سلامت نیوز:در لولایی سالن را که باز می‌کنید، رنگ سبز توی چشم می‌زند و بوی شوینده‌های قوی که فضای خاصی را رقم زده. رنگ سبز کاشیها، ملحفه‌ها و لباس کارکنان. به هر سالن انتظاری که بر بالای آن اتاق لیبر یا درد نام‌گذاری شده بروی، صدای ناله‌های خفیف تا شدیدی را می‌شنوی که از روی هر تختی بلند است. زنان در موقعیت وضع حمل، با گان‌های مخصوص، یا دراز کشیده‌‌اند یا در میان تخت‌ها راه می‌روند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه روزان صورت‌های مچاله از دردشان را در میان دست‌ها گرفته‌‌اند و نمی‌دانند چند ساعت باید این زجر شیرین را تحمل کنند. از اتاقهای درد که بتوانی به اتاق زایمان راهی بیابی باید خیلی جان سخت و استوار باشی که پایت نلغزد و به تماشا بایستی.

منظره فریادهای گوشخراش آخرین و بالاترین حد آستانه درد، یعنی درد زایمان. برای ظهور رسیدن خلقت و پس از مرارت‌های شکیباوار ماماهای پرجنب و جوش تا بن دندان در گان و ماسک فرو رفته که میان این داد و هوارها، هم باید بشنوند و هم نشنیده به کارشان ادامه دهند؛ تنها تکیه گاه و شانه محکم مادران آینده.

شاخص‌های بهداشت مادر و کودک رو به جلو است
آخرین بار دو سال قبل، رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دکتر فرحناز ترکستانی، آمار مربوط به مرگ و میر مادران باردار در کشور را 20.3 مرگ در هر 100 هزار تولد زنده اعلام کرده بود. این آمار مربوط به بهار 92 بود تا اینکه هفته گذشته دکتر محمد اسماعیل مطلق، مدیر كل دفتر سلامت جمعیت، خانواده ومدارس وزارت بهداشت از روند کاهشی میزان مرگ مادران طی سال‌های 81 تا 93 خبر داده و گفته بود باید تلاش كرد تا میزان شاخص کشوری مرگ مادر تا پایان سال 1394 به 15 در صدهزار تولد برسد.

کاهش چشمگیر مرگ و میر نوزادان
یکی از مهمترین شاخص‌های بهداشت مادر و کودک میزان کاهش آمار مرگ و میر نوزادان است. این میزان بر اساس "زیج حیاتی" سال 88 و 90 در هر هزار تولد زنده 14.46 نوزاد بوده که این میزان هم اکنون به 10.68 نوزاد بهبود پیدا کرده است. جای امیدواری است که این شاخص به پایین ترین سطح خود برسد. با اینکه این دو شاخص مهمترین برنامه‌های بهداشت و درمان سازمان بهداشت جهانی هستند، اما از شاخص‌های دیگر هم نباید غافل شویم. از درصد تغذیه با شیر مادر و انحصاری بودن آن تا 4 ماهگی و بعد عدم سوء تغذیه نوزادان و شیرخواران تا دو سالگی، مراقبت‌های دوران‌های قبل، حین و پس از بارداری هم یکی از شاخص‌های بسیار مهم بهداشت است که نبض این شاخص‌ها در دستان ماماهای کشور است. اما آیا نبض مامایی ایران هم درست می‌تپد؟!

کیفیت مامایی، نمودار بهبود شاخص‌های بهداشتی
به نظر می‌رسد کسی که با مادر و نوزاد سروکار دارد باید در لطیف ترین حالات انسانی غرق شده باشد. اما این یک روی سکه است. روی دیگر سکه هزینه‌هایی سنگین از توش و توان انسانی کسانی است که در گیر این پروسه هستند. پروسه‌‌ای طولانی و حاد و پر مشقت، گاه تا مرز بین مرگ و زندگی معلق؛ اما برای عبور از این دام بلا ماماها باید از تمام سلامتی خود هزینه کنند. زیرا برای چنین پدیده بزرگی تنها در موارد معدودی وسایل مامایی کمکی اختراع شده و مابقی زحمات بر عهده مامای مراقب و دستیاران وی است. فورسپس و واکیوم تنها وسایلی هستند که گاهی برای خروج و زایمان نوزاد به کار می‌آیند و با وفور آمار سزارین نیز این وسایل کنار گذاشته شده و تیغ جراحی بسرعت جایگزین همه روشهای قدیمی می‌شود.

