سلامت نیوز:نشست بررسی راهکارهای علاج بخشی سد کتوند علیا در در محل معاونت عمرانی استانداری خوزستان برگزار شد.
به گزارش ایرنا معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خوزستان در این نشست گفت : کسانی که در اجرای سد گتوند علیا مقصر بودند و یا تخلف کردند باید پاسخگو باشند.
احمد سیاحی با اشاره به اثرات شدید زیست محیطی و اقتصادی سد گتوند، تصریح کرد: خسارت به اراضی کشاورزی و محیط زیست خوزستان در اثر ساخت این سد جبران ناپذیر است.
به گفته وی، هنوز مطالعه و بررسی نشده که سهم سد گتوند در افت تولیدات کشاورزی و نابودی 400 هزار نخل خوزستان چه میزان بوده است.
سیاحی با بیان این که حساسیت روی هیچ رودخانه ای در کشور به اندازه کارون نیست، گفت: آب شرب 85 درصد شهرهای خوزستان، 40 درصد نیاز آبی کشاورزی استان، آب مورد نیاز حوضچه های پرورش ماهی و صنایع از کارون تامین می شود و در مجموع زندگی حداقل چهار میلیون خوزستانی به این رودخانه وابسته است.
وی افزود: به دلیل دخل و تصرف غیرمنطقی در رودخانه کارون در سال 79 در استان بحران ایجاد شد بنابراین در هر گزینه ای که مطرح می شود باید مسایل امنیتی و اجتماعی و زیست محیطی مورد توجه قرار گیرد.
معاون استاندار خوزستان تصریح کرد: انواع بحران های زیست محیطی در خوزستان اعم از توفان های گرد و غبار، هوای گرم و شرجی، آلودگی فاضلاب شهری و انتشار بوی نامطبوع کارخانه الکل در شهر باعث پایین آمدن آستانه تحمل مردم شده و نباید مشکل سد گتوند به این مشکلات اضافه شود.
وی با تاکید بر تهیه گزارشات ارزیابی زیست محیطی طرح علاج بخشی، تصریح کرد: مسوولان استان دیگر اجازه نمی دهند هیچ اقدامی بدون تایید محیط زیست اجرا شود.
سیاحی همچنین بر استفاده از نقطه نظرات کارشناسان خوزستانی در مطالعات علاج بخشی تاکید کرد و افزود: نادیده گرفتن نظرات خوزستانی ها در طرح های انتقال آب از سرشاخه های کارون باعث چالش های بسیاری شد که در این طرح نیز ممکن است چالش ها تکرار شود اما در صورت تعیین راهکار با رضایت کارشناسان استان از اجرای طرح حمایت می کنیم.
وی اظهار کرد: این طرح بسیار پیچیده است و نباید مشمول محدودیت زمانی شود زیرا عجله در اتمام طرح ممکن است به خطا و مشکلات بسیار منجر شود و این خطا به نام متولیان طرح ثبت خواهد شد.
سیاحی در ادامه درباره راهکارهای ارایه شده از سوی مشاور طرح علاج بخشی، با بیان اینکه انتقال آب شور به حوضچه های تبخیری مشکلات خاصی دارد، پیشنهاد کرد: همایشی برای استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان حوزه های مختلف برگزار شود.
وی حل مشکل سد گتوند را مطالبه مردم و رسانه های خوزستان عنوان کرد و افزود: اثرات طرح علاج بخشی در پایین دست حوضه کارون باید بررسی شود.
سیاحی تشریح علت مخالفت وزارت نیرو با برچیده شدن سد گتوند را خواستار شد و افزود: این احتمال وجود دارد که وزارت نیرو که سازنده این سد بوده به دلایل صنفی با تخریب آن مخالفت کرده باشد، نه به دلایل علمی.
وی همچنین تاکید کرد: در مطالعات علاج بخشی و راهکار انتقال به حوضچه های تبخیری نزدیک سد، محل سرریز حوضچه ها و سرنوشت آینده آنها و ملاحظات زیست محیطی مورد توجه قرار گیرد.
سیاحی به استفاده از تجارت بین المللی در طرح علاج بخشی سد گتوند نیز تاکید کرد.
* تاثیرات سد گتوند بر کشاورزی خوزستان
رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان نیز در این نشست گفت: سد گتوند در طول دوره بهره برداری حداقل 600 میلیارد تومان به کشاورزی این استان خسارت وارد کرده است.
کیخسرو چنگلوایی با بیان اینکه در مطالعات طرح علاج بخشی، به نظرات بهره برداران پایین دست سد گتوند در خوزستان بی توجهی شده است، افزود: گزینه برچیده شدن سد (BYPASS) به اصرار بهره برداران در فهرست راهکارها قرار گرفته اما درباره آن به اندازه کافی بررسی نشده است.
به گفته وی، در راهکارهای گروه مطالعاتی حذف خسارت مد نظر نبوده و فقط سعی در کاهش خسارت ها دارند.
