سلامت نیوز: ازدواج و مسائل پیرامون آن در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. كاهش ازدواج و بالارفتن سن ازدواج از جمله زوایای مهم این مساله هستند كه در عین اینكه به تغییرات مهمی در جامعه ایران اشاره دارند در بسیاری از موارد می‌توانند مشكل‌آفرین هم باشند. تجرد در جامعه می‌تواند به دلایل مختلفی روی دهد ولی ازدواج مجدد یا ازدواج برای نخستین بار در سنین بالا در جامعه ما با مسائل مختلفی مواجه است كه بررسی بیشتری را می‌طلبند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، در سال گذشته 724 هزار و 324 ازدواج در كشور ما روی داده‌اند. با توجه به اینكه قسمت اعظمی از جمعیت ایران در حال حاضر در سنین ازدواج هستند و حتی سن بعضی از آنها از سن مناسب برای ازدواج هم بالاتر رفته است، به نظر می‌رسد كه این آمار نمی تواند آمار قابل قبولی برای جامعه ما باشد و به‌ویژه دانستن این نكته كه تعداد ازدواج های سال 92، 774هزار و 513 مورد بوده و ازدواج‌های سال 91، 829 هزار و 968 مورد بوده‌اند، موید این نكته می‌شود كه میزان ازدواج انگار در یک تصاعد حسابی، با قدر نسبت منفی حدود 50هزار، کاهش می‌یابد . از سوی دیگر افزایش آمار طلاق و ثبت 163 هزار و 569 طلاق در سال گذشته بر وخامت اوضاع می‌افزاید. تمایل جوانان به ازدواج كاهش یافته است و از سوی دیگر حتی در صورت ازدواج هم امكان جدایی آنها و تجرد مجدد وجود دارد. در كنار كاهش ازدواج یكی دیگر از مسائلی كه كه همواره مطرح می‌شود افزایش سن ازدواج است به حدی كه شش ماه قبل معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گفت: «سن ازدواج دختران و پسران در كل كشور نسبت به سابق بالاتر رفته و در كلان‌شهرها سن ازدواج پسران به بالای 30 سال و دختران به مرز 30 سال رسیده است.»
محمود گلزاری افزود: «هم‌اكنون بیش از 11 میلیون جمعیت در سن ازدواج مجرد داریم.» عدم رسیدگی به وضعیت 11 میلیون مجرد در سن ازدواج باعث می‌شود كه بسیاری از آنها از سن مناسب ازدواج و باروری خارج شوند و یكی از پیامدهای این مسأله افزایش جمعیت تجرد قطعی در كشور است كه در حال حاضر آماری حدود یك میلیون و 300 هزار نفر را شامل می‌شود. تمامی آمارهای ارائه شده از ازدواج می توانند بیانگر مسأله‌ای به نام ازدواج در سنین بالا باشند. به نظر می‌رسد با توجه به تغییراتی كه در ساختار جامعه ما روی داده است ممکن است ازدواج در سنین بالاتر بیشتر از این هم شود. شاید در آینده‌ای نه چندان دور بتوان از سونامی ازدواج در سنین بالا سخن گفت.
نگاهی متفاوت به مجردهای سن بالا
یكی از دلایل مهمی كه به ازدواج در سنین بالا منتهی می‌شود تغییراتی است كه در بافت جامعه ایرانی روی داده‌اند. یكی از این اتفاقات مهمی كه از تحولی بزرگ در جامعه ایران حكایت دارد افزایش مشاركت زنان در جامعه است. افزایش ورود دختران به دانشگاه‌ها و حتی پیشی گرفتن آنها از پسران در این زمینه و ورود آنها به محیط‌های شغلی و سایر فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند از دلایل مهمی باشد كه سن ازدواج در دختران را بالا ببرد. مریم 43 ساله حدود چهار سال است كه ازدواج كرده است. او به «آرمان» می‌گوید: «مدرك كارشناسی‌ام را كه گرفتم بعد از آن وارد محیط شغلی شدم و بعد از چند سالی هم تصمیم به ادامه تحصیل گرفتم. حجم بالای درس و كار باعث شد كه در سن بالا ازدواج كنم.» او از سختی ها ازدواج در سن بالا سخن می‌گوید: «در جامعه ما و به ویژه نسل من ازدواج در سن بالا خیلی رواج نداشت و نوع نگاه اطرافیان و سخنانی كه آنها بر زبان می‌آوردند گاهی خیلی اذیتم می‌كرد. اگر دیر ازدواج كنی برخی فكر می‌كنند مشكلی داری.» او از مشكلات بعد از ازدواجش می‌گوید: «به نظرم ازدواج در سن بالا به حدی كه برای زنان مشكل‌زاست برای مردان به این صورت نیست. همسرم هم مثل من تا قبل از ازدواج با من ازدواج نكرده بود اما مشكلات من را نداشت. وقتی هم در سن بالا ازدواج می‌كنی زود مجبور به بچه‌دار شدن می‌شوی و همین مشكلات را چند برابر می‌كند.» همان‌طور كه مریم می‌گوید به نظر می‌رسد كه ازدواج در سنین بالا به میزانی كه برای دختران دردسرساز می‌شود برای پسران مشكل‌زا نیست.
