سلامت نیوز: تابستان امسال در ایران به‌لحاظ وقوع پدیده‌های اقلیمی فصل منحصربه‌فردی بود. در این فصل هم توفان‌ها و بارش‌های سیل‌آسای عجیب در برخی استان‌ها رخ داد و هم یکی از گرم‌ترین روزهای تاریخ زمین با دمای ٦٧,٥ درجه سلسیوس در بندر ماهشهر به ثبت رسید.
دکتر حسن لشکری، دانشیار دانشکده علوم زمین و استاد اقلیم‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی، در همین رابطه در گفت‌وگویی با روزنامه شرق می‌گوید: «اینها نشانه‌های تغییر اقلیم است و در آینده باز هم باید منتظر پدیده‌های عجیبی مانند این رویدادها باشیم».
آن‌گونه که این استاد دانشگاه می‌افزاید: «در یک سال گذشته کلا پدیده‌هایی که رخ داد، چه در زمستان و چه در تابستان، پدیده‌های عجیبی بودند، به‌عنوان مثال تابستان امسال در قسمت‌هایی از کشور که اصلا تصور نمی‌شد بارندگی داشته باشند، بارندگی رخ داد. اینکه در این فصل از سال در نقاطی مانند استان‌های کردستان، همدان، تهران و...، بارندگی آن هم در حد وقوع سیل رخ بدهد، اینها نشانه‌های تغییر اقلیم هستند که در حال رخ‌دادن است».در آخرین رویدادهای از همین دست، تهران شب ها و روزهای دوشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه را همراه با توفان و گاهی بارش پراکنده باران پشت سر گذاشت. براساس گزارش‌های سازمان هواشناسی دوشنبه، ورود سامانه بارشی به کشور به‌همراه جریانات پرفشار شمالی، دمای استان‌های واقع در دامنه‌های جنوبی البرز ازجمله تهران را تحت‌تأثیر قرار داد. بررسی دمای اندازه‌گیری‌شده در تهران در دوشنبه‌شب حاکی از کاهش قابل‌توجه دما (٨ درجه سانتی‌گراد) در مدت یک ساعت بود که این کاهش دما وزش باد شدید، وقوع گرد و خاک و کاهش دید افقی را به‌دنبال داشت.
از طرفی دیگر براساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوا، به‌دلیل خشکی هوا و نبود پوشش گیاهی مناسب در غرب استان تهران، وزش باد شدید غربی منجر به انتقال حجم عظیمی از ریزگردها به سمت پایتخت شد و همین موضوع شرایط بسیار ناسالمی را از نظر شاخص کیفیت هوا به وجود آورد.
پیش از این و در ٢٩ تیرماه هم، سیلی در استان‌های تهران و البرز رخ داد که براساس آمار و ارقام رسمی اعلام‌شده دست‌کم ١٦ نفر را به کام مرگ کشاند. این سیل به قدری سهمگین بود که به چندین روستا و ده‌ها خانه آسیب زد و حدود ۵۰ خودرو را نیز با خود برد. در همان روز در استان کردستان و شهرهای سقز، بانه، دیواندره و زرینه باران بسیار شدیدی بارید که منجر به وقوع سیل و ایجاد خسارت‌هایی در این مناطق شد. در شهر سقز در مدت بارندگی، ٣٠ میلی‌متر بارش باران به ثبت رسید که ثبت چنین عددی برای تیر ماه در این منطقه از کشور، کاملا بی‌سابقه است. علاوه‌بر این به‌گفته مسئولان هواشناسی کردستان در ایستگاه روستای کسنزان سقز در مدت کوتاهی ،٦٤ میلی‌متر بارندگی ثبت شد.