چنگلوایی با بیان این که تاثیر منفی رهاسازی آب شور از این سد در سال های آتی به مراتب بیشتر می شود، تصریح کرد: آستانه تحمل بسیاری از محصولات کشاورزی نسبت به آب شور پایین است این در حالیست که در مطالعات و راهکارها به آینده کشاورزی در استان توجهی نشده است.
وی تاکید کرد: خسارتی که تا کنون به کشاورزی و اراضی خوزستان وارد شده قابل جبران نیست.
رییس سازمان جهاد کشاورزی همچنین تصریح کرد: گزارشاتی دریافت کردیم که نشان می دهد اجرای طرح انتقال آب شور به محیط پذیرنده آغاز شده و این طرح به مناقصه نیز گذاشته شده است این در حالیست که در ظاهر مطالعات علاج بخشی هنوز نهایی نشده است.
وی افزود: اجرایی شدن این طرح قبل از اتمام مطالعات توهین به شعور مردم خوزستان است که اگر دانشگاه تهران از این مساله مطلع باشد باید اظهار تاسف کنیم و در صورت بی اطلاعی دانشگاه تهران، گروه تحقیقاتی برای اعاده حیثیت خود باید استعفا دهند.
*بزرگنمایی سد
رییس مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان نیز در این نشست گفت: در راهکارهای علاج بخشی سد علاوه بر خسارت به کشاورزان، خسارت به منابع آب و خاک خوزستان نیز باید جبران شود.
احمد نادری افزود: در گزارش ها مساله سد و نیروگاه بزرگنمایی شده و تامین آب نیروگاه در اولویت قرار دارد این در حالیست که اولویت ها باید تامین آب شرب و کشاورزی منطقه باشد.
*معضلات جدید حوضچه
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز در ادامه این نشست گفت: ارزیابی و گزارش راهکارهای طرح علاج بخشی تا کنون به این اداره کل ارایه نشده و از آنها بی خبر هستیم.
جمال شاکری با بیان اینکه نسبت به راهکارها و حل مشکل سد گتوند اطمینان نداریم، افزود: یکی از راهکارها با عنوان انتقال آب شور به حوضچه های تبخیری نیاز به مدیریت و پایش دارد و می تواند معضلات جدید ایجاد کند که به این مساله باید توجه شود.
*بی توجهی به پایین دست کارون
معاون سازمان آب و برق خوزستان نیز در ادامه این نشست گفت: در مطالعات علاج بخشی سد گتوند و تحلیل آن تاثیر در پایین دست کارون نادیده گرفته شده است.
هوشنگ حسونی زاده افزود: ابعاد مشکلات سد گتوند بسیار گسترده است که در مطالعات به همه آنها پرداخته نشده است.
وی با اشاره به یکی از سناریوهای طرح برای مدیریت مخزن اظهار کرد: در این گزینه تحمل شوری (EC) یک هزار و 300 واحد از خروجی سد گتوند علیا برای مدت 15 سال پیش بینی شده است در حالی که باید برنامه مدیریت مخزن مدون باشد.
حمادی کارشناس سازمان آب و برق خوزستان نیز گفت: شدت انحلال نمک سازند در مخزن که از سوی مشاور اعلام شده ثابت نیست و قطعیت ندارد.
وی افزود: ورودی آب کارون به سد گتوند در سه سال گذشته 6.5 میلیارد مترمکعب بوده این در حالیست که آورد طبیعی 12 میلیارد مترمکعب و در برخی زمان ها به 22 میلیارد مترمکعب می رسد که این مساله باعث نامشخص بودن عمکرد هیدرولوژیکی حوضه می شود و احتمالات باید در مطالعات و راهکارها لحاظ شود.
حمادی تصریح کرد: گزینه مدیریت مخزن که از سوی مشاور پیشنهاد شده، شیوه سنتی است و برای اجرای این راهکار باید برنامه ریزی و بررسی بیشتری صورت گیرد.
*8.2 میلیون تن نمک پشت سد
مشاور طرح علاج بخشی سد گتوند علیا هم در این نشست گفت: 8.2 میلیون تن نمک در مخزن سد گتوند انباشته شده است.
پیمان بدیعی اظهارداشت: این میزان نمک در طول دوره بهره برداری تا اسفند 93 در پشت این سد ذخیره شده است.
وی افزود: شوری (EC) آب دریاچه سد از پنج هزار واحد (میکروموس) تا 160 واحد در مخزن سد برآورد شده است.
سد گتوند علیا، بلندترین سدخاکی کشور و آخرین سد روی رودخانه کارون است که در 25 کیلومتری گتوند در خوزستان قرار دارد.
برخی کارشناسان می گویند، جانمایی اشتباه این سد باعث شده که سازند نمکی گچساران در مخزن سد قرار گیرد و انحلال نمک این سازند باعث شور شدن آب مخزن و رودخانه کارون شده است.
هم اکنون این سد به طور متوسط حدود 350 واحد به شوری رودخانه کارون اضافه کرده است.
بدیعی همچنین با بیان این که در مطالعات راهکارهای علاج بخشی سد گتوند معیارهای اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی، فنی و معیارهای مبتنی بر در نظر گرفته شده است، افزود: بزرگترین معیار در این مطالعات زیست محیطی بوده که تخریب اراضی در درازمدت و تاثیر شوری بر زمین های کشاورزی و ایجاد کانون های ریزگرد مهم ترین آنها است.
