سلامت نیوز:یك لایه... ٥ لایه... ١٥ لایه... ٢٠ لایه... قادر نباتی باید باقیمانده پای راستش را در ٢٠ لایه پارچه نخی بپیچد تا در پروتز جا شود. اگر تعداد لایههای پارچهای كم باشد، پروتز نامرغوب، باقی مانده پای قادر نباتی را زخم میكند و زخم بیشتر، یعنی قطع پا، هر بار بالاتر و بالاتر.... .
قادر نباتی روز ٤ آبان ٩٣ رفت روی مین والمرا. نرسیده به كانال مرزی بانه. ١٠ دقیقه به ٧ صبح بود و قادر نباتی میخواست برود آنطرف مرز تا یك كوله بار به ارزش ٦٠ هزار تومان بیاورد و خرج یك روز زندگی خانوادهاش را تامین كند. قادر كه پرت شد بالای درخت و از بالای درخت كه افتاد پایین، فهمید رفته روی مین. دست كشید به پای راستش. پای راست، از زانو به پایین دیگر نبود. به جای مچ و ساق و پاشنه و پنجه پا، خرده استخوان آمد زیر دستش و رگ و پی ریش ریش شده. پشت سرش، عادل محمدیان كور شده بود. فكش خرد شده بود. صورتش پر از تركش مین شده بود......
امروز، روز جهانی حمایت از قربانیان مین است. دیروز چهار نفر در دهلران روی مین رفتند. سه نفرشان دیگر امروز زنده نیستند و یك نفرشان هم مجروح است و روی تخت بیمارستان. فرماندار شهرستان مرزی دهلران گفته كه این چهار نفر دنبال جمعآوری ضایعات جنگی رفته بودند. نامگذاری این روز و هزاران روز درباره قربانیان مین به درد قادر نباتی و عادل محمدیان و هیچ كدام از آنهایی كه تا امروز قربانی مین شدهاند نمیخورد.
او و عادل محمدیان علیل شدهاند. او و عادل محمدیان و باقی قربانیان مین، قربانی مین نشدهاند، قربانی فقری شدهاند كه پنجههایش بر پیكر زندگی عادل و قادر و هزاران هزار دیگر چنگ میاندازد. قادر و عادل، امروز بیكارتر و بیدرآمدتر و فقیرتر از روزهای قبل از ٤ آبان ١٣٩٣ شدهاند. اگر تا روز ٤ آبان ١٣٩٣ میتوانستند هفتهای یك بار با دفترچه واردات مرزی كه از هنگ مرزی گرفته بودند، بروند بازارچه مرزی عراق و یك كوله به ارزش حداكثر ٦٠ هزار تومان بیاورند و باقی روزهای هفته را هم بروند قاطی دو هزار باربر پشت مرز كه باركشی كنند و برای هر كول تا پای تویوتاها سه هزار تومان مزد بگیرند و ١٠ كول كه بردند، ٣٠ هزار تومان درآمد یك روز كارشان را به جیب بگذارند و مسیر ٦٠ كیلومتری تا سقز را ٢٥ هزار تومان كرایه ماشین بدهند و برگردند به سمت خانه، امروز دیگر هیچ كدام اینها نیست.
قادر نباتی، امروز زندگیاش را با قرض كردن از قوم و غریب و آشنا میگذراند كه آنها هم از قرض دادن خسته شدهاند.
« هنوز آفتاب نزده بود. ١٠ دقیقه به هفت صبح بود. من آنروز اجازه استفاده از دفترچه نداشتم. مامور صورتش را پوشانده بود كه ما نشناسیمش. گفت باید ٢٠٠ هزار تومان بدهی تا بتوانی از پشت برجك بروی و از مرز رد شوی. ندادم. آمد جلویم رابگیرد رفتم سمت كانال مرزی. مرز ایران را با كانال جدا كرده بودند. هنوز به كانال نرسیده بودم. همان جا مین منفجر شد.»
قادر نباتی مین را ندید. شاخك مین ضد نفر حتی برق هم نمیزد آنقدر كه در عمق خاك بود. قادر نباتی بیهوش هم نشد. تا به بیمارستان سنندج رسیدند و تا رفت اتاق عمل هم به هوش بود. آن موقع هم كه مسوولان بیمارستان گفتند «بیمه سلامت ایرانیان» برای مجروحان مین به هیچ دردی نمیخورد هم به هوش بود.
