سلامت نیوز: رواج فرهنگ مصرف گرایی و تکیه بر دستاوردهای جامعه مدرن و صنعتی باعث شده است تا بیماران یا افرادی که به دنبال راهکارهایی برای رسیدن به قدرت بدنی، زیبایی و تناسب اندام هستند، نقش خود را به عنوان عامل اصلی بهبود و رسیدن به اهداف نادیده بگیرند.مردم به جای اینکه زمانی را به استراحت اختصاص داده و اجازه دهند دوره طبیعی بیماری طی شود، سعی می‌کنند در زمانی کوتاه درد و آلام ناشی از بیماری را کاهش داده و با بهبود هرچند ظاهری به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، توجه به شیوه نادرست مصرف دارو و آسیب هایی که به دنبال آن پدیدار شده و سبک زندگی که افراد را تهدید می‌کند، این روزها بیش از هر زمانی مورد تحقیق و بررسی پژوهشگران و کارشناسان در اکثر جوامع  واقع شده است. تـب روز افزون مصرف خودسرانه دارو و ترویج فروش غیرقابل کنترل مکمل‌ها، داروهای زیبایی و لاغر کننده‌ها به جای تبلیغ پیروی از الگوهای غذایی  پرارزش، بهره‌مند شدن از شیوه‌های صحیح سبک زندگی نظیر تحرک، پرهیز از استعمال دخانیات و کنترل استرس به کشور ما هم رسیده و مطابق با تحقیقات انجام شده ، چنین الگوهای نادرستی، بر سبک زندگی شهرهای پر جمعیت بویژه پایتخت نشین‌ها تأثیر گذاشته و تهدیدی جدی برای سلامت آنها و نسل‌های آینده به شمار می‌آید.

به عقیده دکتر شهاب الدین جنیدی، عضو هیأت مدیره انجمن داروسازان، شیوع مصرف بی‌رویه و خودسرانه دارو منجر به شکل‌گیری عادت‌های نامطلوب در زندگی افراد شده  است تا جایی که نمی‌توان پدید آمدن سبک نادرست مصرف دارو را نادیده گرفت و از انتقال این شیوه به نسل‌های آینده و هزینه هایی که فرزندان ما باید در قبال آن بپردازند چشم پوشی کرد.

تحقیقات نشان می‌دهد، ترویج فرهنــــگ مصرف گرایی معضلی است که اکثر جوامع را درگیر کرده است و انتظار مردم را از داروهای معجزه آسایی که راه را برای آنها هموار کند تا  کوتاه شدن دوره بیماری در وقت و انرژی صرفه‌جویی شود، بالا برده است. از طرف دیگر بسیاری از افراد جامعه بر این باورند دیگر لازم نیست تلاش مضاعفی  برای رسیدن به  ایده آل هایی مانند تناسب اندام، زیبایی پوست و مو و بهره‌مند شدن از بدنی سالم و قدرتمند که پیش از این با سبک زندگی سالم گره خورده بود، صورت بگیرد.

 با ورود نسل جدیدی از داروهای لاغری،  مکمل‌های انرژی زا و داروهایی که برای طول دوره بیماری میان بر هستند، نیاز پیروی از الگوهایی مانند ورزش و رژیم‌های غذایی مفید یا گذراندن طول دوره درمان با  استراحت کم رنگ شده است و کمتر می‌توان افرادی را ملاقات کرد که برای  دستیابی به سلامتی متحمل صرف وقت و انرژی شوند.

دکتر جنیدی معتقد است، فرهنگ خودسرانه مصرف کردن دارو در  فروش داروهای بی‌نسخه و گاه تجویز غیرمنطقی دارو دست به دست هم داده تا فرهنگ مصرف دارو در جامعه را به سمت وسویی نه چندان مطلوب پیش ببرد. این داستان بسیاری از افراد جامعه ما به حساب می‌آید  که در شرایط مختلف و هنگام بیماری مصرف خودسرانه دارو را انتخاب می‌کنند  و همواره  از پزشک معالج یا داروساز درخواست می‌کنند  تا با تجویز آمپول یا قرص‌های معجزه آسا دوره بیماری  را کوتاه تر کنند، غافل از اینکه انتخاب این سبک زندگی در اکثر شرایط  آسیب زا بوده و داروها تنها باعث تسکین دردها شده و دوره بیماری روند طبیعی خود را طی می‌کند. از طرف دیگر به عقیده محققان  عوارض این داروها،  مقدمه بیماری‌های جدید است و مصرف بیش از اندازه دارو،کارکرد بدن را در مقابله با بیماری‌های مختلف مختل می‌سازد.

