سلامت نیوز:چند سالی از این نگرانیها گذشت و مصوبه هیأت دولت درباره طرح کهاب که باید تا پایان سال ۹۲ اجرایی میشد، اجرا نشد. پس از آن خبرهایی آمد که حکایت از اخذ مجوز برای اجرایی شدن این طرح در ٣سال آینده داشت، اما دیروز خبر دیگری آمد از اجرایی شدن طرحی که با سلامت میلیونها تهرانی گره خوره است، «طرح جمعآوری بخارات بنزین متوقف شده که منجر به انتشار ٨هزار و ٦٥٣ تن آلاینده تبخیری بنزین در تهران میشود.» رئیس مرکز ملی هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست، در همایش ملی جایگاهداران سوخت و فرآوردههای نفتی کشور، این خبر را داد و درباره آخرین وضع تعریف استاندارد جدید برای عرضه بنزین در جایگاهها، گفت: «در شرایط فعلی مصرف بالای سوخت بهویژه انواع سوختهای غیراستاندارد در کشورهای مختلف جهان منجر به بروز پدیدههایی همچون شیوع گسترده سرطان، بارش بارانهای اسیدی، مشکلات و چالشهای متعدد بهداشت و سلامت برای شهروندان، گرم شدن کره زمین و بروز پدیده گرد و غبار شده است.»
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، هشت سالی میگذرد، از روزهایی که خطر ناشی از تبخیر بنزین در هوای تهران، به هشداری جدی تبدیل شد و از تهدید سلامتی پایتختنشینان خبر داد. روزهایی که بسیاری از کارشناسان محیطزیست و سلامت را همصدا کرد، «آلایندههایی که از طریق تبخیر بنزین وارد هوا میشود، چون نسوختهاند بسیار خطرناکند». هشدارها و نگرانیها نتیجهبخش بود. قرار شد در دولت دوم محمود احمدینژاد، طرح کاهش و بازیافت بخارات بنزین یا به عبارتی طرح «کهاب»، توسط وزارت نفت به اجرا درآید تا بخارات بنزین کنترل، کاهش و هدایت شود، بهگونهای که انتشار این بخارات در هوا به حداقل برسد و امکان تبدیل دوباره آن به بنزین مایع وجود داشته باشد.
چند سالی از این نگرانیها گذشت و مصوبه هیأت دولت درباره طرح کهاب که باید تا پایان سال ۹۲ اجرایی میشد، اجرا نشد. پس از آن خبرهایی آمد که حکایت از اخذ مجوز برای اجرایی شدن این طرح در ٣سال آینده داشت، اما دیروز خبر دیگری آمد از اجرایی شدن طرحی که با سلامت میلیونها تهرانی گره خوره است، «طرح جمعآوری بخارات بنزین متوقف شده که منجر به انتشار ٨هزار و ٦٥٣ تن آلاینده تبخیری بنزین در تهران میشود.» رئیس مرکز ملی هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست، در همایش ملی جایگاهداران سوخت و فرآوردههای نفتی کشور، این خبر را داد و درباره آخرین وضع تعریف استاندارد جدید برای عرضه بنزین در جایگاهها، گفت: «در شرایط فعلی مصرف بالای سوخت بهویژه انواع سوختهای غیراستاندارد در کشورهای مختلف جهان منجر به بروز پدیدههایی همچون شیوع گسترده سرطان، بارش بارانهای اسیدی، مشکلات و چالشهای متعدد بهداشت و سلامت برای شهروندان، گرم شدن کره زمین و بروز پدیده گرد و غبار شده است.»
علی رجبی با اعلام اینکه یکی از مهمترین دلایل افزایش پدیده گرد و غبار در اکثر نقاط کشور، عرضه و توزیع سوخت غیراستاندارد و وجود مواد شیمیایی خطرناک است، ادامه داد: «در طول چندسال گذشته حدود ٦میلیارد دلار به منظور تولید بنزین با استاندارد یورو۴ در پالایشگاهها سرمایهگذاری
شده است.»
او نقش عرضه بنزین با استاندارد یورو ۴ یعنی استاندارد اتحادیه اروپا را در کاهش آلودگی در تهران و اکثر کلانشهرهای کشور غیر قابل انکار دانست و بیان کرد: «هماکنون در تهران و ٦ کلانشهر دیگر کشور بنزین یورو۴ عرضه و توزیع میشود و قرار است در سایر کلانشهرها هم با انجام واردات، بنزین یورو۴ عرضه شود.»
رجبی با اشاره به تعریف استاندارد جدید بنزین از طرف دولت، گفت: «سال گذشته دولت مصوبهای را به منظور توقف عرضه بنزین پتروشیمی و جمعآوری بخارات بنزین از سطح جایگاهها، تعریف کرد که بخش دوم این مصوبه تاکنون بهطور کامل اجرایی نشده است. براساس استاندارد تعریف شده در دولت، باید در یک لیتر بنزین، حجم بَنزَن کمتر از یک درصد، اولفینها سهم ۱۸درصدی و سهم حجمی آروماتیکها ۳۵درصد باشد. در صورت رعایت این استاندارد و بهویژه کاهش سهم بنزن از ترکیب بنزین، استانداردهای عرضه و توزیع فرآورده نفتی نزدیک به استانداردهای اتحادیه اروپا رعایت میشود که در کاهش آثار زیست محیطی تاثیرگذار است.»