آمارها نشان می‌دهند كه هر چقدر هم سن ازدواج دختران بالاتر می‌رود شانس آنها برای ازدواج كاهش می‌یابد به حدی كه زمانی كه سن دختران به بالای 49 سال می رسد امكان تجرد قطعی آنها خیلی بالا می‌رود، ولی برای پسران شرایط به این صورت نیست و معمولا در سنین بالا هم شانس ازدواج دارند. حامد 45 ساله مجرد است و می‌گوید: «دوستانم به من می‌گویند چون وسواسی‌ام نمی‌توانم ازدواج كنم ولی به نظرم اینكه نمی‌توانم با هر كسی ازدواج كنم نشانه وسواسی بودن نیست.» با لبخند از ید طولایش در خواستگاری می‌گوید و ادامه می‌دهد: «به نظرم هنوز هم دیر نشده است.» این جمله حامد به خوبی می‌تواند شرایط متفاوت ازدواج در سنین بالا برای زنان و مردان را نشان دهد.
ازدواج مجدد امكانپذیر است
مجردهای در سنین بالا را می‌توان در دو گروه دسته‌بندی كرد. یك گروه كسانی هستند كه هیچ‌گاه ازدواج نكرده‌اند و گروه دیگر هم كسانی هستند یك بار ازدواج كرده و به دلیل فوت یا طلاق همسرشان را از دست داده و دوباره مجرد شده‌اند. در این دسته دوم از مجردها كه قبلا سابقه ازدواج داشته‌اند، گروهی از آنها به ازدواج مجدد مبادرت می كنند و گروهی دیگر برای همیشه مجرد می‌مانند. معمولا معیارهای فرهنگی و عرفی در جامعه ما باعث می‌شوند زنانی كه همسرشان را از دست می‌دهند، كمتر تمایل به ازدواج مجدد داشته باشند، در حالی كه برای مردان این شرایط برعكس است و برخی از آنها در فاصله كوتاهی بعد از فوت همسرشان دوباره ازدواج می كنند. محمد 56 ساله حدود پنج سال قبل همسرش را از دست داده و یك سال بعد از فوت همسرش دوباره ازدواج كرده است. او به «آرمان» می‌گوید: «وقتی همسرم فوت كرد دخترهایم ازدواج كرده بودند و پسرم هم نامزد داشت و بعد از مدتی كه او هم ازدواج كرد من در خانه تنها شدم. دخترها مجبور بودند برای انجام دادن كارهای خانه هر روز مسافت زیادی را بیایند و همیشه هم نگران بودند و برای همین تصمیم گرفتم دوباره ازدواج كنم.» او ادامه می‌دهد: «به نظر برای مرد و زن هیچ فرقی ندارد و هر فردی در زندگیش به یك همدم كه او را بفهمد نیاز دارد و به همین دلیل به نظرم برای ازدواج بعد از مرگ همسر هیچ مانعی وجود ندارد.»
حرف‌های محمد برای هر مخاطبی قابل قبول هستند ولی متأسفانه برخی معیارهای عرفی در جامعه جفای زیادی در حق زنان می‌كند و خیلی از آنها مجبور هستند بعد از فوت همسرشان تا موقع مرگ خودشان سالیانی طولانی را مجرد بمانند. نسرین 45 ساله دو سال قبل از همسرش جدا شده است. او به «آرمان» می‌گوید: «بدبینی و سوءظن همسرم بعد از 25 سال زندگی خیلی خسته‌ام كرده بود. اگر هم این همه مدت دوام آوردم به خاطر بچه ها بود ولی در حال حاضر آنها به سنی رسیده‌اند كه بتوانند از پس خودشان برآیند.» او ادامه می‌دهد: «من موقعی كه ازدواج كردم 17 سال داشتم آن موقع معنی خیلی از چیزها را نمی فهمیدم ولی این اواخر دیگر نمی‌توانستم تحمل كنم.» یك سال بعد از طلاق از همسرش با نامزدش آرش آشنا می‌شود و تصمیم به ازدواج مجدد می‌گیرد: «آرش پسر خوب و منطقی بود ولی چون 10 سال از خودم كوچك‌تر بود خانواده‌ام به ازدواج ما رضایت نمی‌دادند. بعد از شش ماه وقتی اصرار من را دیدند مجبور به رضایت دادن شدند هرچند كه هنوز هم یكی از داداش‌هایم سر این قضیه با من قهر است.»
ازدواج بر شور زندگی می‌افزاید
یك كارشناس مسائل اجتماعی با بیان اینكه باید به علل ازدواج در سنین بالا و اهداف آن توجه كرد، می‌گوید: باید علل اینكه چرا افراد در سنین بالا ازدواج نكرده‌اند مورد بررسی قرار داد كه یكی از دلایل اصلی آن روح حاكم بر زمان است. جوانان امروزی تا زمانی كه به استقلال نسبی از نظر اقتصادی نرسند و نتوانند از پس اداره زندگی مشترك برآیند ازدواج نمی كنند. حسن عشایری ادامه می‌دهد: هدف از ازدواج در سنین بالا می‌تواند داشتن فرزند یا داشتن یك همسفر برای ادامه زندگی باشد. او با اشاره به اینكه ازدواج در سنین بالا می‌تواند عوارضی هم داشته باشد، می افزاید: كاهش جمعیت و افزایش سن باروری از جمله پیامدهای ازدواج در سنین بالا هستند كه پیامدهای اقتصادی و اجتماعی را به دنبال دارند. او با بیان اینكه خانواده سالم زیربنای جامعه سالم است، تصریح می كند: با وجود مشكلاتی كه ازدواج در سنین بالا دارد اما روانشناسی اجتماعی ازدواج در این سن را هم توصیه می‌كند، زیرا ازدواج بر شور زندگی می افزاید.
نظر شما