عضو هیات علمی موسسه آب دانشگاه تهران اضافه کرد: انتقال آب شور مخزن به حوضچه های تبخیری در نزدیکی سد، مدیریت مخزن و انتقال به خلیج فارس (هندیجان) به ترتیب به عنوان راهکارهای علاج بخشی سد گتوند پیشنهاد شده اند که گزینه های اول و دوم پیشنهاد مشاور طرح است.
وی اظهار کرد: راهکارهای بسیاری از سوی متخصصان پیشنهاد شده که بعد از غربال آنها انتقال به خورموسی، انتقال به پتروشیمی و یا چاه های نفت، نمک زدایی و محبوس کردن نمک و مدیریت مخزن با شستشوی سریع به دلایل علمی رد شده است.
بدیعی بیان کرد: در قرارداد کارفرما، مطالعات اثرات اجتماعی و برچیده شدن سد پیش بینی نشده بود اما گروه مطالعاتی با توجه به شرایط و درخواست ذینفعان این دو را در فهرست مطالعات قرار داده است.
وی تصریح کرد: خواسته تمام ذینفعان (به جز وزارت نیرو) برچیده شدن سد گتوند بود به همین دلیل این گزینه نیز در فهرست مطالعات قرار گرفت اما از نظر ما مردود است.
این عضو هیات علمی موسسه آب دانشگاه تهران توضیح داد: انتقال آب شور به خلیج فارس یک خط انتقال 280 متری است که اجرای آن پنج سال زمان و یک هزار و 363 میلیارد تومان اعتبار لازم دارد همچنین انتقال به حوضچه تبخیری نزدیک سد به مساحت یک هزار و 100 هکتار، سه سال زمان و 437 میلیارد تومان اعتبار برای اجرا نیاز دارد.
بدیعی با بیان اینکه این مطالعات باید هر چه سریع تر به اتمام برسد، تاکید کرد: ذینفعان در خوزستان تمام نقطه نظرات خود را به گروه مطالعاتی اعلام کنند تا مورد بررسی قرار گیرد.
*هفت هزار تن نمک، مهمان روزانه دریاچه
عضو دیگر گروه مطالعاتی طرح علاج بخشی سد گتوند نیز در این نشست گفت: هم اکنون روزانه هفت هزار تن نمک از کوه های عنبل (سازند گچساران) وارد مخزن سد گتوند می شود.
محمدعلی بنی هاشمی با اشاره به این که مطالعات علاج بخشی سد گتوند از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی سفارش شده است، افزود: این مطالعات توسط موسسه آب دانشگاه تهران در حال انجام است و نمایندگانی از سازمان مدیریت و برنامه ریزی، محیط زیست، وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی همچنین 9 نفر از متخصصان کشور به عنوان ناظران مطالعات مشارکت می کنند.
به گفته وی، گزارش شناخت، فروردین امسال مصوب شده و گزارش ارزیابی سد نیز تیر ماه ارایه شده که در مراحل تصویب قرار دارد.
وی هدف از سفر به خوزستان را بررسی اراضی اطراف سد گتوند عنوان کرد و گفت: یکی از راهکارها، انتقال آب شور مخزن به حوضچه های تبخیری است که برای این منظور اراضی در اطراف روستای بتوند پیشنهاد شده بود که برای بازدید میدانی از این منطقه به خوزستان آمدیم.
عضو هیات علمی موسسه آب دانشگاه تهران همچنین با اشاره به طرح گزینه برچیده شدن یا حذف سد (bypass) اظهار کرد: این گزینه برای این طرح شد که بهره برداران آب باکیفیت تری دریافت کنند اما این راهکار هیچ فکری برای بمب نمک ندارد و باید با راهکار دیگر تلفیق شود.
وی تاکید کرد: گزینه برچیدن سد راهکار بسیار پرچالش و پرهزینه است و حدقل سه هزار میلیارد تومان برای اجرای آن نیاز است.
بنی هاشمی افزود: در یک مقطع زمانی روزانه 60 هزار تن نمک از کوه های عنبل وارد مخزن سد می شد اما اکنون این مقدار بسیار کم و به روزانه هفت هزار تن رسیده که نشان می دهد شرایط تثبیت شده است.
وی اضافه کرد: اگر انحلال نمک همچنان رو به افزایش بود قطعا بدون درنگ برچیده شدن سد پیشنهاد می شد اما تثبیت شرایط باعث حذف این گزینه شد.
به گفته وی، این گزارش تا آخر مرداد نهایی و راهکارها اعلام می شود و هیات دولت برای دریافت رای نهایی عجله دارد.
سد گتوند علیا، بلندترین سدخاکی کشور و آخرین سد روی رودخانه کارون است که در 25 کیلومتری گتوند در خوزستان قرار دارد.مطالعات علاج بخشی سد گتوند از سال گذشته توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با همکاری موسسه آب دانشگاه تهران در حال انجام است .
نظر شما