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست با اشاره به انجام یک نمونهگیری جدید از وضع عرضه بنزین در سطح جایگاههای سوخت کشور، گفت: «براساس آخرین نمونهگیری انجام شده، در ۴۹درصد جایگاهها سهم بنزن کمتر از یک درصد، در ۳۳درصد جایگاهها سهم بنزن بین ۱ تا ۱.۵درصد و در ۱۸درصد باقیمانده سهم بنزن حدود ٢درصد بوده است.»
او با اعلام اینکه براساس این آزمایش، در ۵۶درصد جایگاههای سوخت کشور، حجم آروماتیکها در ترکیب بنزین کمتر از ۳۵درصد حجمی بوده است، گفت: «در ۴۴درصد باقیمانده جایگاهها هم سهم آروماتیکها در مرز استاندارد قرار داشته است.»
رجبی درحالی به آخرین نمونهگیری انجام شده از وضع کیفیت بنزین عرضه شده در سطح جایگاههای سوخت کشور اشاره کرده و یادآوری میکند که در بیش از نیمی از جایگاههای کشور، سهم بنزن بیش از یکدرصد است که همواره از بنزن بهعنوان مادهای سرطانزا و حتی عامل قطعی سرطان یاد میشود. معصومه ابتکار پیش از این درباره این ماده که سهم زیادی در بنزین تولیدی در پتروشیمیهای کشور داشت به «شهروند» گفته بود که «بنزن یک ترکیب حلقوی فوقالعاده سرطانزاست که در برگه مشخصات این ماده شیمیایی نوشته شده استنشاق این ماده بسیار خطرناک و عاملی است برای لوسمی ( سرطان). این موضوعی کاملا شناخته شده است، حتی اگر بنزن را در اینترنت جستوجو کنیم، میبینیم که نوشته Carcinogenic Grade A یعنی سرطانزای درجه یک. وجود این ماده را در هوای شهر تهران، ابتدا با پیگیریهایی که کمیسیون محیط زیست شورای شهر با همکاری شرکت کنترل کیفیت هوا، انجام داد، بررسی کردیم و آن موقع مشخص شد که متاسفانه میزان بنزن در هوای شهر تهران بهخصوص در پمپ بنزینها بسیار بالاتر از حد استاندارد است که بسیار نگرانکننده و خطرناک است.» میزان غیراستاندارد این ماده خطرناک در بنزین تولیدی در پتروشیمیهای کشور، سازمان حفاظت محیطزیست را مجاب کرد که باید تولید بنزین در پتروشیمیهای کشور متوقف شده و این نوع بنزین در کلانشهرها توزیع نشود، اما با این وجود باز هم صحبت از سهم غیراستاندارد بنزن در جایگاههای سوخت کشور است که پرونده نگرانی از سلامتی کارکنان جایگاهها و ساکنان حاشیهای پمپ بنزینها را همچنان باز نگه میدارد.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست، در ادامه با یادآوری اینکه افزایش گازرسانی به نیروگاهها و صنایع و ارتقای کیفیت بنزین، ٢ عامل تاثیرگذار در کاهش شدید آلودگی هوا در تهران و اکثر کلانشهرهای کشور است، تصریح کرد: «با وجود ارتقای کیفیت بنزین و افزایش گازرسانیها، تاکنون طرح «کهاب» به منظور جمعآوری بخارات بنزین، بهطور کامل اجرایی نشده است.» رجبی با بیان اینکه طرح کهاب شامل یک پروژه ٣ مرحلهای بوده است، ادامه داد: «قرار بود با اجرای کامل این طرح در بیش از ٣هزار و ٦٠٠ دستگاه نفتکش جادهپیما، مخازن زیرزمینی جایگاههای سوخت و باک خودروها، این پروژه اجرایی شود.» او با بیان اینکه در سال ۹۲ بیش از ٤میلیارد و ۴۸۷میلیون لیتر بنزین در استان تهران عرضه شده است، تاکید کرد: «از این میزان، سهم آلایندههای تبخیری بنزینی ۸هزار و ٦٥٣ تن بوده و بهطور متوسط روزانه بیش از ۲۴ تن آلاینده تبخیری بنزین در سطح شهر تهران منتشر میشود که بیش از نیمی از دلایل انتشار این آلایندهها مربوط به مخازن زیرزمینی جایگاههای سوخت است.»
رجبی با اشاره به طرح جهانی CDM گفت: «بر اساس این طرح، آن دسته از پروژههایی که منجر به توقف انتشار گازهای گلخانهای میشود، مشمول جوایز ارزی خواهد شد.»
