سلامت نیوز: چندی پیش مسئولان وزارت بهداشت از تهیه و تدوین سند ملی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر در کمیته‌ای که با همین نام و با دستور وزیر بهداشت تشکیل شده است، خبر دادند. سندی که قرار است از مرگ‌ومیرهای زودرس جلوگیری کند. حوادث ترافیکی، بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته مغزی و سرطان به ترتیب بیشترین علت مرگ‌ومیرهای زودرس در کشور است که در مجموع بیش از ٥٠درصد آمار مرگ‌ومیرها در کشور را به خود اختصاص داده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، حالا با گذشت چند ماه از تهیه و تدوین این سند و آماده شدن بخشی از زیرساخت‌های اجرایی آن جزییات بیشتری درخصوص اقدامات و برنامه‌های کمیته پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر به منظور جلوگیری و بهبود روند درمان این گروه از بیماری‌ها به گوش می‌رسد. این سند در ٢ بخش پیشگیری و درمان قرار است میزان مرگ‌ومیرهای زودرس را تا ١٠سال آینده، ٢٥درصد کاهش دهد. در بخش پیشگیری این سند، شبکه بهداشت کشور با همکاری سایر بخش‌ها باید در مرحله اول ٢٠درصد شیوع کاهش فعالیت بدنی ناکافی، ١٠درصد سوء مصرف الکل، ٣٠درصد مصرف نمک، ٣٠درصد مصرف دخانیات و ٢٥درصد شیوع فشارخون بالا را کاهش دهد و شیوع دیابت و چاقی را در اندازه‌های فعلی ثابت نگه دارد. در حوزه درمان هم کاهش ٣٠درصدی آمار مرگ‌ومیرهای ناشی از سکته‌های مغزی و قلبی و همچنین جلوگیری از عوارض و معلولیت‌های ناشی از این بیماری‌ها بخشی از اهداف کمیته پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر است. اصلاح و استانداردسازی خدمات تشخیصی و درمانی بیماران سرطانی نیز بخش دیگری از برنامه‌های این کمیته در قالب سند ملی کنترل این گروه از بیماری‌هاست.
ارایه خدمات تشخیصی و درمانی سرطان در ٣ تیپ برنامه ملی آمایش سرزمین سرطان در ٣ سطح طی یک دوره یک‌ساله در حوزه معاونت درمان طراحی و نهایی شده است. به گونه‌ای که درحال حاضر می‌دانیم در هر نقطه‌ای از کشور برای پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان چه امکاناتی در دسترس است یا چه کاستی‌هایی داریم. این را محمد آقاجانی معاون درمان وزارت بهداشت به «شهروند» می‌گوید. او با اشاره به اصلاح زیرساخت درمان سرطان به‌عنوان یکی از اقدامات اساسی در برنامه‌ریزی حوزه سرطان، می‌افزاید: «سرطان به‌عنوان چهارمین عامل مرگ‌ومیر کشور یکی از محورهای اصلی و مورد توجه کمیته پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر است که با بررسی‌ها و جمع‌آوری اطلاعات درنهایت توانستیم استانداردسازی خدمات تشخیصی و درمانی این گروه از بیماری‌ها را در کشور نهایی کنیم. به عبارت دیگر با اجرای این برنامه تشخیص و درمان انواع سرطان‌ها در کشور به صورت هماهنگ و یکپارچه انجام می‌شود. که این تغییر و تحولی ارزشمند در این حوزه است.»
آقاجانی با اشاره به شیوع بالای سرطان روده، پستان و رحم در کشور، می‌گوید: «یکی از مشکلات اساسی ما در این بخش نبود اطلاعات تجمیع شده درخصوص تجهیزات، فضای فیزیکی و نیروی انسانی بود، که طی‌سال گذشته با استفاده از سیستم جی‌ای‌اس توانستیم اطلاعات خود را در این زمینه تجمیع کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «درعین‌حال با ارزیابی نیازهای کشور با توجه به شاخص‌های سازمان جهانی بهداشت و نیز شاخص‌های تعریف شده در وزارت بهداشت براساس نیازها و اهداف نظام سلامت کشور، توانستیم، فاصله بین وضع موجود تا وضع مطلوب را شناسایی کنیم.»
آقاجانی با اشاره به ارایه خدمات در ٣ تیپ به بیماران سرطانی می‌گوید: «تیپ یک این خدمات مبتنی بر تشخیص و بررسی این بیماری در مناطق مختلف کشور است که عمده بار آن برعهده خانه‌های بهداشت است.»
