سلامت نیوز:محمد حسین صداقت کشفی،کارشناس ارشد بهداشت محیط طی یادداشتی اختصاصی به سلامت نیوز ضمن انتقاد از تصدی پزشکان و متخصصین در پستهای مدیریتی و غیرمدیریتی در وزارت بهداشت تاکید کرد:«این افراد برای پزشک شدن و به عبارتی پزشکی بالینی یا به عبارت بهتر برای درمانِ شخص، آموزش می بینند و برای برای مدیریت و اداره مجموعه ها تربیت نشده اند.»

به گزارش سلامت نیوز در ادامه این یادداشت آمده : در همه ادارات و ارگانها، سیرِ صعودی پیشرفت کارکنان خلاق و دارای ویژگی مدیریتی از بدو خدمت شروع شده و معمولا ( بجز بعضی انتخابهای جناحی و رابطه ای)، این دسته از افراد، به مرورِ زمان، صاحب صندلی مدیریتی سازمان خود می شوند که البته از راههای اصلی پیشرفت جامعه هم همین امر است.

مثلا در یک بانک، فرد مستعد مدیریت، ابتدا به عنوان تحویلدار استخدام شده و به مرورِ ایام و با کسبِ تجربه و تحصیلات، کم کم به مسئولیتهای دیگر و بالاتر نائل می شود. از این دست مثالها در همه جا و همه ارگانهای دولتی و حتی خصوصی رایج و ساری است.

اما در تنها سازمانی که این مهم به گونه ای دیگر رقم می خورد وزارت بهداشت و درمان و دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی و شبکه های بهداشت و درمان کشور است.   

[quote-left]اکثریتِ پستهای مدیریتی، فقط و فقط در انحصار پزشکان است و دیگر کارکنان حتی با تحصیلات بالا و حتی در رشته های تحصیلاتی و کاری مرتبط با خود، فرصتی برای مدیر شدن ندارند. [/quote-left]

در وزارتخانه یاد شده، از صدر تا ذیل، طیفِ فراوان و متنوع شغلی و رشته ای وجود دارد از بهورز با تحصیلات دبیرستانی گرفته تا فوق تخصص، بهیار، پرستار، پزشک، داروساز، دندانپزشک، متخصصین علوم پایه، متخصین علوم بهداشتی، آمار، مهندسین بهداشتی، مهندسین ژنتیک، مهندسین تجهیزات پزشکی، متخصصین آی تی، مددکاران، ماماها، حقوقدانها، تخصصهای فراوان پزشکی، تغذیه، حسابدار، مدیریت خدمات بهداشتی، مدارک پزشکی، تکنسین، کاردان، کارشناس، کارشناس ارشد، دکترای تخصصی در تمامی رشته های یاد شده و همچنین رشته های مرتبط همه و همه  در این سیستم مشغول به کارند و در هر کدام افرادی هستند مستعد و خلاق که می توانند سازمان خود را مدیریت کنند.

اما با کمال تاسف و از سرِ ناباوری در این وزارتخانه، اکثریتِ پستهای مدیریتی، فقط و فقط در انحصار پزشکان است و دیگر کارکنان حتی با تحصیلات بالا و حتی در رشته های تحصیلاتی و کاری مرتبط با خود، فرصتی برای مدیر شدن ندارند.

به اصطلاح، اکثریتِ کارکنان از بدو استخدام تا بازنشستگی در همان جایگاه خود و یا شاید اندکی و مختصری بالاتر خواهند ماند و این پزشکان هستند که اجازه دارند نردبان ترقی را به سرعت طی نمایند.

کاملا بخاطر دارم که پزشکی برای گذران طرح نیروی انسانی به روستایی دور معرفی شد. ایشان، ظرف کمتر از چند ماه جهت تصدی پستی مدیرتی راهی شبکه شهرستان شد و از آنجا هم و بعد از گذشت چند ماه، سِمَتی در مرکز استان گرفت و تقریبا پس از یکسال و زمانی که هنوز طرح خود را به اتمام نرسانیده بود، سر از وزارتخانه در آورد آن هم به عنوانِ رئیس قسمتی مهم در وزرات بهداشت. از آن طرف، بسیار کسان را سراغ دارم که با مدرک کارشناسی بهداشتی در روستایی استخدام می شوند و 30 سال بعد هم با همان عنوان بازنشسته می گردند.

در حال حاضر می بینیم، حتی در پُستهای غیر مرتبط با تحصیلات پزشکی، باز هم، پزشکان، مدیریت ارشد آنرا به عهده دارند مثلا خدمات بهداشتی، خدمات پشتیبانی، کارگزینی، حراست، امور حقوقی، امور مالی و بودجه، اقتصاد سلامت، فن آوری اطلاعات، و ...

[quote-right]اگر کسی فوق تخصص فلان رشته پزشکی شد که ایجابا نمی تواند مدیر خوبی باشد و یا بهتر است بگوییم در اکثر اوقات نمی تواند مدیر خوبی باشد و این مدیرِ این چنینی هم جایگاه مدیریت را به شدت مخدوش می کند و هم جایگاه پزشکی را. [/quote-right]

همگان بر این نکته اذعان کامل داریم که رشته پزشکی از رشته هایی است که قبولی در کنکورِ آن دشوار و ادامه تحصیل در آن نیز مشکل و با زحمات زیادی روبروست و معمولا افرادی با پشتکار تحصیلی بالا در انجام آن موفق می شوند.