 کارشناسان معتقدند، رواج فرهنـــــگ مصرف گرایی و تکیه بر دستاوردهای جامعه مدرن و صنعتی باعث شده است تا بیماران یا افرادی که به دنبال راهکارهایی برای رسیدن به قدرت بدنی، زیبایی و تناسب اندام هستند، نقش خود را به عنوان عامل اصلی بهبود و رسیدن به اهداف نادیده بگیرند غافل از اینکه تا زمانی که دیدگاه و ذهن برای پیشگیری و درمان تغییر پیدا نکند و بیمار از تلاش و کوشش فردی برای گذراندن دوره بیماری غافل بماند، آسیب‌های مصرف بی‌رویه و خود سرانه دارو، زخم‌های عمیق تر و تبعات چشمگیر تری را بر جای خواهد گذاشت. متخصصان معتــــقدند، کم رنگ شدن ارزش مداخله‌ای و پیروی نکردن از سبک صحیح زندگی باعث شده است تا تأثیر تبلیغات سود جویانه مصرف دارو، کفه سنگین ترازوی ذهن مصرف کنندگان محسوب شود و افراد فراموش کنند تا رویکرد اصلی درمان  باید برگزیدن بهترین شیوه زندگی  باشد و مصرف دارو آخرین گزینه‌ای است که تنها با تجویز متخصص صورت خواهد گرفت.

آمارها نشان می‌دهد، سبک زندگی نادرست و فرهنگ نا مناسب  درمان  خود سرانه با دارو و بدون مشورت با پزشک، قدمتی طولانی در بین عامه مردم  دارد و همین مسأله آمار مصرف دارو را در کشورمان بالا برده است.اما  این پرسش مطرح می‌شود که چرا با وجود آگاهی داشتن  از مضرات مصرف بیش از اندازه دارو، اولویت اول بسیاری از افراد  برای درمان، دارو به شمار می‌رود و تغییر سبک زندگی یا درمان با روش‌های دیگر طرفدار چندانی ندارد.   دکتر جنیدی معتقد است، جایگزین نشدن  شیوه‌ای طبیعی که  تحمل دوره درمان را آسان تر می‌کند و غیر منطقی بودن نرخ داروها در کنار فروش خود سرانه در داروخانه‌ها باعث شده است تا فرهنگ نادرست  خرید، نگهداری و مصرف دارو در سطح جامعه شکل بگیرد، برای نمونه زمانی که بیمار هزینه زیادی برای خرید دارو پرداخت نمی‌کند، مصرف به موقع و نگهداری صحیح از آن هم با اهمال انجام می‌گیرد.این داروساز ادامه می‌دهد، اصرار بیماران به منظور ترغیب پزشکان برای تجویز داروهای بیشتر و به دنبال آن مصرف بی‌رویه دارو، کشور مان را به یکی از صدرنشینان پر مصرف در زمینه دارو تبدیل کرده است، به طوری که آمارها نشان می‌دهد، ایران به نسبت جمعیت جزو 20 کشور پر مصرف دارو در جهان است.

پایانی برای فرهنگ‌های نادرست
به گفته عضو هیأت مدیره انجمن دارو سازان ایران، عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر این سوء مصرف تأثیر گذار بوده و حمایت سازمان‌های بیمه گر به شکل سنتی از تجویز پزشکان، نبود فرهنگ‌سازی مطلوب جهت مصرف بهینه دارو و در نهایت شرایط اقتصادی و اجتماعی مردم،این سوء مصرف را بر جامعه تحمیل کرده است. همین فرهنگ غلط باعث شده تا مردم به جای اینکه زمانی را به استراحت اختصاص داده و اجازه دهند   دوره طبیعی بیماری طی شود، سعی می‌کنند در زمانی کوتاه درد و آلام خود را کاهش داده و با بهبود هرچند ظاهری به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهند.با اینکه در چند سال اخیر تلاش شده تا با کمک به تغییر سبک زندگی  فرهنگ‌سازی رسانه‌ها و توجه بیشتر نظام سلامت به عوارض دارویی جهت کاهش مصرف خودسرانه دارو این رویه تغییر کند، هنوز بسیاری از افراد آسیب‌های  سبک نادرست مصرف دارو بر سلامتی شان را نادیده می‌گیرند. به طوری که آمار‌ها نشان می‌دهد، تبعاتی مانند  اختلالات کبدی، کلیوی و عادتی شدن مصرف بی‌رویه دارو سلامت افراد را تهدید خواهد کرد.

