سلامت نیوز: در دو روز گذشته خبر سقوط شهابسنگ در چند شهر ایران سرخط خبرها به ویژه در شبکههای مجازی و شبکههای اجتماعی بود. شایعات در مورد این واقعه گستردگی زیادی داشت چنانکه از طرفی اخباری مبنی بر برخورد شهابسنگ به استانهای قزوین و همدان منتشر شد و از طرفی دیگر عنوان شد که شهابسنگ به مناطقی از البرز و زنجان برخورد کرده است. برخی شایعات حتی حاکی از آن است که شهابسنگ میدان آزادی را هدف گرفته است! در حالی شایعات در این زمینه دهان به دهان میچرخد که اظهارات مسئولان نیز در اینباره ضد و نقیض است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، این اولین باری نیست شایعهای پخش میشود و خیلی هم مورد توجه قرار میگیرد. هر از چند گاهی یکی از حوزهها قربانی موج شایعهپراکنی میشود. اگر تا چند ماه قبل بازار شایعات در حوزه سلامت داغ بود، در ماههای اخیر با حوادث طبیعی و غیرطبیعیای که اتفاق افتاد بازار شایعات حوزه حوادث را نشانه گرفته است. نمونه جدید این شایعات که هنوز هم معلوم نیست شایعه باشد سقوط شهابسنگ است.
سقوط تصادفی شهابسنگها
شهابسنگها تکههایی عموما سرگردان جداشده از سیارکها، ماه، مریخ و حتی شاید دنبالهداران با وزنهای بین چند گرم تا چندین تن هستند که از فضا به زمین میافتند. شهابسنگها به طور تصادفی در همه جای زمین از مناطق گرم استوایی تا مناطق سرد قطبی سقوط میکنند و جایی از سیاره میزبان بهتری برای آنها نیست. تحقیقات نشان میدهند سالانه در حدود 26 هزار شهابسنگ هر یک به وزن بیش از 100 گرم بر زمین سقوط میکنند. از این میان بیشتر آنها در اقیانوسها که 70 درصد سطح زمین را پوشاندهاند میافتند.از بقیه نیز فقط سقوط پنج تا شش مورد مستقیما مشاهده میشود یا منجر به خسارت میشود. شهابسنگها زمانی خسارتآفرین میشوند که جرم اولیه آنها از 985 تن بیشتر باشد، چون جو زمین توان کند کردن حرکت آنها را ندارد شهابسنگ روی زمین سقوط میکند و نتایج مخربی به بار میآورد. خوشبختانه چنین حوادثی بسیار کم اتفاق میافتند، اما گودالهای متعددی که روی زمین بهطور پراکنده وجود دارند محل سقوط آنها را نشان میدهند.
شهابسنگ سقوط کرد یا نکرد؟
شایعات در مورد برخورد شهابسنگ در نقاط مختلف کشور از روز پنج شنبه آغاز شد و از همان ساعات آغازین اخبار ضد و نقیض در این باره از رسانههای رسمی و غیررسمی منتشر شدند. حتی کار به جایی رسیده است که از یک سازمان دو خبر متناقض به گوش میرسد. اما نکته جالب در اظهارنظرهای مسئولان در مورد برخورد شهابسنگ در این بود که بسیاری از مسئولان در ساعات اولیه، برخورد شهابسنگ را تأیید کردهاند ولی بعد از سپری شدن10 ساعت از این حادثه همه آنها تغییر نظر دادهاند و برخورد شهابسنگ را تکذیب میکنند. ساعت 9 صبح روز جمعه مدیرکل ستاد بحران استان البرز از برخورد شهابسنگ در استان البرز در مرز شهرستان اشتهارد و نظرآباد خبر داد و گفت:« بر اثر برخورد شهابسنگ تاکنون خسارتی گزارش نشده است. مهر نوشت؛ ابوالقاسم باقری ادامه داد: محل برخورد شهابسنگ در استان البرز در بیابانهای مرزی شهرستان اشتهارد و نظرآباد بوده است و به احتمال خیلی زیاد خسارتی در بر نداشته است.» دو ساعت و نیم بعد ایسنا مصاحبهای از همین مسئول منتشر میکند که میگوید: «خبر سقوط شهابسنگ در این استان تنها بر پایه اظهارات مردمی بوده است. اگر شهابسنگ سقوط کرده بود باید شاهد خسارات ناشی از آن بودیم که تاکنون نیز گزارشی اعلام نشده است». او افزود: «خبر سقوط شهابسنگ در استان البرز را تکذیب میکنم».
