سلامت نیوز: زمانی‌که ماشین‌ها و دستگاه‌های حفرچاه در سراسر کشور به دستور دولتمردان نهم و دهم روشن شد و بی‌توجه به عاقبت این کار در مدت هشت‌سال بیش از 300 هزار حلقه چاه حفر کردند، به این فکر نبودند که چه عواقبی در انتظار نسل آینده و مردمی است که قرار است سال‌های بعد در این سرزمین زندگی کنند. حالا نسل آینده به جز از بین رفتن سفره‌های زیرزمینی و ذخایر منابع آبی کشور با معضل بزرگی به نام فرونشست زمین نیز روبه‌رو است؛ معضلی که گریبان 297 دشت ایران را گرفته است و هر روز عمق این نشست‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه فرهیختگان در ادامه نوشت: طبق آخرین آمار دشت‌های ورامین تهران نشست 32 سانتی‌متری داشتند که نسبت به بقیه دشت‌ها عمق بیشتری است، اما حالا از استهبان خبر رسیده فرونشست زمین در بیش از 200 متر از زمین‌های اطراف روستای چاه دراز این شهرستان حفره‌هایی به عمق حدود 5 تا 10 متر ایجاد کرده که باعث وحشت روستاییان شده است.
این در حالی است که در تازه‌ترین خبر طهمورث یوسفی، مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب در مصاحبه‌ای با ایرنا، عمق فرونشست زمین و شکنندگی لایه آبرفتی زمین‌های استهبان را 40 متر اعلام کرد. این خبر نشان می‌دهد فاجعه بزرگتری در پیش است.
البته پیش از این هم فرونشست زمین به عمق 100 متر در یکی از باغ‌های روستای دیندارلو فسا موجی از نگرانی را برای کشاورزان و باغداران این منطقه ایجاد کرد که این حادثه هفتمین پدیده فرونشست زمین بود که در 10 سال گذشته در این روستا روی داد.
آمنه صفار، کارشناس زمین‌شناسی در مصاحبه‌ای علت این پدیده را برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی اعلام می‌کند و می‌گوید: «سست‌شدن لایه‌های زمین در این منطقه باعث بروز این اتفاق است و مهم‌ترین نگرانی آگاهی نداشتن از محل بعدی وقوع فرونشست زمین است.»
برداشت 3 برابر بیشتر از ظرفیت
برداشت سه‌برابری از منابع زیرزمینی در سال‌های اخیر یعنی تهی‌شدن سرمایه طبیعی کشور و ادامه آن توسعه وسعت بیابان‌های کشور. زهرا جواهریان، مدیرکل دفتر توسعه پایدار و اقتصاد سازمان محیط‌زیست با تاکید بر اینکه کم‌آبی تنها مربوط به ایران نیست، می‌گوید: «همه عوامل دست به دست هم داده‌اند که وضعیت دشت‌های ایران به شرایط کنونی برسد، از یک‌سو برداشت‌های بی‌رویه و از سوی دیگر ادامه خشکسالی و از همه مهم‌تر خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها که هم محیط‌زیست انسانی، گیاهی و جانوری را تحت‌تاثیر قرار داد و هم تاثیر زیادی در فرونشست داشت.»
میزان اضافه‌برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی در سال 92 چیزی حدود 11 میلیارد مترمکعب بود و از سوی دیگر استفاده از آب‌های تجدیدپذیر هم موضوعی است که می‌تواند نجات‌دهنده هر کشوری باشد و ایران در شرایط فعلی از 85 درصد منابع آب تجدیدپذیر استفاده می‌کند اما با توجه به سرانه مصرف، ایران در شرایط تنش آبی و بحران آبی قرار دارد؛ از این‌رو برای عبور از این وضعیت نیاز به مدیریت منابع آب، عزم ملی و یکپارچه‌سازی و همکاری همه ارگان‌های ذیربط مانند وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان محیط‌زیست است.
جایگزین‌کردن کشت‌های کم‌آب
یک کیلوگرم گندم هزار و 300 لیتر آب نیاز دارد و یک کیلوگرم سیب‌زمینی 250 لیتر آب را طلب می‌کند. یک کیلوگرم گوشت گاو 15 هزار و 412 لیتر آب می‌طلبد و یک کیلوگرم گوشت گوسفند هشت‌هزار و 900 لیتر آب می‌خواهد.
این مسئول سازمان محیط‌زیست جایگزینی کشت‌های کم‌آب به جای فعالیت‌های دامداری را یکی از راهکارهای برون‌رفت از بحران کم‌آبی کنونی در کشور می‌داند و می‌گوید: «از سوی دیگر باید بتوانیم از هر مترمکعب آب، دوکیلوگرم یا بیشتر محصول به دست بیاوریم. درحال حاضر میانگین مقدار مواد‌غذایی که از یک مترمکعب آب به دست می‌آید 800 گرم است که این میزان کافی نیست و لازم است با استفاده از روش‌ها و فناوری‌های نوین میزان محصولات را در هکتار به نسبت آبی که مصرف می‌شود، افزایش دهیم.»
رعایت حقابه از یک‌سو باعث می‌شود سهمی از آب به طبیعت، سفره‌های زیرزمینی و روخانه‌ها و تالاب‌ها برگردد و از سوی دیگر سبب کاهش سرعت توسعه معضل فرونشست زمین و دشت‌ها می‌شود.
نظر شما