ویژگی‌های مشاغل سخت
 در تعریف مشاغل سخت، اداره کل بازرسی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، در سایت خود آورده است: کارهای سخت و زیان آور، کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر ازظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به کار گیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.

مامایی سالها در انتظار قرار گرفتن در مشاغل سخت
مامایی با وجود تنش‌های فراوان در نگهداری ساعت‌های پایانی مادر در شرایط وضع حمل و کنترل و مانیتور لحظه به لحظه قلب جنین و اوضاع عمومی مادر هم چنین بررسی گام به گام رخداد زایمان که خود یک مسیر طولانی و سخت و دردناک است؛ تمامی شرایط ناهموار یک شغل سخت را در دل خود دارد؛ اما هنوز در طبقه بندی وزارت کار و تامین اجتماعی تحت این عنوان قرار نگرفته است. با وجود تلاش‌های جمعیت مامایی و انجمن علمی مامایی، که با بی توجهی دو وزارتخانه بهداشت و کار همراه بوده، صدای شکایت جمع کثیری از پرسنل این بخش هم از این وضعیت درآمده است.

صداهایی که شنیده نمی‌شوند
بنا به گفته رئیس انجمن علمی مامایی ایران، ناهید خداکرمی،بیش از 60 درصد زایمان‌های کشور در سال گذشته به روش سزارین بوده است. طرح تحول سلامت قرار بوده با پرداخت کارانه یا ضریب K دلگرمی و تشویقی برای این قشر فراهم کرده و سبب افزایش زایمان‌های طبیعی و بالطبع نرخ زاد و ولد شود. پرداختی که تنها یکی دو ماه در سال گذشته اجرا شد و سپس قطع شد. این طرح در بازدهی و ارتقای خدمات مامایی کشور نتایج مطلوبی به بار نیاورد. حالا با توجه به دیرکرد اساسی بخش درمان به این معضل فراگیر یعنی شیب سقوط به سمت سالمندی و کاهش میزان تولد باید پرسید چرا همچنان جامعه مامایی با بی مهری مسئولان مواجه است؟

سنگ بزرگ بودجه پیش پای سختی کار ماماها
با آنکه در اردیبهشت امسال و به بهانه سالروز مامایی، دکتر حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت، در جمع دانشگاهیان و متخصصان این رشته گفته بود سخت بودن شغل در گروه مامایی را تایید كرده‌‌ایم اما اجرای آن به دولت، مجلس و اعتبارات بستگی دارد. اینکه چنین سنگ‌های بزرگی بر سر این راه قرار داده شود فرقی ندارد با اینکه هرگز قولی داده نشود.

چرا 90 درصد کارانه زایمان به جیب پزشکان می‌رود؟
چنانکه می‌بایست بر اساس طرح تحول سلامت 10 درصد کارانه هر زایمانی بین تمام پرسنل شیفت تقسیم شود، اما اکنون کسی نمی‌پرسد مابقی کارانه چرا باید تنها به جیب پزشکان برود؟ با آنکه دکتر هاشمی فرقی بین متخصص زنان و ماما قائل نبوده و گفته بود زایمان یک پروسه تیمی است و همگی باید همکاری کنند اما در موضع پرداخت‌های مالی این پزشکان هستند که در خط مقدم قرار می‌گیرند و مثل همیشه ماماها از قلم می‌افتند. به اعتقاد ناهید خداکرمی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، هم وزارت بهداشت و هم وزارت رفاه، در بی توجهی به سرنوشت مامایی کشور دخیل بوده اند.