«ماشین از روستای عباسآباد آمد و من را بردند بیمارستان صلاحالدین ایوبی بانه. دكترها گفتند نمیتوانند كاری برایم انجام بدهند چون وسیلهای ندارند. از آنجا رفتیم بیمارستان بعثت سنندج. ساعت چهار بعدازظهر من را بردند اتاق عمل. شش ساعت زیر عمل بودم. ١٢ روز بستری بودم. دو میلیون تومان در بیمارستان بانه گرفتند. هفت میلیون تومان در بیمارستان سنندج گرفتند. گفتند رفتی روی مین و بیمه قبول نمیكنیم.»
هفته دیگر همین موقع قادر نباتی به یك سال قبل فكر میكند. پروتز پلاستیكی را درمیآورد.
٢٠ لایه پارچه نخی را از روی باقیمانده پای راستش باز میكند روی صندلی پلاستیكی آبی رنگش مینشیند، عصایش را كنار میگذارد. پروندهاش را كاغذ به كاغذ روی زمین میچیند و آن جملهای را بلندتر از بقیه میخواند كه نوشته «متهم به ورود غیرقانونی از مرز عراق به داخل خاك ایران و حمل بار قاچاق» و هرچه فكر میكند جواب این سوال را پیدا نمیكند كه چطور در حال ورود غیرقانونی بوده اما شاهدان داخلی از محتوای بار قاچاق او گزارش دادهاند....
آخرین گزارش رسمی اعلام شده درباره آلودگی مین در ٥ استان مرزی
خوزستان: یك میلیون و ٣٨٠ هزار هكتار از زمینهای استان آلوده به مین بوده است.
ایلام: بیش از ٤٠٠ هزار هكتار از زمینهای استان آلوده به مین بوده است.
كردستان: هزارو ٤٨٠ هكتار از زمینهای استان آلوده به مین بوده است.
كرمانشاه: ٦٩١ هزار هكتار از زمینهای استان آلوده به مین بوده است.
آذربایجان غربی: ٥٩ هزار هكتار از زمینهای استان آلوده به مین بوده است.
آخرین وضعیت پاكسازی و حمایت از قربانیان مین در استان كردستان
محسن بیگلری٭
بارها در مجلس اعلام كردیم كه قربانیان مین نیازمند توجه و حمایت هستند و پاكسازی این مناطق باید تسریع شود. وزیر كشور هم دستور داد كه اعتبار ویژهای برای پاكسازی این استانها اختصاص داده شود. متاسفانه در هر ماه یك یا دو بار شاهد انفجار مین در استان كردستان هستیم كه منجر به كشته شدن یا معلولیت ساكنان استان میشود. پاكسازی در استان كردستان انجام شده اما كامل نیست و بقایای مینها همچنان در شهرهای مرزی سقز و مریوان و بانه و سروآباد وجود دارد. در واقع تا امروز، عزم جدی برای پاكسازی مینها نبوده و اگر چنین عزمی وجود داشت، شاهد تداوم حوادث انفجار مین و تلفات انسانی نبودیم. انتظار ما، حمایت از قربانیان، تخصیص اعتبار ویژه و شناسایی این افراد به عنوان جانباز و شهید است در حالی كه این افراد، نهتنها اغلب به عنوان شهید و جانباز محسوب نمیشوند بلكه حتی اگر پس از طی كردن هفت خوان رستم، بتوانند تحت پوشش بنیاد شهید قرار بگیرند، اخیرا اعلام شده كه حقوقی به این افراد پرداخت نشود. متاسفانه هر روز هم به تعداد قربانیان مین اضافه میشود و اكثر قربانیان مین افراد زیر خط فقر هستند چون اگر تمكن مالی داشتند برای دامداری و چیدن گیاهان دارویی به نقاط صعبالعبور كوهستان نمیرفتند و كول بری نمیكردند. من در حوزه انتخابیه خودم- سقز و بانه- تلاش كردم كه روند رسیدگی به پرونده این افراد در كمیسیون ماده ٢ فرمانداری تسریع شود و انتظار دارم یكی از اعضای كمیسیون ماده ٢ فرمانداریها، نماینده مردم باشد. متاسفانه در رسیدگی پروندهها از سوی كمیسیون ماده ٢ با این مشكل مواجهیم كه در شرایط همزمان برای دو قربانی مین، یكی از قربانیان را به عنوان شهید محسوب كرده اما از دیگری كه دچار قطع عضو شده صورت سانحه میخواهند در حالی كه هر دو نفر در یك محل و بر اثر انفجار یك مین قربانی شدهاند.
