سلامت نیوز: معاون کنترل و مبارزه با آفات سازمان حفظ نباتات کشور، بخش عمده محصولات کشاورزی را سالم و عاری از باقیمانده سموم دانست و گفت: باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی کمتر از 5 درصد است که این مسئله نیز نگران کننده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،یحیی ابطالی درخصوص هشدار وزارت بهداشت مبنی بر وجود باقیمانده سموم در هشت محصول کشاورزی، افزود: از این تعداد 4 محصول برنج، خیار، سیب درختی و گوجه فرنگی به حوزه سازمان حفظ نباتات مربوط می شود و مابقی محصولات به دلیل وجود نیترات در حیطه کاری معاونت امور زراعی وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد.

وی اظهار داشت: طبق آخرین پایش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 8 محصول پرمصرف همچون برنج، خیار، سیب درختی، گوجه فرنگی، پیاز، سیب زمینی و کاهو از لحاظ میزان باقیمانده آفتکش ها و یا تشخیص حضور آفتکش های غیرمجاز در دانشگاه های تهران، کرمان، تبریز، کرمانشاه، اهواز، شیراز و اصفهان و مازندران مورد ارزیابی قرار گرفته که بررسی ها نشان می دهد در حال حاضر متوسط عدم انطباق مصرف سم 10.2 درصد و تعداد محصولات دارای باقیمانده سموم حدود 5 درصد است.

وی تصریح کرد: این آمارها نشان می دهد میزان باقیمانده سموم یا مصرف سموم غیرمجاز بالا نیست در حالی که ما برای تمام تولیدات کشور باید پنج درصد خطا در نظر بگیریم، اما با این حال این مسئله برای سازمان حفظ نباتات کشور نیز نگران کننده است.

** 97.6 درصد برنج کشور سالم است 

معاون کنترل و مبارزه با آفات سازمان حفظ نباتات گفت: براساس بررسی های صورت گرفته از سوی وزارت بهداشت ادعا شده که در کشت برنج از آفتکش کنه نئورون استفاده می شود در حالی که ما اصلا در مزارع برنج کنه نداریم تا از این سم بهره گیری کنیم، هرچند این سم جزء سموم شناسایی شده در گزارش وزارت بهداشت است.

 وی گفت: طبق ارزیابی های وزارت بهداشت برای محصول پرمصرفی همچون برنج به طور متوسط از مجموع برنج نمونه برداری شده کشور 2.4 درصد نمونه ها دارای عدم انطباق یعنی سم بیش از حد مجاز و یا سم غیرمجاز است.به گفته معاون کنترل و مبارزه با آفات سازمان حفظ نباتات، براساس این گزارش 97.6 درصد مجموع محصول برنج کل کشور سالم است. 

وی مازندران را قطب اصلی تولید برنج کشور ذکر و اضافه کرد: در نمونه گیری های برنج مازندران نیز باقیمانده سم و یا وجود سم غیرمجاز 1.5 درصد بوده و این بدان معناست که 98.5 درصد نمونه های برنج مازندران نیز سالم است.

وی افزود: در گزارش وزارت بهداشت برای محصول خیار نیز هشت سم شناسایی شده که چهار مورد آنان سم غیرمجاز و چهار مورد دارای باقیمانده بیش از حد مجاز بوده است.وی اضافه کرد: بنابراین به طور متوسط 10.2 درصد نمونه ها دارای سم غیرمجاز گزارش شده است.ابطالی ادامه داد: درحالی که آن چهار مورد سمی که در کشور ما غیرمجاز اعلام شده در تمام دنیا توزیع و مصرف می شود، به طور مثال علف کش بنتازون به عنوان علف کش پس از رویش خیار ثبت شده و در دنیا مصرف می شود اما در کشور ما تاکنون کسی متقاضی ثبت آن نشده و این سم جزء سموم غیرمجاز است.