او ادامه می‌دهد: «تا سال آینده تمامی این مراکز تشخیصی در سطح کشور راه‌اندازی می‌شود که تمام اعتبارات این مرحله توسط وزارت بهداشت تامین می‌شود.»
آقاجانی با بیان این‌که تیپ ٢ و ٣ این طرح خدمات جامع سرطان را به بیماران ارایه می‌دهد، می‌افزاید: «منظور از خدمات جامع سرطان، درمان، بستری، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و جراحی است که در این بخش وزارت بهداشت با مشارکت بخش خصوصی این خدمات را به بیماران ارایه می‌دهد.»
کاهش ٣٠درصدی مرگ‌ومیر ناشی از سکته مغزی
دبیرستاد کشوری طرح تحول نظام سلامت درباره بیماری‌های عروق مغزی و برنامه‌های کمیته پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر درخصوص این بیماری می‌گوید: «نتایج مطالعات و آمارهای موجود نشان می‌دهد که سکته مغزی سومین عامل مرگ‌ومیر در کشور است. با توجه به این موضوع برنامه ملی درمان سکته‌های مغزی به صورتی طراحی شده است تا همانند سایر کشورها ناتوانی و معلولیت‌های ناشی از سکته‌های مغزی کاهش پیدا کند. با اجرای این طرح پیش‌بینی می‌شود تا ٣٠درصد از آمار مرگ و میرهای ناشی از سکته مغزی در کشور کاهش می‌یابد.»
آقاجانی به برنامه ملی کاهش سکته قلبی هم اشاره می‌کند و دراین‌باره می‌گوید: «از اول مهرماه سال‌جاری سیستم ثبت سکته‌های قلبی در کشور آغاز به کار کرده است و از اول آبان‌ماه نیز بخش بزرگی از این برنامه در مراکز شبانه‌روزی درمان سکته‌های قلبی با عنوان مراکز ٢٤٧ آغاز می‌شود.»
معاون درمان وزیر بهداشت با تاکید بر لزوم هماهنگی میان سایر حوزه‌های وزارت بهداشت در سند پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، می‌افزاید: «ثبت هر روزه بیماری‌ها، اقدامی بین بخشی است که به جز حوزه درمان، حوزه‌های پژوهشی، آموزشی و بهداشتی نیز در آن دخیل هستند.»
شیوع بالای سرطان زنگ خطری برای مسئولان نظام سلامت کشور
براساس سند چشم‌انداز ١٤٠٤ نظام سلامت کشور باید با کسب حمایت کلیه سازمان‌ها و نهادها، رویکرد سلامت را در همه سیاست‌های کشور اجرایی کند. «سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر» نیز در همین راستا تدوین و اجرایی شده است. محمدحسین قربانی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان این مطلب به «شهروند» می‌گوید: «بر این اساس یکی از برنامه‌های اصلی وزارت بهداشت و درمان اولویت دادن به ارتقای سلامت و پیشگیری، بهره‌مندی مردم از مراقبت‌های کارای سلامت جسمی و روانی و توجه به سلامت اجتماعی است.»
او با مثبت ارزیابی کردن اقدامات انجام گرفته در کمیته پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر می‌گوید: «اجرای سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر در دولت یازدهم نشان از توجه دولت و وزارت بهداشت به مقوله پیشگیری است. البته تا جایی که ما اطلاع داریم این کمیته برنامه‌های خوبی هم در بخش درمان این گروه از بیماران دارد.»
قربانی اجرای این سند توسط وزارت بهداشت را یکی از نیازهای اساسی برای حفظ سلامت جامعه و ارتقای آن عنوان می‌کند و می‌افزاید: «آمار بالای سکته‌های مغزی و قلبی و شیوع بالای سرطان در کشور زنگ خطری جدی برای همه فعالان در حوزه سلامت کشور است که خوشبختانه وزارت بهداشت در اقدامی مناسب می‌تواند با اجرای این برنامه نگرانی‌ها در این زمینه را کاهش دهد.»
نماینده مردم آستانه اشرفیه با اشاره به نقش مهم «مراکز سلامت جامعه» در اجرای هرچه بهتر این طرح به‌خصوص در حاشیه شهرها، می‌گوید: «یکی از کارهای خوبی که در این طرح دیده شده است، استفاده از توان خانه‌های بهداشت و سلامت است. با توجه به ساخت و راه‌اندازی بیش از ٢هزار خانه بهداشت در کنار جذب یک‌‌هزار و ٨٠٠ پزشک در سال گذشته برای ارایه خدمات در این مراکز و تلاش برای ساخت و تجهیز خانه‌های بهداشت در سال‌جاری، می‌توان امیدوار بود که این طرح با قدرت کارش را آغاز کند.»