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست با بیان اینکه اگر طرح کهاب بهطور کامل در جایگاههای سوخت اجرایی شود، حجم انتشار آلایندههای تبخیری بنزین از ۴ هزار و ٨١٠تن در سال، به ۷۱۳ تن کاهش مییابد، یادآوری کرد: «بخشی از آلایندهها باید با اجرای یک پروژه دیگر در محل باک خودروها کاهش یابد.»
بیپولی مانع اجرای کهاب
طرح کهاب که چند سالی میشود مطرح شده و با وجود الزام به اجرای آن خبری از اجرایی شدنش نیست، موضوعی مهم و در عین حال خطرناک است. موضوعی که با سلامت پایتختنشینان و ساکنان سایر کلانشهرهای کشور پیوند خورده اما به گفته یوسف حجت، از مشاوران سابق سازمان حفاظت محیطزیست و استاد دانشگاه تربیت مدرس، «کمتر به آن پرداخته شده و توجهی هم به آن نمیشود.»
او در اینباره توضیح میدهد: «ما در آلایندههایی که در هوا داریم، با ٣ دسته آلاینده مواجه هستیم. نخست، آلایندههای گازی همچون ازن، CO٢ و... که در این زمینه وضع هوا نسبت به گذشته بهتر شده است. دسته دوم، گرد و غبار و ذرات معلق در هوا است که وضع هوا را خارج از حد استاندارد قرار میدهد و دسته سوم، که هم خطرناک است و هم کمتر به آن پرداخته شده، بخارات بنزین است.» حجت ادامه میدهد: «وقتی یک باک بنزین میزنیم به اندازه باکی که بنزین زدهایم، بخارات وارد هوا میشود و این در سطح گستردهتر هم وجود دارد و برای مخازن جایگاههای سوخت هم همین اتفاق میافتد. به میزان حجم تانکر، با بخار بنزینی که وارد هوا میشود روبهرو هستیم. این رقم، رقم بزرگی است که توجهی به آن نمیشود.»
او بیتوجهی به اجرای این طرح را با مشکلات منابع مالی مرتبط میداند و یادآوری میکند که «وزارت نفت باید این طرح را اجرا میکرد اما این وزارتخانه مشکل منابع مالی دارد و اجرای این طرح را متوقف کرده است. حال آنکه این طرح باصرفه بوده و اجرای آن اقتصادی است و میتواند درآمدزا باشد. اگر این بخارات جمعآوری و دوباره به بنزین تبدیل شود، از هدررفت بنزین که بخار شده جلوگیری میشود و مصرف را بهطور چشمگیری کاهش میدهد. اما متاسفانه به آینده این طرح نگاه نشده و تنها به وضع کنونی آن که مشکلات اعتباری مانع اجرای آن است، نگاه میشود. بر همین اساس طرح متوقف شده است.» در سالهای اخیر، بخارات بنزین به گفته حجت به دلیل اینکه از طریق تبخیر وارد هوا میشوند و چون نسوختهاند بسیار خطرناکند، باعث نگرانی بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت و فعالان محیطزیست شده است. بسیاری با اشاره به مشکلاتی که برای سلامتی کارکنان جایگاههای سوخت به وجود آمده از تهدید شدن سلامتی این افراد و خانوارهایی حکایت میکنند که در نزدیکی جایگاههای سوخت زندگی میکنند اما تا کنون بررسی رسمی درباره تاثیر بخارات بنزین بر سلامتی کارکنان جایگاهها یا همسایگان جایگاههای بنزین نشده است. با این حال حجت میگوید: «اینکه گفته میشود کارکنان و همسایگان جایگاههای بنزین بیشتر از دیگران در معرض این تاثیرات هستند واقعیتی غیرقابل انکار است.»
او هم نمیداند این بخارات میتواند چه تاثیری روی سلامتی مردمی داشته باشد که هوایی را تنفس میکنند که روزانه صدها تن بخارات بنزین در آن منتشر میشود. اما آنچه برخی پزشکان از آن یاد میکنند این است که « بخارات بنزین ترکیبات سرطانزایی را تولید میکند و بیشک تنفس چنین هوای مسمومی افراد را در معرض انواع بیماریهای ریوی مثل برونشیت، برونشیولیت، آسم، تورم مجاری تنفسی فوقانی و عفونتهای ریوی قرار میدهد.» در اینخصوص محمد حقانی، رئیس کمیته محیطزیست و خدمات شهری شورای شهر تهران میگوید: «استنشاق هوای آلوده به بخارهای بنزین در درجه اول باعث تحریک برونشها و حبابچههای ریه میشود و التهاب به وجود میآورد و التهاب در هر بخش از بدن آن قسمت را مستعد عفونت میکند.» با وجود نگرانیهای بسیاری که در رابطه با این بخارات و تاثیر آن بر سلامتی انسانها بهخصوص همسایگان جایگاهها و کارکنان آن وجود دارد، اجرایی شدن این طرح سال به سال به تعویق افتاده و حالا هم خبر رسیده که طرح متوقف شده است.
نظر شما