سلامت نیوز:اصلاح ساختار صندوقها، حذف قوانین و مقرراتی که هزینههایی را بر صندوقها تحمیل میکند و افزایش سن بازنشستگی، اضافه کردن بیمههای تکمیلی بازنشستگان، افزایش منابع مالی ورودی صندوقها، تقویت حوزه اقتصادی صندوقها، عدالت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و... از جمله مواردی هستند که حتی بدون منابع مالی فراوان هم میتواند در وضعیت معیشت و رفاه بازنشستگان بسیار مؤثر باشد.
به گزارش سلامت نیوز، رحمتالله علی رحیمی- پژوهشگر اقتصاد اسلامی در روزنامه ایران نوشت: از قدیم گفتهاند که در رنجها و مشکلات است که عیار انسانها مشخص میشود. این شاخص را به پدیدههای اجتماعی و اقتصادی نیز میتوان تعمیم داد. روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و کاهش قیمت جهانی نفت به عنوان عمدهترین منبع درآمدی دولت باعث شد کمبود بودجه به نهادها و سازمانهای دولتی تسری یابد و تلاش دولت برای شفاف جلوه دادن وضعیت مالی خود فضای دیگری پیداکند، اگر تا دیروز تنها مسئولان و صاحبنظران از وضعیت بحرانی صندوقهای بازنشستگی خبر داشتند اکنون عموم مردم از این موضوع اطلاع یافتهاند بخصوص که ریاست محترم سازمان مدیریت و برنامهریزی هم از بحرانی شدن وضعیت مالی صندوقها خبر داده و گفته در برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی به این بحران به همراه بحران آب و محیط زیست خواهند پرداخت.
از طرفی جمع کثیری از بازنشستگان نیز که عمری را در تلاش برای ساختن جامعهای پویا و آباد و خدمترسانی گذراندهاند انتظار ارتقای سطح معیشتی مطلوب و خدمات درمانی، رفاهی با کیفیت دارند و از دولت تقاضا دارند به خواستههایشان رسیدگی کند. مقاله حاضر بر این نکته تأکید دارد که برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فرصت مناسبی برای اصلاح ساختار صندوق بازنشستگی و تکریم بازنشستگان است و ضرورت دارد مسئولان، صاحبنظران و کارشناسان با ارائه راهکارهای علمی و عملی به این مسأله توجه ویژهای داشته باشند.
صندوقهای بازنشستگی در ایران به دلایل مختلف از جمله تأثیرپذیری از قوانین ناکارآمد و غیرهمسو با اهداف آن و نیز مدیریت معطوف به ابعاد اجتماعی و غیراقتصادی، و... تاکنون فقط با کمکهای دولت و منابع مربوط به حق بیمه و پساندازهای نسل آتی توانستهاند مشکلات و کمبود فعلی منابع مالی خود را پنهان کنند، لکن با ضرورت شفاف شدن وضعیت مالی بنگاههای اقتصادی و با دیدگاهی تدبیرگرا اکنون مشخص شده که به مرز بحران نزدیک شدهاند.
این مسأله به حدی در کانون مباحث صاحبنظران و برنامهریزان کشور قرار گرفته است که به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، عدم تعادل مالی صندوقهای بازنشستگی به عنوان بحران، همردیف بحران آب و محیط زیست در دستور تدوین برنامه ششم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار میگیرد.
به نظر میرسد که مشکل صندوقهای بازنشستگی نداشتن نگرش سیستمی و برنامهریزی بلندمدت برای آنها بوده که البته این مشکل کلی در برنامهریزیهای توسعهای جامعه ایران همیشه وجود داشته است اما انتظار این بوده که صندوقهای بازنشستگی که دلالت بر پدیدهای بین نسلی و بلندمدت هستند مسلماً نیاز به برنامهریزی بلندمدت دارند و غفلت از آن نشاندهنده درک غلط مفاهیم آن نیز بوده که البته درک محتوای اقتصادی آن جای خود دارد که هیچگاه و در هیچ برنامهای دیده نشده است.
اکنون در دولت تدبیر و امید، ان شاءالله همت و عزم راسخی وجود دارد تا مسائل و مشکلات صندوقها بهصورت ریشهای و ساختاری بررسی و راه حلهای بنیادی برای آن در نظر گرفته شود.