٭ نماینده سقز و بانه
آخرین وضعیت پاكسازی و حمایت از قربانیان مین در استان خوزستان
سید راضی نوری٭
متاسفانه یكی از عواقب منفی جنگ برای استان خوزستان و سایر استانهای مرزی، باقی ماندن مواد منفجره است. چنان كه هنوز در شوش دانیال، مرز شلمچه، مرز چزابه و مرز فكه، مین و مهمات باقی مانده و طی سالهای گذشته هم شاهد تلفاتی بودیم. البته پاكسازی در حال انجام است و زمینهای كشاورزی تقریبا به طور كامل پاك شده اما مراتع و زمینهایی كه از نظر كشاورزی بكر بوده به طور كامل پاكسازی نشده و در مناطقی هم به دلیل ماسهای بودن بافت زمین و وزش بادهای موسمی در تابستان، مینها جابهجا شده و توسط ماسهها پوشیده شدهاند كه این اتفاق بسیار خطرناك است. انتظار داریم وزارت دفاع و ستاد كل نیروهای مسلح و ارتش كه متولی پاكسازی هستند به پاكسازی كامل از بابت مینهای ضد نفر و راكتهای منفجر نشده و حتی راكتهایی كه عراقیها در عقبنشینیهایشان جا گذاشتند بیشتر توجه داشته باشند. البته تمام مناطق جنگی كشور با این مشكل مواجهند و توجه بیشتر به تكمیل پاكسازی میتواند توسعه اقتصادی را در این مناطق به دنبال داشته باشد. متاسفانه بسیاری از هموطنان ما كه بر اثر انفجار مین ضد نفر دچار قطع عضو شدهاند نهتنها توسط بنیاد شهید به عنوان جانباز تایید نمیشوند بلكه رسیدگی به كارشان هم بسیار كند است. گناه این افراد چیست كه اغلب هم جوان و حداكثر ٢٠ الی ٣٠ سال سن دارند؟ یك دامدار كه بر اثر انفجار مین دچار قطع عضو شده باید به عنوان مجروح جنگی یا متضرر از آثار جنگ شناسایی و حمایت شود تا به این شكل، حداقل مرهم را بر زخمهای عمیقشان گذاشته باشیم.
٭نماینده شوش
آخرین وضعیت پاكسازی و حمایت از قربانیان مین در استان ایلام
علی محمد احمدی٭
دولت، وزارت دفاع و ستاد كل نیروهای مسلح تاكنون اقدامات خوبی برای پاكسازی مناطق جنگی انجام دادهاند اما در استانهای شمال غرب، جنوب غرب و خوزستان و در طول ١٤٠٠ كیلومتر مرز مشترك با عراق و به خصوص در استان ایلام كه بیش از ٤٠٠ كیلومتر مرز مشترك دارد، گستره وسیعی از منطقه آلوده به مین و مواد منفجره بوده است. آنچه پاكسازی شده، عمدتا میدان مین و مناطقی است كه نقشه داشته در حالی كه بسیاری از مواد منفجره، مینهای
ضد نفر كه سبك هستند و گلولههای عمل نكرده، عمدتا بر اثر فرسایش خاك، باران و تاخیر زمانی از نقطهای به نقطه دیگر منتقل شده كه آسیب و تلفات جانی از كشاورزان و دامداران در آن مناطق را به دنبال داشته و هر دو یا سه ماه شاهد انفجاری هستیم كه تعدادی بر اثر آن شهید و تعدادی هم مجروح میشوند. نمیتوان این ادعا را داشت كه تمام مناطق جنگی پاكسازی شده و عمدتا به دلیل پایان جنگ، بسیاری از این مناطق آلوده هم رها شده است. به دلیل بیكاری در منطقه، برخی افراد هم با انگیزه دسترسی به این مواد كه ارزش اقتصادی دارد سراغ این مواد میروند و تلاش میكنند بخشی از این مهمات را با كوبیدن به زمین یا با استفاده از ابزار تیز جدا كنند كه حین این عمل، این مهمات منفجر میشود و از این مسیر هم تعداد مجروح و كشتههای ما زیاد است. در حالی كه هنوز ادعای تكمیل پاكسازی در این مناطق پذیرفته نیست، این افراد كه برای امرار معاش وارد منطقه میشوند در صورت وقوع انفجار باید مورد حمایت دولت قرار بگیرند و از امكانات مشابه سایر شهدا و جانبازان بهرهمند شوند در حالی كه این اتفاق معمولا نمیافتد.