آسیب شناسی مامایی در یک نگاه
شیوا داعی، فارغ التحصیل مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با سابقه 25 سال کار در حرفه مامایی در خصوص بی مهری ها، مشقت‌ها و مهجوری شغل خود به خبرنگار روزان می‌گوید: پس از اتمام تحصیلاتم به زادگاهم اهواز بازگشتم و از همان ابتدا به استخدام تامین اجتماعی درآمدم. زایشگاهی که بعدها با پیوستن به یک واحد بیمارستانی مجهز و بزرگ به نام امیرالمومنین پذیرای ماهانه 450 مادر باردار بود. این میزان بالای آمار زایمانی البته در کنار سزارین‌های بسیار زیاد، کار در این واحد را بشدت فرسایشی و سخت و نفسگیر کرده است.

آسیب شنوایی و آرتروز در انتظار ماماها
داعی با تذکر این نکته که خیلی از زایمانها بدون وجود مورد خاص یا شرایط ویژه به طرف سزارین هدایت می‌شوند، گفت: با این وجود این شرایط سبب شده است تا اکثر ماماها با آرتروز دست و گردن، بیرون زدگی دیسک و دفورماسیون مهره‌های کمری و گردنی، سندرم کارپال تانل-چسبندگی اعصاب مچ دست-که مخصوص ماماهاست مواجه شوند. وی از آسیب‌های شنوایی که کارشناسان بهداشت حرفه‌‌ای متفق هستند بخاطر وجود سر و صدا و فریاد و تنش فراوان اتاق زایمان پدید می‌آید به عنوان آسیبی اجتناب ناپذیر اسم برد.

نابرابری بازنشستگی پیش از موعد بین پرستاران و ماماها
این مامای باسابقه همچنین با گلایه از تبعیض‌های سازمانی در میزان کار و زحمت در بخش زایمان و سایر بخش‌های بیمارستان و استرسی که بابت کنترل و مراقبت سلامتی دو نفر همزمان، هم مادر هم جنین به ماما وارد می‌شود گفت: چرا قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت به ماماها تعلق نمی‌گیرد، ولی مشمول پرستاران می‌شود؟

وی هم چنین از تبعیض در بخش کارانه‌هایی که قرار بود بنا بر طرح تحول سلامت به ماماها تعلق بگیرد گفت. او با ابراز این مسئله که یک پزشک تنها به دلیل مقیم بودن در بیمارستان برای هر شیفت مبلغی بین 500 هزار تا یک میلیون تومان دستمزد دارد، گفت: این در حالیست که پزشک فقط حق مسئولیت می‌گیرد و تمام وظایف بر عهده ماما گذاشته شده است. این تبعیض‌ها کمر جامعه مامایی را شکسته است.

نامه به نمایندگان، دویدن در کوچه‌‌ای بن بست
م. پرویزی، مامایی با بیش از 20 سال سابقه خدمات مامایی هم در خصوص طی مسیرهای قانونی برای حل مشکل بازنشستگی پیش از موعد به عنوان شغل سخت، به روزان می‌گوید: سال 82 به نماینده وقت استان خوزستان نامه نوشتیم و درخواست رسیدگی کردیم تا این شغل را هم به عنوان شغل سخت در همان رده به حساب بیاورند؛

متاسفانه پس از پی گیری‌های فراوان فهمیدیم نماینده محترم هیچ وقعی به درخواست مان نکرده و این نامه بایگانی شده است. او که برای شرکت در کلاسهای آموزشی به تهران سفر کرده است، ادامه داد: ما همچنان از مسئولان درخواست داریم نسبت به جامعه مامایی با التفات بیشتری برخورد شود.حداقل به اندازه جامعه پرستاری به آنها اهمیت داده شود. به گفته پرویزی این صدای جامعه مامایی ایران است که از گلوی شهر اهواز شنیده می‌شود. امید که این صدا شنیده شود.