صندوقهای بازنشستگی در کشورهای توسعه یافته به عنوان مؤسسات اقتصادی در راستای اجرای سیاستهای پولی و مالی دولت، با توجه به وسعت منابع مالی و توان اقتصادی و تأثیرگذاری به عنوان یک وظیفه اخلاقی و اقتصادی و با هدف ایجاد تعادل و پایداری بازارهای پولی و سرمایهای مخصوصاً در زمان بروز بحرانهای اقتصادی به دولت کمک میکنند اما این مسأله که در ایران کارکرد این صندوقها به نحوی است که دولت باید به عنوان یک بحران اقتصادی آنها را شناسایی و مشکلاتشان را حل و فصل کند ناشی از عمق بحران در ساختار و قوانین حاکم بر آنهاست، هر چند بیبرنامگی دولتها را هم طی سالهای حیات صندوقها نباید از نظر دور داشت.
مصادف شدن روز 25 ذیحجه روز خانواده و تکریم بازنشستگان با هفته دفاع مقدس و بزرگداشت یاد و خاطره رزمندگان شاید یادآور این نکته باشد که گروه بازنشستگان نیز از یک منظر به عنوان رزمندگان جبهه کار و تولید و اقتصاد (البته نه به حد و اندازه رزمندگان دفاع مقدس) بسیار قابل تکریم بوده و باید دولت و صندوقهای بازنشستگی معیشت خانواده آنها را تأمین کنند و نیازهای فرهنگی، اجتماعی و درمانی آنان را پاسخگو باشند. آموزههای دینی خصوصاً دین مبین اسلام جهاد را برترین فضیلت اجتماعی دانسته و از این نگاه ملت ایران زحمات و تلاشها و مجاهدتهای رزمندگان دفاع مقدس را که به برقراری امنیت جامعه که مهمترین نیاز مردم تلقی میشود ارج نهاده و قدردانی میکند.
این نکته قابل ذکر است که رزمندگان دفاع مقدس عمدتاً یا فرزندان بازنشستگان هستند یا تربیت شده بازنشستگانی هستند که روزگاری در ادارات، سازمانها، مدارس، بیمارستانها، دانشگاهها و... جای جای ایران اسلامی به خدمت مشغول بودهاند، آنان 30 سال عمر، جوانی و سلامت و هستی خود را برای برپایی و ساختن جامعهای بهتر و در مسیر تولید فکر و اندیشه، تولید ثروت و پاسداری از فرهنگ و آداب و رسوم و هزاران شغل و تلاش دیگر به پایان بردهاند. به بیان دیگر جامعه کنونی از طرفی مرهون پاسداران و رزمندگان دفاع مقدس از خطر دستاندازی بیگانگان و از طرفی مرهون علم و دانش و کار و تلاش کارکنان و کارگزارانی هستند که اکنون در کسوت بازنشستگان درآمدهاند.
گذشته از حکم عقلانیت و اخلاق مبنی بر تکریم و احترام گروه بازنشستگان، آموزههای اسلامی و قرآنی نیز سفارشهای مؤکدی در این خصوص کرده است ضمن اینکه بازنشستگان به عنوان سالمندان نیز همواره مورد احترام و سفارش مؤکد آموزههای وحیانی و روایت و احادیث پیامبر گرامی اسلام(ص) و امامان و بزرگان دین بودهاند.
از جنبه حقوقی نیز مسئولیت در برابر این گروه و خانواده آنها انکارناپذیر است، بازنشستگان حدود 30 سال از مصرف درصدی از درآمد و حقوق خود خودداری و آن را به صندوقهای بازنشستگی سپردهاند تا هنگام سالمندی، ناتوانی و بازنشستگی بتوانند از مزایای آن استفاده نمایند و اینک به عنوان ارباب رجوع صندوقها قابل تکریم و احترام هستند و باید با کمک دولت معاش و هزینههای درمانی و خدمات رفاهی آنها در حد معقول و قانونی تأمین گردد.
