کتابخانه روستایی با حضور جمعی از نویسندگان در این روستا افتتاح شد اما دهیار سابق قلعهرش جز بیکاری و فقر مالی، فقر فرهنگی را هم یکی از دلایل مهم این خودکشیها میداند: «مردم اینجا به لحاظ مالی و معیشت مشکلات بسیاری دارند. اختلافات قومی و قبیلهای بسیار بالاست و هر چند وقت یک بار درگیری بین مردم پیش میآید.»
کاک زورار از اختلافات قومی در این منطقه اینطور میگوید: «آنجا دهیار بودم تا کاری برای روستا انجام دهم اما بالاخره بودند کسانی که سنگ جلوی پای ما میانداختند، فقط به دلیل اختلافات قومی. عجیب اینکه جوانان هم به دنبال ریشسفیدان روستا این اختلافات را ادامه میدادند و دنبالهرو حرفشان بودند. حتی از سال 1384 تا همین دو سال پیش که من مسوولیت داشتم به همین خاطر شورای ده نداشتیم و ماموستاهای روستا هم همکاری نمیکردند و به اختلافات قومی دامن میزدند. تمام مدت یک بار نشد ماموستاها در جلسات شرکت کنند تا برای مشکلات جوانان کاری کنیم.»
عثمان مزین، حقوقدان، وکیل دادگستری و پژوهشگر حقوق قربانیان جنگ درباره حوادث اخیر این روستا به «جهانصنعت» میگوید: «روستای قلعهرش با جمعیت 1350 نفر اگرچه بکر و زیباست اما نبود شغل و رنجهای زندگی، ناملایمات و مشکلات روانی برای برخی از اهالی آن رقم زده است. در این شرایط لزوم وجود مراکز رواندرمانی در نزدیکی این منطقه به شدت احساس میشود.»
قلعهرش، روستایی مرزی است که تنها 10 کیلومتر با سردشت فاصله دارد، قربانیان مین و شیمیایی زیادی دارد و آنطور که مزین میگوید، همچنان محروم و مستضعف است و مردم یا روی زمینهای کشاورزی خود کار میکنند یا «کولبر» هستند. مزین از عبارت «معاملات مرزی» استفاده میکند؛ این میان برخی از کولبرها، که بار خود را با قاطر از مرز رد میکنند، جان و مال خود را از دست میدهند.
این حقوقدان تاکید میکند که مسوولان باید نسبت به معیشت مردم مناطق محروم و اشتغال آنها آگاه باشند و برای جلوگیری از افزایش خودکشیها در این منطقه چارهای بیندیشند.
تاثیر جنگ بر افزایش خودکشی
در پی این اتفاقات تلخ مسوولان در این باره کمتر سخن گفتند اما رسول خضری، نماینده سردشت و پیرانشهر روزهای گذشته در گفتوگو با یکی از خبرگزاریهای محلی، آسیبهای ناشی از جنگ را نیز در بالا رفتن آمار خودکشی موثر دانست و گفت: «علت اصلی خودکشی، مسایل روحی و روانی است و دومین علت، فقر وبیکاری است.»
وی به آمارهای خودکشی در کشور و افزایش این شکل از آسیبهای اجتماعی اشاره کرد: «براساس آمارها، ایران در بین 90 کشور رتبه 69 جهان را در خصوص خودکشی دارد که بر اساس آمار سال 92، چهار هزار و پنجاه نفر در ایران خودکشی کردهاند که بیشترین آمار خودکشی در تهران و کرمانشاه قرار دارد.»
معیشت مرزنشینان در مبادلات مرزی است
دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در این گفتوگو تاکید کرد که «قلعهرش که چند مورد خودکشی در یک ماه گذشته در آن اتفاق افتاده است، یک روستای مرزی با حداقل امکانات است.» با وجود چنین شرایطی در این روستا، خضری بارها در جلسات مختلف به این مساله اشاره کرده است که معیشت و رفاه مرزنشینان در مبادلات مرزی است و مرزها بهترین فرصت برای تامین معیشت و درآمدزایی مرزنشینان است و امنیت مرزها نیز در گرو تامین معیشت مرزنشینان است. با این وجود مرزها بسته و مردم این منطقه شغل خود را از دست دادهاند. آنطور که خضری گفته است، از آنجا که کشور عراق یکی از پرمصرفترین کشورهای خاورمیانه است، برای ساماندهی وضعیت معیشت مرزنشینان شهرهای پیرانشهر و سردشت که در هشت سال جنگ تحمیلی رنجها و آسیبهای فراوانی دیدهاند، درخواست ایجاد منطقه آزاد اقتصادی مطرح شده است. ایجاد منطقه آزاد در سردشت و پیرانشهر 35 هزار فرصت شغلی ایجاد میکند و سوال این است که چرا مجوز احداث منطقه آزاد به شهری که توجیه اقتصادی دارد، نمیدهند؟
به دنبال خودکشیهای اتفاقافتاده در سردشت، قرار بر این شده که «روزبه کردونی» مدیر کل دفتر امور آسیبهای اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به استان آذربایجان غربی سفر کند. خضری هدف از این سفر را بررسی وضعیت آسیبهای اجتماعی شهر سردشت به صورت میدانی توسط مدیر کل دفتر امور آسیبهای اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی عنوان کرده: «سفر دکتر کردونی به سردشت در اواخر این هفته صورت میگیرد.»
به گفته وی در برنامه پنجم پنج ساله موضوع مقابله با معضل خودکشی در سرفصل سرمایههای اجتماعی، جوانان و خانواده به طور جدی مطرح شده و بخش دولتی مکلف شده است در این حوزه حضور پیدا کند. در حال حاضر نیز فرمانداری سردشت به عنوان متصدی در این حوزه کمیته ویژهای را تشکیل داده است، اما هنوز راهکاری برای حل این معضلات ارایه نشده و خضری شفاف نبودن آمارهای خودکشی در این منطقه و نبود آمار دقیقی از این اتفاقات را علت عدم پیگیری میداند.
نظر شما