** سرانه مصرف سم ایران کمتر از دنیاست

 معاون کنترل و مبارزه با آفات سازمان حفظ نباتات با بیان آنکه سرانه مصرف سم در ایران از سرانه مصرف دنیا کمتر است، گفت: کشورما درمنطقه گرم و خشک قرار دارد اما با توجه به وسعت سطح زیرکشت سم زیادی در بخش کشاورزی مصرف نمی شود.وی تصریح کرد: در واقع متوسط مصرف سم تکنیکال (ماده موثره)کشور ما برای هر هکتار بین 600 تا 650 گرم یعنی حدود 0.6 کیلوگرم است در حالی که متوسط مصرف ماده موثره سم در دنیا برای هر هکتار یک کیلوگرم و در اروپای شرقی بین 4 تا 10 کیلوگرم است. به گفته وی، سالانه حدود 25 تا 27 هزار تن سم در کشور تامین می شود که حدود 24 هزارتن آن به مصرف می رسد.

ابطالی با تاکید براینکه وضعیت کشور ما از لحاظ باقیمانده سموم در دنیا بد نیست، افزود: چندی پیش در همایشی در تهران اعلام شد متوسط باقیمانده آفت کش در کل محصولات کشاورزی امریکا بین 3.5 تا 4 درصد است. همچنین هفته گذشته در بازدیدی از باغات لهستان مشخص شد متوسط مصرف سم تکنیکال آنان بالای 10 کیلوگرم و این درحالیست که این کشورها دارای تنوع سموم هستند که این خود یک ویژگی به شمار می رود.

** وزارت بهداشت باکشاورزان متخلف برخورد کند

معاون کنترل و مبارزه با آفات سازمان حفظ نباتات یکی از مشکلات بخش کشاورزی را بدمصرف کردن سم در کشور دانست و گفت: با وجود آنکه مصرف سم در کشور از سرانه مصرف دنیا کمتر است اما در برخی موارد شاهد باقیمانده سموم در برخی محصولات هستیم که بیانگر بد مصرفی یا عدم آگاهی مصرف سم است.وی دلیل عمده این مشکل را عدم آگاهی کشاورزان ذکر کرد و افزود: متاسفانه اگر کشاورزان به آموزش و ترویج کارشناسان سازمان حفظ نباتات درخصوص مصرف سم توجه نکنند، طبق قانون امکان برخورد با متخلفان از سوی این سازمان وجود ندارد و باید دستگاه های متولی همچون وزارت بهداشت به این موضوع رسیدگی کنند. 

وی اظهار داشت: طبق ماده 28 آئین نامه سازمان حفظ نباتات؛ وزارت بهداشت موظف است از تمام محصولات کشاورزی نمونه برداری کرده و تشخیص دهد محصولی قابلیت عرضه را دارد یا ندارد، اگر قابلیت عرضه را نداشت با کشاورزان خاطی برخورد کند.به گفته وی؛ متاسفانه هم اکنون محصولاتی که دارای باقیمانده سموم و نیترات بالا هستند به بازار عرضه و هم قیمت دیگر محصولات سالم به فروش می رسند بنابراین تا زمانی که با متخلفان برخورد نشود روز به روز بر تعداد خاطیان اضافه می شود.وی گفت: در واقع وقتی کشاورزان متخلف با ضرر و زیان مواجه می شوند به سمت آموزش مصرف سم روی می آورند در غیر این صورت از دستورالعمل های سازمان حفظ نباتات تبعیت نخواهند کرد.وی ادامه داد: تلاش داریم تا سموم کیفی به بازار عرضه کنیم اما به همکاری وزارت کشور و سازمان مبارزه با قاچاق کالا در مبادی ورودی نیازمندیم تا از ورود سموم قاچاق جلوگیری کرده و با متخلفان برخورد قانونی کنیم.