اما نکتهای که باقری در پایان سخنانش میافزاید بسیار جالبتر است. او میگوید: «برخی رسانهها از قول اینجانب اقدام به تأیید خبر سقوط شهابسنگ در البرز کردهاند که این اقدام آنها بسیار ناشایست بوده و قابل پیگیری است». مورد باقری مورد اول و آخر نیست. در ساعت دو شب روز جمعه مدیرعامل جمعیت هلالاحمراستان قزوین در مصاحبه با مهر با بیان اینکه نورهای دیدهشده در آسمان ناشی از سقوط شهابسنگ بوده، گفت: «محدوده برخورد شهابسنگ در منطقه ضیاءآباد تاکستان به سمت استان زنجان است.» حمید رهانجام افزود: «برخورد شهابسنگ حوالی ساعت ۲۲ گزارش شده است». او 10 ساعت بعد در گفتوگو با ایسنا برخورد شهابسنگ در قزوین را تکذیب کرد و گفت: «مباحث مطرح شده به اثبات نرسیده است». او افزود: «از دیشب تا به امروز که این اخبار در قزوین اعلام شده هیچ خبر قابل تأییدی به این اداره کل نرسیده است.»
اظهارنظرهای صد وهشتاد درجه متضاد مسئولان در کمتر از دوازده ساعت بیش از هر چیزی به شیوع هرچه بیشتر شایعات دامن زده است. خبر برخورد شهابسنگ در سایر نقاط مانند همدان و زنجان هم تکذیب شد تا حسنختام ظاهری این ماجرا را معاون آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور بدهد. معاون آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران درباره اینکه گفته میشود شهابسنگ در بخشهایی از چهار استان البرز، قزوین، زنجان و همدان رویت شده و سقوط کرده است، گفت: برابر گزارشهای رسیده سقوط شهابسنگ در کشور صحت ندارد. مرتضی اکبرپور در ادامه گفت: البته موضوع بارش شهابسنگ وجود داشته و در پیگیری و رصدهایی که ما انجام دادیم، عبور شهابسنگ از آسمان کشورمان به ثبت رسیده که این موضوع در بخشهایی از آسمان همدان و قزوین قابل رویت بوده اما موردی از سقوط گزارش نشده و این شهابسنگها به طور افقی از آسمان عبور کردهاند. به گزارش ایسناٰ؛ او ادامه داد: مواردی نظیر سقوط شهابسنگ و نظایر آن شایعه بوده و مورد تایید سازمان مدیریت بحران کشور نیست.
پیشبینی درست، اعتمادآفرین است
یک عضو شورای شهر تهران با اظهار بیاطلاعی از سقوط شهابسنگها و بعید دانستن این حادثه میگوید: سازمان هوا و فضا مسئول اعلام برخورد شهابسنگ است. غلامرضا انصاری میافزاید: پیشبینیهای درست در هنگام حوادث میتوانند روی اعتماد مردم تأثیر مثبتی داشته باشند. اما نبود اطلاعرسانی و پیشبینیهای ناقص باعث کاسته شدن از اعتماد مردم میشود. او تصریح میکند: وجود سازمانهای مختلف در هنگام بحران باعث شده است که اظهارنظرهای مختلفی انجام شود. بهترین راهحل برای کاستن از این موازیکاریها تجمیع وظایف در یک سازمان است و بقیه سازمانها همکاریهای بخشی با سازمان مورد نظر داشته باشند. انصاری ادامه میدهد: وجود چند دستگاه مختلف در قبل و حین و بعد از حوادث باعث ضعف عملکرد میشود. به همین دلیل لازم است که دولت یک بازنگری جدی در ساختارها کند.
خلأ اطلاعات عینی شایعهآفرین است
یک کارشناس مسائل اجتماعی با اشاره به نقش عوامل مختلف در شایعهپراکنی و استقبال مردم از آن میگوید: خلأ اطلاعات عینی و واقعبینانه به گرایش به شایعات در یک جامعه دامن میزند. حسن عشایری میافزاید: برآورده نشدن انتظارات مردم و به تعویق افتادن آنها نیز میتواند روند شکلگیری شایعه را در جامعه تسریع کند، زیرا شایعه بخشی از نیازهای مردم را که تأمین نمیشود پاسخ میدهد. او ادامه میدهد: اگر مردم اطلاعات کامل و ضروری مورد نیازشان را دسترس نداشته باشند یا اطلاعاتی که در اختیار آنها قرار میگیرد، موثق نباشد، مکانیسم شایعهپراکنی سر باز میکند.
نظر شما