این افراد برای پزشک شدن و به عبارتی پزشکی بالینی یا به عبارت بهتر برای درمانِ شخص، آموزش می بینند و برای موفقیت در این رشته، هوش تحصیلی به خوبی جوابگوست.

این دسته، کسانی هستند که حداقل از سالهای اولیه دبیرستان با حبس خود در کتابخانه و منزل، به شدت درس می خوانند و در کلاسهای متنوع کنکور، حضور دارند بنابراین تقریبا به طور کامل از اجتماع و ورود به عرصه های اجتماعی پرهیز می کنند و در دوران تحصیل هم به طریق اولی همین وضع تکرار می شود و اصلا ذاتِ رشته ایشان هم که بر شخص و درمان وی تاکید دارد همین را از آنان می خواهد در نتیجه پزشکان، به هیچ وجه برای مدیریت و اداره مجموعه ها تربیت نشده و در این زمینه نه علم لازم را کسب کرده اند و نه تجربه ای دارند از آن طرف پر واضح، مسلم است که مدیریت، کاری است صد در صد اجتماعی و مدیر، حتما نیازمند هوش اجتماعی و احیانا اگر مدیری در دارا بودن هوش تحصیلی ضعیف تر از پزشکان باشد ولی هوش اجتماعی بالاتری داشته باشد موفقیت او در مدیریت، تصاعدی بالا می رود.

 بحثِ اجتماعی بودن نیز بحثی است که حضور در اجتماع و علاقه به فعالیتهای اجتماعی را می طلبد. بنابراین کسی که که دارای روابط عموی بالایی است اصلا نمی تواند در جایی خود را حبس کرده و طولانی مدت مثلا درس بخواند این شخص، روحا ناگزیر از حضور در اجتماع است بنابراین بدون شک در اکثر مواقع نمی تواند در کنکور، رشته پزشکی قبول شود (البته بحث ما استثنائات نیست) اما شخصی با چنین روحیه ای قطعا می تواند وارد مدیریت به فراخورِ میزان هوش اجتماعی خود شود.

با این توضیحات اگر شخصی با دارا بودن روحیه اجتماعی و استعداد مدیریتی به دلیل گفته شده مثلا در رشته پرستاری یا بهداشت قبول شود و سپس وارد مجموعه وزارت بهداشت شود و اجبارا تحت مدیریت پزشکی قرار گیرد که در هوش اجتماعی از وی پایین تر است چه فاجعه ای رخ خواهد داد؟ در یک کلمه می شود آنچه که الان وجود دارد: نه مردم از وضعیت بهداشت و درمان راضی هستند و نه کارکنانش.

البته وقتی به این امر هم اعتراض می کنیم که چرا مثلا  فلان پزشک را به عنوان مدیر فلان مجموعه بهداشتی یا درمانی یا پشتیبانی منصوب کردید در پاسخ می گویند ایشان فوق تخصص است!!! این همان استدلال اشتباه و بی ربطی است که مطرح می شود.

[quote-left]مسلم است که مدیریت، کاری است صد در صد اجتماعی و مدیر، حتما نیازمند هوش اجتماعی و احیانا اگر مدیری در دارا بودن هوش تحصیلی ضعیف تر از پزشکان باشد موفقیت او در مدیریت، تصاعدی بالا می رود. [/quote-left]

اگر کسی فوق تخصص فلان رشته پزشکی شد که ایجابا نمی تواند مدیر خوبی باشد و یا بهتر است بگوییم در اکثر اوقات نمی تواند مدیر خوبی باشد و این مدیرِ این چنینی هم جایگاه مدیریت را به شدت مخدوش می کند و هم جایگاه پزشکی را.

در این فضا، بعضی کارکنانِ زیرک و کم اخلاق نیز حداکثر سوء استفاده را کرده و با وجود خلا شدیدِ مدیریتی مطلوب با دور زدن قانون، اقدام به هر کار ناشایستی می کنند و کارکنانِ کوشا و توانمند، روز بروز سرخورده تر و ناامید تر می گردند که مثالهای آن بی شمار و خارج از حوصله این بحث است.

حال چه باید کرد؟

حل مشکل، فقط یک راهکار دارد و آن شایسته سالاری است و نه پزشک سالاری. یعنی مانند سایر ادارات و شرکتها همه کارکنان در زمینه مدیر شدن، فرصت برابر داشته باشند و هر کس و با هر مدرک تحصیلی در زمینه شغلی خود در صورتی که شایسته باشد و به عبارتی هوش اجتماعی لازم را داشته باشد بتواند مدیر گردد و بتواند جایگاه والا و الاتر مجموعه خود را صاحب شود.

این تنها راه حل ممکن است و به جز این وضعیت سلامت مردم  رو به وخامت می گذارد. 
این مشکل در کشورهای پیشرفته وجود ندارد به طور مثال در 43 کشور توسعه یافته دنیا حتی وزیر بهداشتشان هم پزشک نیست و کلیه امور مربوطه به کسانی محول شده که علاوه بر تخصص لازم در زمینه کاری خود، مدیرِ قوی و توانمندی نیز هستند و پزشکانشان نیز از ابتدا می دانند که برای حضور در بالین بیمار تربیت می شوند و نه مدیریت ادارت بهداشتی یا درمانی و .... .