٭ نماینده دهلران، آبدانان و درهشهر
آخرین وضعیت پاكسازی و حمایت از قربانیان مین در استان كرمانشاه
فتحالله حسینی٭
سال ٩١ وزارت كشور و وزارت دفاع جشن پاكسازی استان كرمانشاه از مین و مهمات دوران جنگ را برگزار كردند و گفتند كه دیگر مین در استان كرمانشاه نیست كه ما این جشن را محكوم كردیم و به وزیر دفاع و وزیر كشور اخطار دادیم كه از این پس مسوولیت هر انفجار و تلفاتی با شماست و آنها هم این اخطار ما را پذیرفتند. بعد از یك هفته از برگزاری این جشن هم چند نفر از ساكنان استان بر اثر انفجار مین مجروح و شهید شدند. دولت مدعی است كه تا امروز ٧٥٠ هزار هكتار از زمینهای ایلام و كردستان و خوزستان پاكسازی شده اما طبق قانون، پاكسازی باید در عمق ٨٠ سانت انجام شود در حالی كه امروز پاكسازی در عمق ٣٠ سانت انجام میشود. همچنان در مناطق سومار و تیله كوه و فامو و كورموش و روستای سرابله آلودگی مین وجود دارد. البته تلاشهایی در پاكسازی بوده و دولت هم مصمم به پاكسازی است اما با برگزاری آن جشن، مردم فریب خورده و فكر میكنند كه مین در زمینها نیست كه متاسفانه طی سالهای گذشته بارها شاهد انفجار مین در همین مناطق و
قربانی شدن هموطنان بودهایم.
٭ نماینده قصر شیرین، سرپل ذهاب و گیلانغرب
آخرین وضعیت پاكسازی و حمایت از قربانیان مین در استان آذربایجان غربی
رسول خضری٭
من بارها به وزیر كشور سابق در مورد پاكسازی مناطق جنگی از مین تذكر دادم و ضمن تذكر به آقای رحمانی فضلی، وزیر كشور دولت یازدهم كار به طرح سوال از ایشان رسید. مینهای دوران جنگ كه در مناطق كوهستانی كاشته شده بود، طی سالهای گذشته توسط آب و سیلاب و رانش زمین جابهجا شده و سالانه شاهد قربانیانی هستیم كه بر اثر انفجار مینهای باقیمانده از دوران جنگ، جانشان را از دست میدهند یا دچار معلولیت میشوند و در حالی كه این جنگ افزارهای باعث معلولیت یا كشته شدن این عزیزان، از ابزارهای دولت و بازماندههای جنگ است، به ندرت هم تحت پوشش بنیاد شهید قرار میگیرند و اغلب به عنوان مددجویان كمیته امداد مورد حمایت قرار میگیرند كه مستمریهای كمیته امداد هم بسیار ناچیز است و این افراد نمیتوانند با این رقمها امرار معاش كنند. متاسفانه روند پاكسازی هم بسیار كند است و با وجود تذكر كتبی و شفاهی و حتی طرح سوال از وزیر كشور، شاهد تحرك لازم در پاكسازیها نبودهایم. بارها شاهد بودهایم كه این افراد به صورت گروهی مقابل مجلس میآیند تا دادشان را به گوش ما برسانند و واقعا درد سنگینی دارند و ما هم از روند پاكسازی و حمایتهای دولت از این افراد ناراضی هستیم.
