امروزه اگر اهمیت سامانه‌های دارورسانی به اندازه تولید داروهای جدید نباشد، بدون شك كمتر از آن نیست. یكی از موادی كه امروزه كاربرد زیادی دارد در فرایندهای تولید سامانه‌های رهش دارو پیدا كرده است، موم‌ها می‌باشند.

در این پژوهش از موم زنبور عسل كه یك موم حیوانی است در كنار موم «كارنائوبا» به عنوان یك موم گیاهی استفاده شد.

سهیلا خردمندنیا، دانش آموخته مهندسی شیمی (بیوتكنولوژی) كه این تحقیق در قالب پایان نامه كارشناسی ارشد وی انجام و ارائه شد، در خصوص طرح خود گفت: نانوذرات جامد لیپیدی موم زنبور عسل و موم «كارنائوبا» بارگذاری شده با داروی «كتوپروفن» و تركیبی از «لسیتین» تخم مرغ و «تووین 80» به عنوان پایدار كننده با استفاده از روش میكروامولسیون سازی تهیه شدند. آزمون‌های آماری نشان داد مقدار و تركیب مواد فعال سطحی و لیپیدهای سازنده ساختار ذرات اثرهای معنی داری بر خواص ذرات تولیدی ایجاد می‌كند.

وی در ادامه افزود: بررسی تاثیر پارامترهای تولید از قبیل زمان همگن سازی بر روی نمونه‌ای با داروی افزوده شده معین نشان داد كه افزایش زمان همگن سازی از 5 به 15 دقیقه باعث افزایش اندازه ذرات از 82 به 150 نانومتر و افزایش سرعت همگن سازی از 11 هزار به 24 هزار رادیان بر دقیقه باعث كاهش اندازه ذرات از 108 به 82 نانومتر شد. با افزایش مقدار داروی افزوده شده در همگن سازی 24 هزار رادیان بر دقیقه از 5/0 به 5/1 درصد وزنی به حجمی، درصد داروی به دام افتاده تغییری نكرد اما همانگونه كه قابل انتظار بود درصد داروی بارگذاری شده و اندازه ذرات به ترتیب از 7/10 به 6/26 درصد و 82 به 116 نانومتر افزایش یافت.

پژوهشگر دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به مطالعه ترموگرام‌های گرماسنجی گفت: مطالعه ترموگرام‌های گرماسنجی روبشی تفاضلی نشان داد كه كتوپروفن به صورت مولكولی در نانوذرات بارگذاری شده و ساختار بلوری ندارد. نمونه‌هایی با 50 درصد موم كارنائوبا ساختار بلوری چند شكلی به وجود آوردند در حالی كه با افزایش مقدار این موم در ماتریس لیپیدی درجه بلوری سامانه در زمان ذخیره سازی ذرات افزایش پیدا كرد و ساختار بلوری به تدریج به فرم پایدار تبدیل شد.

وی در پایان اذعان داشت: نمودارهای به دست آمده از آزمایش‌های برون تنی رهایش دارو از نانوذرات دارای مقادیر متفاوت از موم «كارنائوبا» نشان داد با افزایش مقدار این موم در ماتریس لیپیدی رهایش دارو كندتر می شود. مدل سازی رفتار رهاییش دارو از ذرات با استفاده از معادله توانی تایید كرد كه رهایش دارو با مدل رهایشی نفوذ فیك مطابقت دارد.

گفتنی است، این پژوهش با راهنمایی دكتر محسن نصرتی و با مشاوره دكتر ابراهیم واشقانی فراهانی از اعضای هیات علمی دانشكده فنی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس انجام شده است.