سلامت نیوز: سد گتوند را عده ای عبرت تاریخ می دانند و عده ای  عزت میهن . گفت و شنودها در مورد این سد زیاد شده است . در گزارش قبلی نسبت به این سد، وزارت نیرو انتقادی داشت و ما را بر آن داشت تا با کارشناسان دیگری هم این موضوع را به بحث بگذاریم. البته در این راستا از وزارت نیرو درخواست داشتیم تا کارشناسان خود را در جهت اطلاع رسلانی دقیق تر به ما معرفی نماید که تاکنون در این خصوص هیچ فردی معرفی نشده است. لذا به سراغ دکتر کردوانی رفتیم تا ببینیم شوری آب سد گتوند تا چه میزان است و آیا راهی برای مناسب سازی سد در نظر گرفته است یا خیر.

به گزارش سلامت نیوز، پرویزکردوانی در گفت و گو با شفقنا زندگی گفت: سد گتوند از اهمیت بالایی برخوردار است ولی مشکلات پیش آمده در این سد باعث شده تا کارها به تعویق بیافتد.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اهمیت سد گتوند به عنوان آخرین سدی که بر روی کارون ساخته شده تصریح کرد:این سد از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که سه سد در بالادست آن است و یکی دیگر از دلایل مهم آن است که برروی سد های دیگر یک تاسیسات برق وجود داردولی بر روی این سد دو تاسیسات برق ایجاد شده است.

وی افزود: طی قرار دادی که معاون برنامه بودجه ریاست جمهوری و دانشکده آب شناسی دانشگاه تهران تنظیم کرده اند قرار بر این بود که ظرف سه ماه سرانجام این پروژه معلوم شود که در حال حاضر خبری هم از نتایج کار نیست که از من هم برای هم اندیشی دعوت شده است.

کردوانی در ارتباط با سابقه این منطقه گفت: البته از قدیم هم سه رود شور به این رودخانه می ریخت که  موقتی بود؛ این دره ها به نام های  پایین گدار، کالی شو و شور لالی معروف بوده است. باید بگویم در این منطقه به میزانی نمک وجود داشت که مردم از این منطقه نمک می خریدند.

این محقق افزود: در حال حاضر آب این قسمت شور شده است و توده نمکی حدود چهار کیلومتر بالا تر است ولی در حال حاضر که آب بسته شده حدود 2.5 کیلومتر آن با رودخانه در تماس است. به همین دلیل یکی از اقداماتی که برای جلوگیری از تماس آب به نمک انتخاب شده بود ایجاد دیواری از خاک رس است چرا که این فناوری در بسیاری از سدهای ما و یا سدها در دیگر کشورها تجربه موفقی داشته که روش انجام آن هم این است که خاک رس را  می کوبند تا دیواری ایجاد شود تا این نمک در آب حل نشود و روی آن را ریگ و سنگ می ریزند اما وقتی آب را بستند باز هم نمک ها با آب در تماس هستند.

او در ادامه افزود: اگر این سد 10 کیلومتر بالاتر ساخته می شد هیچ کدامیک از این مشکلات پیش نمی آمد.  در حال حاضر قسمت عمیق آب بسیار شور است. راه حل های متنوعی پیشنهاد شد از جمله اینکه سد خراب شود و یا اینکه توسط لوله ها 200 کیلومتر  لوله کشی شود و به پتروشیمی ها داده شود و یا اینکه در خلیج فارس رها شود و یا این آب شور را هم باید وارد چاله ها و یا استخرهایی کنند که از آن نمک بگیرند اما این کار هم امکان پذیر نشد.  این نکته قابل توجه است که  قسمت عمیق این آب 150 هزار میکروموس شوری دارد و حدودا سه یا چهار برابر شوری خلیج فارس است.

کردوانی اظهار کرد: یکی از راه حل هایی که به نظر منطقی می رسد این است که بتوان با لوله آب بسیار شور را خارج کنند تا شاید آب دیگر شور نشود؛ البته این هم یک راه حل قطعی نیست.

این محقق در پاسخ به این سوال که آیا در پایین دست این سد می توان کشاورزی کرد چرا که گفته شده است که در پایین دست این سد چغندر کشت می شود گفت:  شوری آب کشاورزی بایداز 4.7 تا 5000 میرکرو موس برسد این در حالی است شوری اعماق این آب چندین برابر این رقم است نباید از این آب استفاده کرد و اگر آبیاری شود باید سالانه آب شیرین را بر روی زمین های زه کشی شده رها شود تا نمک ها را بشوید و ایم کار در کشور ما امکان پذیر نیست چرا که ما آب نداریم. در نهایت نباید وقتی شوری آب تا این اندازه بالاست از آب استفاده شود البته در حال حاضر ما در ایران از این آب ها استفاده می کنیم؛ شوری آب در  رفسنجان به 22000 میکروموس رسیده است که بسیار ضرر دارد  و هر چه آبیاری بیشتر شود خاک شور می شود و تولیدات کشاورزی پایین می آیدو باید به سمت محصولاتی بروند که به شوری حساسیت کمتری دارند مانند جو و پسته اما همین محصولات  هم به مرور زمان و آبیاری زیاد خشک می شوند که در حال حاضر در کرمان سالانه 40 یا 50 هزار هکتار زمین خشک می شود

کردوانی افزود: این تجربه در کشورهای دیگر مانند مصر و فلسطین انجام می شود و سطح زمین های آنها با آب شور آبیاری می شود اما آنها در زمستان ها با زه کشی زمین آب شیرین را بر روی زمین رها می کنند اما این کار در کشور ما ممکن نیست چون ما آب نداریم و باید بگویم ادامه این کار باعث می شود تا  نهایتا زمین های گتوند شور و به نمک زار  تبدیل شود.

او تصریح کرد: چغندر هم از جمله محصولاتی است که حساسیت کمتری نسبت به شوری آب مقاومت دارد ولی با استفاده بیشتر حتما آنجا هم به همان مشکل برخواهیم خورد.  متاسفانه در احداث این سد کار کارشناسی دقیق انجام نشده و میلیارد ها تومن برای این سد هزینه شده و از طرف دیگر میلیاردها تومن برای احداث دیوار رسی هزینه شده در حالی که از صد ها سال پیش این منطقه به نمک فروش معروف بوده است.