** واردات سموم بی کیفیت در تحریم ها 

ابطالی، بی کیفیت بودن سموم را یکی دیگر از مشکلات بخش کشاورزی برشمرد و افزود: در زمان تحریم ها برای واردات سموم کیفی از کشورهای اروپایی با مشکلاتی مواجه بودیم به طوری که سموم کیفی از کشورهای اروپایی و پیشرفته وارد نمی شد.وی اضافه کرد: بنابراین ناچار بودیم سم مورد نیاز کشور را از کشورهای جنوب شرقی آسیا نظیر چین و هند تامین و وارد کنیم که با عدم کارایی سموم و در نهایت افزایش دفعات سمپاشی مواجه شدیم.وی ادامه داد: در حال حاضر سموم مصرفی کشور دارای حداقل استاندارد فائو است و این بدان معناست که همانند نمرات دانشگاهی سموم مصرفی ما نیز دارای نمره 12 است اما تا نمره مطلوب 18، 19 و 20 فاصله زیادی داریم. 

** واردات سموم کیفی در پساتحریم ها

وی تنوع سم را یکی دیگر از راه های برون رفت از این مشکل ذکر و ابراز امیدواری کرد که در پساتحریم بتوانیم نهاده های کیفی همچون سموم (آفتکش ها) را از کشورهای اروپایی وارد کنیم و با کارایی سموم کیفی و کاهش دفعات سمپاشی و مدیریت تلفیقی بتوانیم محصول با کیفیت تری عرضه کنیم.

وی گفت: در همین راستا از تخصیص یارانه به وزارت بهداشت برای تجهیز و بروز رسانی آزمایشگاه ها حمایت می کنیم تا با پایش از محصولات کشاورزی و معدوم سازی محصولات ناسالم زمینه را برای آموزش و ترویج کارشناسان و متخصصان سازمان حفظ نباتات فراهم کنند.وی یکی دیگر از راهکارهای رفع این مشکل را ثبت سم با نام تجاری دانست و افزود: متاسفانه تاکنون سموم با نام ژنریک تامین و مصرف می شد.ابطالی ادامه داد: در حال حاضر قصد داریم طبق برنامه ای حجم سم مصرفی و نحوه مصرف آن را از طریق ارایه نسخه کلینیک های گیاه پزشکی تامین و در اختیار کشاورزان قرار دهیم تا از مصرف زیاد یا بد مصرفی سموم در بخش کشاورزی جلوگیری شود که هم اکنون این مهم در دستور کار قرار دارد.

معاون فنی سازمان حفظ نباتات کشور افزود: این درحالیست که در هیچ کجای دنیا سم را با نسخه در اختیار کشاورزان نمی گذارند بلکه با آموزش و ترویج کشاورزان موثرترین سم را برای تولید محصولات کشاورزی خود انتخاب می کنند. به تازگی سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت نسبت به وجود سم و نیترات بیش ازحدمجاز در 8 محصول کشاورزی پرمصرف هشدار داده بود.سازمان غذا و دارو در آخرین پایش خود برای بررسی باقیمانده سموم کشاورزی، 8 محصول زراعی پر مصرف را بررسی کرد.

نتیجه بررسی ها نشان داد که در 8 درصد این محصولات باقیمانده سموم کشاورزی بیش از حد مجاز است که وضعیت نگران کننده ای است. بررسی های وزارت بهداشت نشان می دهد که میزان باقیمانده سموم در برخی محصولات کم و در حد یک درصد تولیدات آن محصول است اما در برخی محصولات دیگر این میزان زیاد و در حدود 30 درصد تولیدات زراعی آن محصول است. 

محصولاتی که در آخرین پایش وزارت بهداشت بررسی شدند شامل پیاز، گوجه فرنگی، سیب زمینی، برنج، خیار و چند میوه پر مصرف بودند و در پایش جدیدی که به تازگی شروع شده، 30 محصول کشاورزی بررسی می شود و نتیجه این ارزیابی نیز تا پایان امسال اعلام می شود. به گفته معاون غذا و داروی وزارت بهداشت، نتیجه این پایش نیز شبیه ارزیابی قبلی باشد، وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی این حوزه باید اقدامات جدی تری را برای پیشگیری از باقیماندن سموم در محصولات کشاورزی انجام دهد.