البته این نکته قابل ذکر است که حتی اگر از آن بخش مهم از خواستههای آنان که مربوط به حوزه مالی میشود به دلایل متعدد مثل کسری بودجه، کاهش درآمدهای دولت، صرفنظر کنیم بسیاری از خواستههای آنان را که به حوزه قانونگذاری و اصلاح قانون مربوط میشود باید به آسانی سازماندهی و اجابت کرد. به عنوان مثال تفاوت معنادار حقوق بازنشستگی برای کار یکسان یا مشاغل همگن و مشابه یا اخذ تسهیلات و اعتبارات گوناگون و تفاوت و تبعیضهای مربوط به خدمات درمانی آنان و خانوادهشان و همچنین تسهیلات فرهنگی، اجتماعی غیریکسان در صندوقهای بازنشستگی مختلف موردنظر آنان بوده و به نظر میرسد که با شیوه تغییر قوانین و یکپارچهسازی قابل اصلاح باشد.
برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور که میبایست با الهام از قوانین بالادستی، سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، رهنمودهای رهبر معظم انقلاب تدوین و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی طی سالهای 1395 لغایت 1399 در دستور کار وزارتخانه و سازمانهای دولتی قرار گیرد. این برنامه باید در موقعیتی نوشته، تصویب، ابلاغ و اجرایی گردد که منابع مالی کشور به دلیل کاهش قیمت جهانی نفت و رکود حاکم بر اقتصاد ایران و در نتیجه کاهش سایر درآمدهای دولت، با محدودیتهای فراوانی مواجه شده و در مقابل هزینههای جاری که بخش مهمی از آن حقوق و مزایای کارکنان دولت و پرداخت مابه التفاوت کسری منابع صندوقهای بازنشستگی بابت پرداخت حقوق و مزایا و هزینه بیمههای درمانی بازنشستگان است روند افزایشی دارد. اما نکات مثبت زمان تنظیم و اجرای برنامه ششم اقتصادی را میتوان توافق هستهای و کاهش تنشهای بینالمللی که مهمترین اثراتش را در مبادلات اقتصادی، مالی، تجاری و صنعتی خواهد گذاشت، دانست. همچنین دولت تدبیرگرا و اعتماد عمومی جامعه به دولت و مدیران هدفدار به عنوان عاملان و زمینههای اجرایی، از نقاط مثبت پیرامونی برنامه ششم خواهد بود.
به هرحال برنامههای توسعهای پنج ساله دولت فرصت بزرگی برای تدوین و اجرای طرحهای استراتژیک خواهد بود که قطعاً شاخصهای اقتصادی و اجتماعی جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد. بنابراین بخش مهمی از طرحهای مربوط به ساماندهی و ارتقا و تقویت صندوقهای بازنشستگی و همچنین طرحهای مربوط به تأمین معیشت بازنشستگان در حد کفایت و کرامت و نیز طرحهای مربوط به خدمات درمانی و فرهنگی و رفاهی این قشر جامعه، فارغ از منابع مالی آن، در کسوت مواد و تبصرههای برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی را میتوان فراهم کرد. این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که تمامی صاحب نظران و دست اندرکاران اصلی برنامهریزی کشور پذیرفتهاند که صندوقهای بازنشستگی به عنوان یک پدیده بحرانی در برنامه ششم توسعه بررسی و سیاستگذاری گردد. بنابراین دولت باید بپذیرد که این صندوقها از نظر تأمین منابع مالی نیز در اولویت قرار گیرند.
شاید مهمترین طرح تکریم بازنشستگان، تلاش برای نوشتن و اجرای چشماندازی برای آینده بازنشستگان باشد که از طریق برنامه ششم توسعه، میسر خواهد شد.
اصلاح ساختار صندوقها، حذف قوانین و مقرراتی که هزینههایی را بر صندوقها تحمیل میکند و افزایش سن بازنشستگی، اضافه کردن بیمههای تکمیلی بازنشستگان، افزایش منابع مالی ورودی صندوقها، تقویت حوزه اقتصادی صندوقها، عدالت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و... از جمله مواردی هستند که حتی بدون منابع مالی فراوان هم میتواند در وضعیت معیشت و رفاه بازنشستگان بسیار مؤثر باشد.
نظر شما