کاهش بار مالی درمان با اجرای سند پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر
هرچند برخی منتقدان راه حل اصلی کاهش بار بیماری‌های غیرواگیر را در توجه بیشتر به مقوله پیشگیری عنوان می‌کنند، ولی نمی‌توان به این بهانه به بخش درمان این گروه از بیماری‌ها توجه نکرد. حسن تامینی‌لیچایی، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تاکید بر اهمیت اجرای «سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر» به «شهروند» می‌گوید: « طی سال‌های گذشته به‌خصوص از اواسط دهه ٧٠ اقدامات خوبی در حوزه بهداشت و پیشگیری در سطح کشور انجام شد و بخش قابل توجهی از بیماری‌های واگیردار کنترل و مدیریت شد. ولی در یک دهه گذشته با تغییر الگوی بیماری‌ها به سمت امراض غیرواگیر و افزایش مرگ‌ومیر ناشی از آن، اهمیت توجه به حوزه بهداشت را بیش از پیش افزایش داده است. ولی این موضوع نباید به معنی بی‌توجهی به تشخیص و درمان افراد مبتلا به این بیماری‌های باشد.» او با بیان این‌که مرگ‌ومیرهای زودرس در ایران روند رو به رشدی داشته است، می‌افزاید: «از ٣٨٠هزار مرگ ثبت شده در سال ١٣٩٠، ٩٢هزار نفر با سکته قلبی، ٤٣هزار نفر بر اثر سکته مغزی، ٣٧هزار نفر در حوادث و سوانح و ٣٠هزار نفر به دلیل ابتلا به سرطان فوت کردند.»
او ادامه می‌دهد: «با توجه به این موضوع و آمار فزاینده مبتلایان به این گروه از بیماری‌ها باید منابع وزارت منطبق با این سند به هر دو حوزه درمان و پیشگیری اختصاص پیدا کند. به عبارت دیگر با اجرای این طرح عملا بخشی از منابع به حوزه بهداشت اختصاص می‌یابد که اتفاق خوبی در نظام سلامت کشور است. اجرای این سند درنهایت بار مالی درمان را هم به شدت کاهش می‌دهد. البته مشکلات در حوزه بهداشت و درمان بسیار زیاد است. به‌خصوص که این بیماری‌ها هزینه‌های درمانی سنگینی را به نظام بهداشتی و درمانی کشور وارد می‌کند.»
لیچایی با اشاره به افزایش ٦ برابری بودجه بهداشت و درمان در سال ٩٣ نسبت به سنوات گذشته می‌گوید: «این افزایش بودجه البته لازم و ضروری بود و می‌بایست با توجه به قوانین و نیازهای نظام سلامت کشور به بخش‌های مختلف اختصاص می‌یافت، ولی عملا سهم زیادی به حوزه درمان اختصاص داده شد. تا زمانی که قسمت عمده‌ای از منابع به حوزه درمان اختصاص پیدا کند همچنان درجا می‌زنیم. درمان به چاهی می‌ماند که هرچه پول در آن بریزی پرنمی‌شود. این مشکل فقط در سایه توجه به بهداشت و پیشگیری رفع می‌شود. باید زیرساخت‌های نظام ارجاع در کشور مهیا شود، این کاری است که بسیاری از کشورها انجام داده‌اند و از آن جواب گرفته‌اند. اما با این همه باید به بیماران مبتلا به سرطان و بیماران قلبی و مغزی توجه داشت و روند تشخیص و درمان این بیماری‌ها را به‌روز و کارآمد کرد.»
نماینده مردم رشت در مجلس با اشاره به راه‌اندازی «مراکز سلامت جامعه» به منظور کاهش ٢٥درصدی مرگ‌ومیرهای زودرس می‌گوید: «خدمات فعلی مراکز بهداشتی، درمانی شامل مراقبت از بیماری‌های واگیر، سلامت مادر و کودک و سلامت محیط و کار است. پوشش این خدمات بیشتر در جمعیت روستایی، عشایر و شهرهای زیر ٢٠هزار نفر است. در عمل سطح یک شبکه بهداشت، برای بخش عمده‌ای از جمعیت کشور پوششی ندارد. درحالی‌که بخش زیادی از مشکلات بیماری‌های غیرواگیر مانند چاقی و فشار خون به دلیل سبک زندگی شهری، در شهرهای پرجمعیت کشور نسبت به روستاها و شهرهای کوچک‌تر، شیوع بیشتری دارد.»
نظر شما