مورد عجیب دیگر این سال، خبری بود که برای بار اول به‌نقل از روزنامه واشنگتن پست منتشر شد، خبری به این شرح: «شهر بندری ماهشهر در استان خوزستان ایران هشتم مرداد ماه یکی از گرم‌ترین روزهای تاریخ زمین را تجربه کرد. دمای هوا در این شهر به ١٥٤ درجه فارنهایت برابر با ٦٧,٥ درجه سلسیوس رسید که در تاریخ سیاره زمین کم‌سابقه بوده است. این افزایش دما رطوبت هوا را، به دلیل هم‌جواری این شهر با خلیج فارس و در پی وزش باد از دریا به ساحل، به‌شدت افزایش داد که رطوبت نیز در این شهر به یکی از بالاترین سطوح خود در زمین رسید».
در رابطه با وقوع غیرمنتظره این پدیده‌ها در این فصل از سال، با دکتر حسن لشکری دانشیار دانشکده علوم زمین و استاد اقلیم‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی، که در زمینه اقلیم‌شناسی و تغییرات آب و هوایی مقالات، کتاب‌ها و پژوهش‌های زیادی انجام داده است، گفت‌وگو کرده‌ایم، او در این رابطه گفت: «اینکه در تابستان و فصل گرم در بخشی از کشور مثل نوار شمالی، از آذربایجان‌ها و خطه شمال تا شمال خراسان، گاهی بارندگی رخ بدهد، چیز عجیبی نیست و پیش از این هم چنین پدیده‌ای رخ داده است، همچنین بارش باران‌های تابستانه در بخش‌هایی از جنوب شرقی کشور مثل سیستان‌‌بلوچستان و بخش‌هایی از کرمان هم گاهی ثبت شده و چنین چیزی از لحاظ اقلیمی پذیرفته شده و سابقه داشته است. اما اینکه در بخش‌هایی مثل تهران، کردستان، همدان و... بارندگی در تابستان آن هم در حد وقوع سیل رخ بدهد، اینها عجیب هستند، همین موارد نشان‌دهنده تغییرات اقلیمی است».
لشکری همچنین افزود: «در تغییر اقلیم ممکن است مناطق خشک، مرطوب یا مناطق مرطوب، خشک شوند؛ اما در پاسخ به این سؤال که چرا این پدیده‌ها اتفاق می‌افتد، باید گفت به خاطر اینکه پدیده‌ای داریم به اسم گردش عمومی جو، همین پدیده روی زمین باعث شده است در بعضی جاها کمربندهای خشک زمین شکل بگیرند، مثل شمال آفریقا و شبه‌جزیره عربستان و حتی روی برخی اقیانوس‌ها، بعضی جاها نیز به نقاط بسیار مرطوب تبدیل شوند، ولی وقتی اقلیم به دلایلی مانند افزایش گازهای گلخانه‌ای یا دیگر دستکاری‌های طبیعت دستخوش تغییر می‌شود و به سمت گرم‌شدن می‌رود، مثلا گازهای گلخانه‌ای به‌صورت مشخص باعث می‌شود بیلان طبیعی انرژی سیاره زمین به هم بخورد، در توضیح این نکته باید گفت به‌طور طبیعی خورشید روزانه مقداری انرژی به زمین می‌فرستد که به همان اندازه هم باید زمین انرژی پس بدهد، تا این بیلان به‌طور طبیعی صفر شود، اما گازهای گلخانه‌ای مقداری از انرژی گرمایی خورشید را جذب می‌کنند و اجازه نمی‌دهند پس داده شود و برگردد؛ همین هم باعث می‌شود سیاره زمین گرم شود و وقتی سیاره زمین گرم می‌شود، گردش طبیعی جو نیز به هم می‌خورد و باعث وقوع پدیده‌های عجیبی می‌شود که چند نمونه‌اش را ما تابستان امسال تجربه کردیم. درواقع این توفان‌ها نتیجه به‌هم‌خوردن گردش عمومی جو است».
دکتر لشکری در پاسخ به این سؤال که آیا باید در آینده باز هم منتظر وقوع چنین پدیده‌هایی باشیم، می‌گوید: «بله، باز هم باید منتظر پدیده‌های غیرمترقبه اقلیمی از این دست باشیم و می‌توان پیش‌بینی کرد در سال‌های آینده تواتر رخ‌دادنشان بیشتر هم می‌شود».
نظر شما