٭ نماینده پیرانشهر و سردشت
مین، مهمان ناخوانده
حسین احمدی نیاز ٭
مین، این مهمان ناخوانده كه هیچ تفكیكی هم بین زن و مرد و پیر و جوان قایل نمیشود و بیشترین قربانیانش هم نانآوران خانواده و كودكان هستند، بخش لاینفك زندگی ساكنان جنوب غرب تا
شمال غرب ایران است. بسیاری از قربانیان مین از وضعیت معیشتی بسیار بدی برخوردارند. اگر روز ٢٦ مهر ماه، روز جهانی مبارزه با فقر است، یكی از عوامل اصلی تولید فقر در مناطق غرب و جنوب غرب و شمال غرب ایران، مین است كه منتج به تولید فقر میشود چون نانآور خانواده پس از مجروحیت بر اثر انفجار مین، علیل و ناتوان میشود و جایی هم به او كار نمیدهند. یعنی در حالت عادی هم شغلی در این مناطق وجود ندارد و مجروحیت هم باعث میشود كه زندگی روزانه خانوادههای قربانی مین دچار زیان هنگفتی شود آنهم در حالی كه مینها را دولتها و دشمنها میكارند و شهروند عادی مثل من و شما هرگز دسترسی به مین ندارد و امكان كاشت مین در زمین را هم ندارد. مینهای موجود در خاك ایران را باید در سه گروه طبقهبندی كرد؛ مینهایی كه در سالهای جنگ توسط عراق در مناطق مرزی ایران كاشته شد. حسب كنوانسیونهای بینالمللی، طرفین مخاصمه باید پس از پایان جنگ نقشههای مین را به یكدیگر بدهند. اما از آنجا كه طرف ما در جنگ هشتساله، یك دولت بسیار خطرناك بود كه به هیچ نوع حقوق انسانی قایل نبود، بسیاری از این نقشهها را هم به طرف ایرانی نداد.
پس از پایان جنگ و بر اثر عوامل طبیعی، بسیاری از این مینها جابهجا شدند و با وجود آنكه وزارت دفاع قراردادهای متعددی برای مینروبی توسط بخش خصوصی منعقد كرد و این گروهها هم در كشف و خنثیسازی بسیاری از مینها موفق بودند، اما به دلیل آنكه حوزه استحفاظی كاشت مینها بسیار وسیع بود، بسیاری از مینهایی كه به اراضی كشاورزی یا سكونتگاههای شهروندان یا عشایر رانده شده بود هرازگاهی فاجعه آفرید. دسته دوم مینها، آنهایی بود كه در دهه ٦٠ و در مناطق كردنشین و در اطراف پایگاههای ایجاد شد.
در دهه ٧٠ و پس از پایان جنگ و برقراری امنیت، اكثر پایگاهها تخلیه شد اما مینها جمع نشد. این پایگاهها روی تپههای مشرف بر روستاها ایجاد شده بود و نزولات شدید آسمانی در مناطق كرد نشین باعث شد بسیاری از این مینها هم جابهجا شده و وارد اراضی كشاورزی شود و همچنان هم بسیاری از روستاهای این حوزه آلوده است. مشكل اینجاست كه شهروندان و روستاییان و كشاورزان هم از هیچ آموزشی در برخورد با مین و نحوه جمعآوری مینها و اقدامات پس از حادثه برخوردار نشدهاند، ضمن آنكه هنوز آمار دقیقی از تعداد مین در این مناطق در دست نیست و مناطق آلوده به مین هم مشخص نیست.
گروه سوم مینها توسط دولت ایران و در نقاط مرزی برای حفاظت از مرز كاشته شده كه هنگ مرزی هم كه مسوولیت امنیت مرزها را بر عهده دارد، هیچ علامت هشداردهنده درباره وجود مین در این مناطق نصب نكرده است. اقتصاد مناطق كرد نشین وابسته به مرز است چون در این مناطق هیچ كارخانه و صنعتی وجود ندارد و اقتصاد این مناطق پرجمعیت كوهستانی هم متكی به كشاورزی نیست چون كشاورزی وجود ندارد بلكه وابسته به داد و ستدهای مرزی است كه متاسفانه اغلب هم توسط استانداریها ساماندهی نشده و مردم برای امرار معاش باید در قالب كولبری یا كاسبكاران مرزی به آن سوی مرز رفته و در قبال مزدهای ناچیز، بار بیاورند كه معمولا هم از مناطقی عبور میكنند كه ناخواسته با تلههای انفجاری برخورد میكنند و پس از وقوع انفجار، این افراد به عنوان قاچاقچی معرفی و از هر حمایتی محروم میشوند، غافل از اینكه این افراد شهروندان ما هستند ولو اینكه قاچاقچی هم باشند، چون داخل خاك ایران دچار حادثه انفجار مین شدهاند، دولت مكلف به جبران خسارت برای این افراد است.
٭ وكیل قربانیان مین
نظر شما