سلامت نیوز: در حالی كه در سال‌های اخیر كار پرستاری حاشیههای زیادی به همراه داشته است برخی دیگر از خدمات پرستاری مانند پرستاری در منزل بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. پرستارانی كه به ارائه خدمات پرستاری در منزل می‌پردازند لزوما تحصیلات پرستاری ندارند، هر چند تا حد زیادی از حاشیههای جامعه پرستاری دور هستند اما مسائل و مشكلات خود را دارند.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه آرمان در ادامه نوشت: در نظام پرستاری كشور، كمبود 200هزار پرستار، لزوم تربیت كمك بهیاران، ارتقای جایگاه پرستاری و ارسال مجدد تعرفه‌های پرستاری به شورای عالی بیمه از مهم‌ترین دغدغه‌ها است. در حال حاضر در 185 دانشكده پرستاری بیش از 55 هزار دانشجو در مقاطع كارشناسی، ارشد و دكترا تحصیل می‌كنند. با توجه به نیاز كشور این ظرفیت‌ها افزایش می‌یابد و در دوره كارشناسی نیز ابلاغ شده است كه جذب دانشجو تا دو برابر ظرفیت افزایش یابد. در گذشته در كشور قبل از دوره كارشناسی سطوحی تحت عنوان كمك بهیار، بهیار و كاردانش داشتیم، اما از دهه 70 تا امروز این سه دوره حذف شده‌اند و پرستار كارشناسی تبدیل به دم‌دستی‌ترین نیرو شده است و باید خدمت اولیه به بیماران ارائه كند كه گاهی این اقدامات به همراهان بیمار واگذار می‌شود. در نتیجه در این عرصه دوره‌ای تحت عنوان بهیاری یك‌ساله یا كمك پرستاری با 33 شرح وظیفه تعریف شده است كه این شرح وظایف نیاز به اینكه فردی تحصیلات دانشگاهی در حوزه پرستاری داشته باشد، ندارد. در زیرمجموعه شورای عالی اخلاق پزشكی، كمیته اخلاق پرستاری تشكیل شده و در حال فعالیت است. پرستاری 517 وظیفه دارد و 33 وظیفه نیروهای كمك پرستاری یا بهیاری یك‌ساله همیشه در حوزه كمك پرستاری بوده است. چند سال است در سه حوزه كمك بهیار، بهیار و كاردانی نیرو كم شده و درنتیجه بخشی از آن وظایف به پرستاران و همراهان بیمار منتقل شده است.
پرستاری منزل مغفول مانده است
دبیركل خانه پرستار درباره نحوه كار پرستاری در منزل می‌گوید: حدود یك قرن گذشته در اروپا و آمریكا این مراكز تاسیس شد. این اقدام در آن زمان نظام سلامت را دچار تحول شگرف كرد آن هم به این دلیل كه ایجاد این مراكز از هزینه‌های درمانی كشور آمریكا كاست و از سوی دیگر به دلیل اینكه جمعیت كشور آمریكا در آن دوران رو به سالمندی بود در بحث خدمات در منزل كمك به سالمندان بود كه مورد استقبال قرار گرفت.
محمد شریفی‌مقدم می‌افزاید: پرستاری در منزل در كشورهای پیشرفته یك شغل كاملا جاافتاده در بین همگان است و این افراد در حین كار تحت آموزش دوره‌های متعدد قرار می‌گیرند اما در كشور ما از سال 1378 به دستور وزیر بهداشت وقت آیین‌نامه این مراكز به دانشگاه‌ها ابلاغ شد. او تاكید می‌كند: حدود 14سال پیش مردم در صورت نیاز به پرستار در منزل از سوی مراكز نامعتبر خدمات دریافت می‌كردند، بعد از رایزنی‌های فراوان برای این مراكز مجوز صادر شد اما بدنه وزارت بهداشت با این مراكز موافق نبوده است. باید توجه داشت كه در ابتدا بیش از هزار مركز مجوز گرفتند و به دلیل عدم حمایت وزارت بهداشت از این مراكز به تدریج غیرفعال شدند. به گفته شریفی‌مقدم، این مراكز بنابر آیین‌نامه می‌توانند به ارائه تمام خدمات پرستاری كه یك بیمار در بیمارستان دریافت می‌كند، در منزل ارائه دهند. شریفی‌مقدم درباره تحصیلات و تخصص پرستاران فعال در منازل می‌گوید: این افراد بر طبق شرح وظایف به فعالیت می‌پردازند، برای مثال همانطور كه یك پرستار در بخش ویژه سال‌ها فعالیت كرده است در منزل نیز می‌تواند در همین بخش فعالیت كند. بالطبع اگر مریض معمولی است باید برای آن پرستاری با همان تخصص در نظر گرفته شود. باید توجه داشت كه به كار گرفتن بهیار یا كمك بهیار هم بنا بر تخصصشان باید باشد. به گفته رئیس انجمن پرستاری ایران تمام اعضا از جمله پرستار، بهیار، كمك‌بهیار و مراقب می‌توانند به ارائه خدمات كمك پرستاری در منازل بپردازند.
