ایدز سالانه میلیارد‌ها دلار خرج روی دست جهان می‌گذارد. به طور مثال هزینه درمان یک بیمار ایدزی در کشور ما ماهانه 800 هزار تومان است اما این رقم در بریتانیا به 2000 دلار و در هند به 300 دلار در سال می‌رسد.
اما هزینه درمان بیماران اچآیوی مثبت تنها محدود به هزینه درمان این بیماری نیست زیرا این بیماران در معرض انواع بیماری‌های عفونی دیگر و سرطان‌ها هستند که مشکلات عدیده‌ای از لحاظ مالی برای آنها ایجاد می‌کند. از این رو چندی پیش وزارت رفاه و تأمین اجتماعی از بیمه رایگان بیماران مبتلا به ایدز و خانواده‌های آنها خبر داد. این خبر اگرچه می‌تواند نویدی برای بیماران مبتلا به ایدز باشد اما در عین حال محدودیت‌هایی برای بیمه این افراد اعمال شده که چندان نویدبخش نیست. تعداد بیماران اچآیوی مثبت شناسایی شده در کشور ما بیش از 18 هزار نفر است و این در حالی است که تعداد واقعی این بیماران حدود 80 تا 100 هزار نفر تخمین زده می‌شود.
ایران از پیشگامان بیمه مبتلایان به ایدز
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت درخواست این وزارتخانه از وزارت رفاه را دلیل اصلی پوشش بیمه‌ای بیماران اچآیوی مثبت و خانواده‌هایشان می‌داند و می‌گوید: سال گذشته مسئولیت کمیته فنی حمایت اجتماعی کارگروه کنترل ایدز کشور به وزارت رفاه واگذار شد و این کمیته در جهت حمایت اجتماعی از افراد اچآیوی مثبت جلساتی داشت و تصمیماتی در این‌باره گرفته شد. دکتر صداقت با اشاره به رایگان بودن داروها و آزمایش‌های افراد اچآیوی مثبت تاکنون، گفت: ایران از اولین کشورهایی است که به این افتخار دست یافته اما باید این نکته را در نظر داشت که افراد اچآیوی مثبت معمولاً وضعیت مناسبی ندارند و به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی مستعد بیماری‌های دیگری نیز هستند که اگر امکانات خاصی در اختیار آنها قرار نگیرد با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهند شد. وی ادامه می‌دهد: این افراد در بیشتر موارد شغل ثابت و مشخصی هم ندارند تا تحت‌پوشش بیمه قرار گیرند بنابراین اولین گام کمیته حمایت اجتماعی، تحت پوشش بیمه درمانی قرار دادن این افراد بود که این کار صورت گرفت و 50 درصد از هزینه لازم برای این کار را دولت و 50 درصد را وزارت رفاه تقبل کرد. دکتر صداقت با بیان اینکه ایران جزو اولین کشورهایی است که پیشگام این حرکت شده است، گفت: دستورالعمل اجرایی پوشش بیمه‌ای افراد مبتلا به این بیماری تنظیم شده و با نامه وزیر بهداشت به دانشگاههای علوم پزشکی کشور ابلاغ شده است که تا یکی دوماه آینده قابل اجراست و این افراد تحت‌پوشش بیمه ایرانیان قرار می‌گیرند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا این بیمه همان بیمه فراگیری است که شامل همه ایرانیان می‌شود، می‌گوید: این بیمه یک بیمه خدمات درمانی است که ممکن است کمبودهایی نیز داشته باشد اما به هر حال گام بزرگی است که با تقویت آن می‌توان خدمات مناسبی به افراد مبتلا به این بیماری ارائه کرد.
