سلامت نیوز: در حالی که پیگیری هر طرح اقتصادی، نیازمند انجام اقدامی اجتماعی است اما در طرح‌های کلان کشوری نیازهای اساسی مردم کمتر مورد توجه بوده است و مسکن مهر را می‌توان مصداق این مساله در عدم توجه به سلامت مردم دانست.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جهان صنعت چندی پیش وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عدم توجه به سلامت مردم در مسکن مهر را مورد انتقاد قرار داد و گفت: در پروژه مسکن مهر حتی یک تخت بستری هم لحاظ نشد.

حسن قاضی‌زاده‌هاشمی هزینه کردن بیش از 120 هزار میلیارد تومان در این پروژه بدون ساخت درمانگاه یا حتی یک تخت بستری و حتی ساخت جاده‌های متعدد بدون در نظر گرفتن یک پایگاه اورژانس را بخشی از مشکلات مهم دانست و تاکید کرد که باید در کنار هر طرح در درجه اول به سلامت مردم توجه کرد.

این گفته وزیر بهداشت از سوی دیگر مسوولان این وزارتخانه نیز عنوان شد و نماینده وزیر بهداشت در کمیته تدوین برنامه ششم توسعه در حوزه سلامت به صراحت اعلام کرد که مسکن مهر بدون توجه به نیازهای سلامت مردم، بدون مطالعه سلامت‌نگر و فقط برای ایجاد مسکن ارزان ساخته شده و به افزایش آسیب‌های اجتماعی انجامیده است.

حسن امامی‌رضوی ابلاغی از سوی مقام رهبری را یادآور شد که براساس آن به نگاه سلامت‌نگر در همه طرح‌های کلان ملی تاکید شده است و هر برنامه و طرحی که قرار است در کشور اجرا شود، باید نگاه سلامت‌محور بر آن حاکم باشد، این در حالی است که در برنامه مسکن مهر که در دولت نهم و دهم دنبال شد، چنین نگاهی حاکم نبود و هزینه‌های زیادی بدون اثربخشی مناسب برای سلامت مردم به کشور تحمیل شد.

علیرضا قهاری، دبیر انجمن انبوه‌سازان مسکن استان تهران اما معتقد است که مسکن مهر نه‌تنها بیمارستان بلکه از بسیاری خدمات ضروری شهر نظیر آموزش‌وپرورش، پاسگاه، دادسرا، مدرسه و فضای سبز نیز بی‌بهره است و حال دولت کنونی و دولت‌های بعدی موظف به تکمیل پروژه و فراهم آوردن امکانات لازم برای آن هستند. وی به «جهان‌صنعت» می‌گوید: سازندگان مسکن مسوول تامین همه خدمات روبنایی و زیربنایی مجموعه نیستند و حال شهرداری‌ها و دولت باید تامین‌کننده خدمات مجموعه مسکونی‌ها و شهرک‌های جدید باشند.

روند ساخت، تکمیل، اسکان و بهره‌برداری مسکن مهر هنوز به سرانجام نرسیده و هم‌اکنون بسیاری از واحدهای مسکن مهر تحویل داده نشده‌اند، بسیاری هنوز نیمه‌تمام هستند و آب و برق هم ندارند. به گفته قهاری، شهرک‌های اینچنینی باید به تدریج تکمیل و به خدمات ضروری شهر‌ها مجهز شوند.

این کارشناس مسکن البته تاکید می‌کند که «در این‌باره باید برنامه‌ریزی ساخت مجموعه پیشتر انجام شود و برنامه‌ای که سلامت‌محوری و هر یک از نیازهای مردم را نادیده بگیرد، ناقص است.» این همان اصلی است که منتقدان مسکن مهر عنوان می‌کنند؛ عدم توجه به نیاز سلامت، آموزش و امنیت مردم و توجه تام به تامین مسکن.

طرفداران این طرح ناتمام اما معتقدند مردم به واحد مسکونی احتیاج دارند و در حالی که دولت‌های پیشین کمتر به این مساله توجه کرده بودند، نیاز مسکن مردم انباشته شده و دولت احمدی‌نژاد تصمیم گرفت این نیاز را تامین کند. اگرچه به گفته کارشناسان، دولت نهم و دهم تمام منابع مالی را به طرف این هدف سوق داد، بدون برنامه ساخت مسکن را آغاز کرد و در نهایت به نتیجه نرسید.