مصرف سرانه مکمل‌ها در بازارهای جهانی، روز به روز در حال افزایش بوده و با تغییر سبک زندگی و کاهش نظارت والدین بر کیفیت مطلوب تغذیه فرزندان شان، شاهد رشد  روز افزون، جایگزین شدن خوراکی‌های طبیعی و مغذی با مکمل‌های صنعتی هستیم. مطالعات نشان می‌دهد، مصرف مکمل بدون تجویز پزشک و خودسرانه عوارض غیرقابل جبران برای  کودکان و نوجوانان دارد و به عقیده متخصصان پیشفرض هایی که در اثر تبلیغات سودجویانه فروش مکمل‌ها در ذهن افراد ایجاد می‌شود نباید  مانعی برای پیروی از الگوهای صحیح غذایی و تقویت با مکمل‌های خودسرانه  محسوب شود. از طرف دیگر تغییر سبک زندگی باعث شده است تا  شرایط  اضافه شدن ورود نسل جدیدی از مکمل‌ها در کنار داروهایی که برای ترک اعتیاد، زیبایی پوست،  لاغری و... تولید شده است، به سبد درمانی  خانوار فراهم شود. داروهایی که کیفیت آنها از سوی متخصصان تأیید نشده و خریداران تنها با تأثیرپذیری از تبلیغات سودجویانه که هدفشان، هدایت دیدگاه ذهنی افراد به سوی بهبود کیفیت زندگی با دارو است، برای مصرف آنها اشتیاق نشان می‌دهند.

دکتر جنیدی معتقد است، در بحث پیشگیری و بهره مندی از بهترین شیوه‌های زندگی، استفاده از فرآورده‌های طبیعی  و مکمل‌های  حاوی ویتامین‌های ضروری مانند آ، دی و آهن در رشد کودکان بسیار مؤثر بوده و طبق تجویز پزشکان، مصرف آنها توصیه می‌شود. در گروه سنی نوجوانان نیز، مصرف داروهای مکمل حتماً باید پس از بررسی‌های لازم، انجام آزمایش‌های توصیه شده توسط پزشک و بررسی‌های هورمونی و به توصیه پزشک معالج مصرف شود. نباید فراموش کنیم دارو با مرگ و زندگی افراد سرو کار دارد و نمی‌توان از عوارض جبران ناپذیری که برخی مصرف کننده‌های خودسرانه دارو را درگیر می‌کند، چشمپوشی کرد. دراین میان نقش داروسازان برای ارائه مشاوره‌های لازم به متقاضیان داروها و مکمل‌ها، ضروری احساس می‌شود، شیوه برخورد و نوع گفتمان  داروساز با مشتری و متقاعد کردن او به منظور مصرف صحیح مکمل‌ها نقش مهمی در ترویج فرهنگ بهینه مصرف کردن دارو دارد. همچنین اعمال سیاستگذاری‌های لازم به منظور از بین بردن اثر تبلیغاتی سودجویانی که داروهای فاقد استاندارد را وارد بازار می‌کنند  و تشویق داروسازانی که با تغییر دیدگاه مشتریان آنها را به سمت تغییر سبک زندگی و مصرف داروها هدایت می‌کنند، در طولانی مدت اثربخش خواهد بود وهزینه‌هایی را که نسل‌های آینده باید در قبال مصرف خودسرانه دارو پرداخت کنند کاهش خواهد داد.

اهمیت مشاوره
دکتر جنیدی ابراز امیدواری کرد با حضور فعالانه داروسازان و دیده شدن ارزش خدمات داروسازان در ارائه خدمات دارویی به بیماران بستری و سرپایی شاهد شرایط بهتری در مصرف دارو باشیم این مهم در صورتی محقق می‌شود که خدمات داروسازان تنها در ارائه دارو خلاصه نشود، بلکه مراجعه کنندگان به داروخانه‌ها از عوارض دارویی که قصد خرید آن را دارند آگاه شوند و با مشاوره پزشک داروساز در صورت نیاز از خرید دارو منصرف بشوند.

داروهای ایرانی یا خارجی
فرهنگ استفاده از کالاهای خارجی متأسفانه در جامعه ما رونق همیشگی داشته و دارو هم مثل بسیاری از کالاها از این قاعده  مستثنی نیست، این درحالی است که به گفته این عضو هیأت انتظامی نظام پزشکی استان تهران، ساخت دارو در تمام دنیا یکسان بوده و از کتب رسمی داروسازی تبعیت می‌کنند و رعایت‌ حداقل‌های کیفیت برای تمام تولیدکنندگان دارو اجباری است.به گفته وی بسیاری از داروهای تولید داخل با نمونه برندهای خارجی از نظر کیفیت رقابت می‌کند و تمایل بعضی از کشورها به خرید دارو از کشورما بیانگر همین نکته است.