NGOها چه نقشی در بهبود کیفیت زندگی این افراد دارند؟
دکتر مینو محرز متخصص عفونی در این‌باره می‌گوید: در بسیاری از کشورها این NGOها هستند که در جهت حل بسیاری از مشکلات مربوط به افراد اچآیوی مثبت می‌کوشند و کارها را بر عهده دارند اما در ایران NGOهای زیادی در این زمینه نداریم. البته خود این افراد تشکل‌ها و انجمن‌هایی تشکیل داده‌اند اما این انجمنها نتوانسته‌اند کارهای اساسی برای افراد اچآیوی مثبت انجام دهند و پاسخگوی مشکلات آنها نبوده اند بنابراین دولت باید بیشتر کمک کند و تمهیداتی برای اجرای بخشنامه‌های ابلاغ شده تاکنون بیندیشد.
دکتر صداقت با اشاره به مواجهه افراد مبتلا به اچآیوی مثبت با انگ و تبعیض در همه جوامع می‌گوید: این افراد برای به‌دست آوردن جایگاه اجتماعی خود و حقوق شهروندی در همه جوامع با مشکلات زیادی مواجه هستند اما در ایران اقداماتی در جهت رفع تبعیض علیه آنها انجام شده که از جمله آن می‌توان به بخشنامه سال 82 از سوی دولت به همه کارفرماها که بر اساس آن هیچ کارفرمایی حق اخراج کارمند یا کارگر خود را صرفاً به دلیل اچآیوی مثبت ندارد و یا ابلاغیه رئیس قوه‌قضائیه به همه زندان‌ها مبنی بر ممانعت از جداسازی افراد اچآیوی مثبت از سایر زندانیان مگر در موارد حاد و قابل توجیه اشاره کرد. این اقدامات کارهای مؤثری در جهت رفع تبعیض علیه افراد مبتلا به این بیماری است که مشابه آن در کشورهای دیگر نیست و انعکاس خوبی نیز در سازمان‌های جهانی متولی بهداشت داشت.
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت بر این نکته تأکید دارد که هنوز تا رسیدن به رفع کامل انگ و تبعیض علیه افراد اچآیوی مثبت فاصله زیادی داریم و باورهای غلط جامعه مهمترین مشکل در این زمینه است. وی می‌افزاید: باید با اطلاع‌رسانی وسیع و آموزش صحیح انگ و تبعیض علیه این افراد را کاهش دهیم تا مردم بدانند که افراد اچآیوی مثبت گناهکار نیستند بلکه بیمارند. اگر همه مردم باور داشته باشند که این بیماری از طریق مراودات عادی و حضور در اماکن عمومی، محل کار، تحصیل، استخر و مترو قابل انتقال نیست بسیاری از مشکلات حل می‌شود.
دکتر صداقت بر فرهنگ‌سازی در جامعه تأکید می‌کند و می‌گوید: مصوبه کمیته حمایت اجتماعی و اعتبار اختصاص یافته از سوی وزارت رفاه به بیمه افراد اچآیوی مثبت و خانواده‌هایشان گام دیگری از سوی جمهوری اسلامی برای به رسمیت شناختن حقوق این افراد و توانمندسازی آنهاست.
وی با اشاره به اجرای این مصوبه توسط کمیته امداد، بیمه خدمات درمانی و دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور می‌گوید: این موضوع نشانگر نگاه نظام سلامت به این افراد به عنوان جمعی از افراد جامعه است که حقوق اجتماعی آنها نه تنها مانند دیگران بلکه حساس‌تر از سایر افراد باید مورد حمایت قرار گیرد.
دکتر صداقت رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت در پاسخ به این سؤال که آیا این اقدام می‌تواند گامی در جهت شناسایی دقیق‌تر افراد اچآیوی مثبت در کشور باشد، می‌گوید: ما مشکل آماری در این زمینه نداریم ضمن اینکه کسانی تحت پوشش این بیمه قرار می‌گیرند که پیش از این به مراکز درمانی معرفی شده باشند و پرونده فعال در این زمینه داشته باشند.
پوشش بیمه‌ای با تأخیری 10 ساله
از سویی دیگر رئیس انجمن ایدز کشور معتقد است تحت پوشش بیمه قرار دادن افراد مبتلا به اچآیوی مثبت کاری است که باید مدت‌ها پیش انجام می‌شد. دکتر حمیدرضا شاعری می‌گوید: خدا کند این کار هم مانند دیگر وعده‌های عملی نشده مسئولان نباشد. آن هم در شرایطی که بسیاری از کشورها اکنون به سمت بیمه عمر کردن افراد مبتلا به این بیماری و خانواده‌هایشان پیش می‌روند.