باید توجه داشت كه مراقبت از سوی این مراكز تحت عنوان مراقبت از سالمند چندان قانونی نیست و این افراد تخصص لازم در این زمینه را كسب نكرده‌اند. فعالیت این افراد هم فقط جنبه نگهداری از سالمندان را دارد نه فعالیت‌های تخصصی. او درباره نظارت وزارت بهداشت از این مراكز می‌گوید: هر 6ماه یك‌بار مطب یك پزشك باید مورد بازدید قرار گیرد. وظیفه بازدید و رصد این مراكز بر عهده وزارت بهداشت است، حالا بخش‌های مختلف متعدد است، در برخی مواقع شاهد نظارت هستیم و در برخی دیگر چندان نظارتی اعمال نمی‌شود. برای مثال هم‌اكنون وزارت بهداشت، مطب‌ها، درمانگاه‌ها و موسسات درمانی كه باید هر 6 ماه یک‌بار مورد بازدید قرار دهد، قرار نمی‌دهد دیگر چه برسد به این مراكز. این نارسایی باعث می‌شود كه در ارائه خدمات با مشكلاتی روبه‌رو باشیم.
مراكز نگهداری سالمند مورد توجه قرار گیرد
شریفی‌مقدم می‌افزاید: در صورتی كه این مراكز شاكی خصوصی داشته باشند بنابر مستندات می‌تواند انجام شود اما این كار چندان پر رنگ نیست. دبیركل خانه پرستار در پاسخ به این پرسش كه به‌طور طبیعی با كمبود پرستار روبه‌رو هستیم و این مراكز چگونه به جذب پرستار می‌پردازد، تاكید می‌كند: شاید بیش از 90 درصد از خدماتی كه مردم در منزل دریافت می‌كنند از مراكز غیرمجاز باشند و بی‌شك 80 درصد خدماتی كه مردم در منازل دریافت می‌كنند، زیاد است و خدمات را از مراكز غیرمجاز دریافت می‌كنند. به گفته او پرستار خصوصی برای هر 24 ساعت ارائه خدمات، 400هزار تومان دریافت می‌كنند، همین پرستار كه در بیمارستان‌ها فعالیت می‌كنند به ارائه خدمات در منزل نیز می‌پردازند. در واقع 80 درصد از خدمات ارائه‌شده در این مراكز از طریق مراكز غیرمجاز است و به این ترتیب در این مراكز یا پرستاران خودشان به مراقبت از مریض می‌پردازند یا از طریق مراكز غیرمجاز به ارائه خدمات می‌پردازند. در واقع مراكزی كه خدمات مطلوب ارائه می‌كردند جمع شدند و وزارت بهداشت نیز از این مراكز آن طور كه باید و شاید حمایت نكرد.
نظارت بیشتر را خواستاریم
یك نماینده مجلس درباره كم وكیف فعالیت مراكز غیرمجاز،می‌گوید: ارائه خدمات پرستاری در منزل از سال 78 افزایش پیدا كرده و هنوز بیمه هم از این خدمات حمایت نكرده است. عبدالرحمان رستمیان می‌افزاید: در واقع هدف از ایجاد این مراكز در دسترس بودن این مراكز است و اگر مورد شكایتی بود قابل پیگیری باشد و این اتفاق آن‌طور كه باید و شاید اعمال نشده است. به گفته او اگر مردم می‌خواهند در این زمینه خدمات بگیرند، نباید به تبلیغات توجه كنند بلكه باید در مراكز مجاز به شكل حضوری در دفتر حضور پیدا كنند و مجوز دفتر را بررسی كنند، آن هم به این دلیل هر پنج سال یك‌بار مجوز وزارت بهداشت لغو می‌شود و مشكلات دراین مراكز قابل پیشگیری است. این عضو بهداشت و درمان مجلس می‌گوید: با توجه به اینكه بهداشت و درمان با سلامت مردم سر و كار دارد باید در این زمینه نظارت‌ها بسیار بیشتر باشند. رستمیان با بیان اینكه ورود بخش خصوصی به حوزه سلامت ضروری است، می‌افزاید: نیاز به مراقبت در خانه روز به روز بیشتر می‌شود و دنیا هم در حوزه بهداشت و درمان به همین سمت حركت می‌كند.
نظر شما