عدم توجه به الگوی مهاجرت
دبیر کارگروه تدوین برنامه اجرایی سیاست‌های کلان سلامت در گفته‌های خود عدم توجه به الگوی مهاجرت در طرح مسکن مهر را هم مورد انتقاد قرار داده و گفته بود: نه‌تنها درمانگاه، بیمارستان، مدرسه، فضای سبز و نیازهای فرهنگی در طرح‌های مسکن مهر مورد توجه قرار نگرفت بلکه به الگوی مهاجرت و سکونت در این مناطق نیز توجه نشد و انبوه جمعیت از اقصا نقاط کشور بدون هیچ اشتراکی در سبک زندگی و بدون اینکه همدیگر را بشناسند در این مناطق ساکن شدند. به گفته امامی‌رضوی، بر این اساس افرادی در آپارتمان‌های مسکن مهر ساکن شدند که یکدیگر را نمی‌شناختند و هیچ مقررات و حرمتی بین آنها برقرار نبود و به همین علت شاهد آسیب‌های روحی، روانی و اجتماعی زیادی در مناطقی هستیم که پروژه‌های مسکن مهر در آن مناطق اجرا شده است.

نمونه چنین طرح‌هایی در جایی مانند عسلویه هم رخ داده به طوری که آنجا نیز به صورت یکجانبه تنها به مساله اشتغال توجه شد و ناگهان جمعیت انبوهی از افراد جوان و مجرد بدون اینکه به نیازهای آنان توجه شده باشد در این منطقه جمع شدند و به همین علت آسیب‌های اجتماعی در عسلویه و منطقه پارس‌جنوبی به شکل معناداری افزایش یافت.

امامی‌رضوی در این مورد تاکید کرده بود که در مورد مسکن مهر هم چنین نگرانی وجود دارد و اگر هر چه زودتر به نیازهای سلامت مردم این مناطق اعم از سلامت جسمی، روحی، اجتماعی و معنوی توجه نشود، در آینده اتفاقات ناخوشایند و فاجعه‌هایی رخ خواهد داد که از هم‌اکنون باید برای پیشگیری از آنها اقدام شود.

مسکن بی‌مهری
به گفته قهاری «مسکن مهر که می‌توانست با ساخته شدن در بافت فرسوده شهر از فرسودگی و آسیب‌پذیری این مناطق بکاهد و از خدمات شهری لازم آن بهره‌مند شود در بیابان‌ها یا زمین‌های دولتی ساخته شد. این کار اگرچه برای پایین آوردن هزینه ساخت بود اما در نهایت باز هم از متقاضیان هزینه‌هایی دریافت شده و می‌شود. مناسباتی که در نظر داشتند به هم خورد، مسکن گران‌تر شد، پروژه طولانی‌تر شد و سرآخر آن‌گونه که باید به سرانجام نرسید.»

وی یادآوری می‌کند: مسکن مهر از ابتدا برای افرادی کم‌درآمد ساخته شد؛ کسانی که بسیاری از آنها در حال حاضر هم در پرداخت قسط این خانه‌ها مانده‌اند. حال این افراد توان تامین هزینه ساخت خدمات مورد نیاز شهرک‌ها را ندارند و انتقاد مطرح شده از سوی وزیر بهداشت، نقدی است که خود دولت را نشانه می‌رود.
حسن روحانی، رییس‌جمهور نیز پیش از این عنوان کرده بود: دیدید که یک تصمیم‌گیری برای مسکن مهر چه بلایی بر سر کشور آورد، چطور پول چاپ کردند، هر پولی که در تاریخ ایران چاپ شده بود، بیشتر از چهل درصد آن توسط بانک مرکزی چاپ شد، یعنی بانک مرکزی 45 هزار میلیارد ریال چاپ کرد و در اختیار بانک مسکن قرار داد.

قهاری تامین خدمات مسکن مهر برای این دولت یا دولت‌های بعدی را توفیق اجباری عنوان کرده و می‌گوید: هرچند مردم حق دارند از مسکن بهره‌مند باشند و دولت‌ها موظف به تامین این نیاز هستند اما تا امروز در جهت تامین مسکن طبقات پایین جامعه موفق نبوده‌ایم. حال نیز دولت موظف است این طرح را با تامین خدمات به سرانجام برساند. سرمایه عظیم ملی در این پروژه نیمه‌تمام به کار گرفته شده و میلیاردها تومان بلاتکلیف مانده بنابراین اتمام پروژه باید به طور جدی توسط دولت دنبال شود.

این کارشناس مسکن قیمت کنونی مسکن را مطلوب ندانسته و می‌گوید: تامین مسکن برای آحاد جامعه به‌خصوص قشر متوسط و فرودست سخت است. در حال حاضر 50 درصد جامعه امکان اینکه بدون کمک دولت صاحب‌خانه شوند را ندارند و بسیاری از افراد دسترسی به مسکن را رویا می‌بینند، در این شرایط تشویق به افزایش جمعیت در حالی که جوانان علاوه بر مساله اشتغال از مسکن هم بهره‌مند نیستند به نظر ضروری نمی‌آید.