وی با اشاره به محدود کردن پوشش بیمه به افرادی که پرونده فعال دارند، می‌افزاید: چنین محدودیتی نباید اعمال شود زیرا بسیاری از افراد هستند که به هیچ مرکزی برای درمان مراجعه نکرده‌اند. دکتر شاعری با بیان اینکه انجمن ایدز از سه سال پیش تاکنون این برنامه را برای افراد تحت پوشش خود ارائه کرده است، می‌گوید: برنامه پوشش بیمه ای افراد اچآیوی مثبت با تأخیر 10، 12 ساله در ایران اجرا می‌شود اما در صورت اجرای درست می‌تواند تأثیر زیادی در پیشگیری و کنترل ایدز داشته باشد.
وی با بیان اینکه بیماران اچآیوی مثبت برای برخی بیماری‌های عفونی و سرطان‌ها مستعد هستند و نیاز به بیمه دارند، می‌گوید: یکی از مشکلات در ایران این است که ما همه چیز را منوط به دولت می‌کنیم در حالی که در مقوله ایدز باید نقش دولت کمرنگ‌تر شود و سازمان‌های مردم نهاد کار را برعهده بگیرند و دولت تنها نقش نظارتی داشته باشد. وی ادامه می‌دهد: این بیمه باید بیمه‌ای مخصوص اقشار آسیب‌پذیر باشد زیرا افراد اچآیوی مثبت و خانواده‌های آنان از آسیب پذیر‌ترین افراد جامعه هستند که حتی در برخی موارد به دلیل کمبودهای مالی ترجیح می‌دهند بیماری خود را دنبال نکنند ضمن اینکه این افراد با توجه به انگ و تبعیضی که با آن روبه‌رو هستند جزو گروههای سخت در دسترس محسوب می‌شوند.
وی با اشاره به جمعیت چهارصد هزار نفری افراد اچآیوی مثبت در منطقه مدیترانه شرقی (امرو) و سهم 100 هزار نفری ایران از این جمعیت می‌گوید: ایران مهمترین کشور مدیترانه شرقی به لحاظ اپیدمی اچآیوی است، بنابراین طبیعی است که پاسخ ایران به این بیماری گسترده‌تر از سایر کشورها باشد اما ما نباید خود را با این منطقه مقایسه کنیم زیرا کشور ما یک مرحله به خطر نزدیک‌تر است و ما باید به فکر راهکاری اساسی‌تر باشیم.
رئیس انجمن ایدز به تعداد زیاد معتادان تزریقی در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: برنامه‌های کاهش آسیب ایدز در کشور باید زودتر شروع می‌شد. نباید فریب آمار و ارقام را خورد. سیاست‌های مقابله با ایدز ما به شدت دولتی است و این با مدل‌های موفقی که پاسخی همه جانبه به این بیماری دادند بسیار فاصله دارد.
وی تصریح می‌کند: الگوی مبارزه با ایدز ما بومی نشده در حالی که باید تمام نهادها و پتانسیل‌های جامعه سازمان‌های مردم نهاد و نهادهای مذهبی در این خصوص فعالیت کنند. ایدز همیشه در قالب آمار و ارقام و پشت میز نشستن و از یک جایگاه دولتی اظهار نظر کردن قابل فهم نیست، بلکه یک پدیده پویا و در حال رشد است و باید همه نهادهای جامعه به مقابله با آن برخیزند.
سه دهه از روزی که برای اولین‌بار بیماری‌ای به نام ایدز در جهان شناسایی شد می‌گذرد. روزی که معضل دیگری به همه معضلات جهان اضافه شد و هر روز بر حجم این مشکل افزوده شده تا به امروز که دانشمندان همچنان در پی یافتن راهی برای درمان این بیماری هستند اما هنوز موفق نشده‌اند.
نظر شما